مقدمه
پرستاران بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی هستند که نقشی اساسی در سیستم مراقبت‌های بهداشتی بازی می‌کنند. به‌دلیل شرایط خاص ناشی از محیط کار و بیماران، پرستاران استرس بسیاری را در مقایسه با سایر ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی تجربه می‌کنند [1].
 به‌علت ماهیت بخش مراقبت‌های ویژه، به پرستاران شاغل در این بخش‌ها استرس بیشتری وارد می‌شود، چراکه مراقبت از بیمار بد حال و تلاش برای رفع نیازهای آنان و نیز کار با وسایل و ابزار پیشرفته باعث ایجاد استرس بیشتر در آنان می‌شود. پرستاری به‌عنوان شغلی سخت و استرس‌آور شناخته می‌شود که با پیامدهای منفی همراه است؛ به‌خصوص پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه که تحت شرایط و مسئولیت‌های سنگین مانند مراقبت طولانی‌مدت و مداوم از بیماران سخت و در حال مرگ و با کمبود نیروی انسانی کار می‌کنند و سلامت روان آن‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد. استرس شغلی به کاهش خلاقیت و رضایت شغلی، درگیری میان همکاران، کاهش تصمیم‌گیری به‌ موقع، کاهش انرژی و بازده کاری،کاهش کیفیت مراقبت، افزایش خطاهای پزشکی، کاهش انگیزه، احساس بی‌کفایتی، بیزاری و خستگی و کناره‌گیری از کار، کاهش سلامت روحی و جسمی، اختلالات خواب، فرسودگی شغلی و غیبت منجر می‌شود. در یک مطالعه سطح استرس و اضطراب پرستاران ICU به‌ترتیب 33 و 33/9 درصد گزارش شده است [2-4]. 
تاکنون مطالعات زیادی برای کاهش استرس پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه صورت گرفته و یکی از مؤثرترین روش‌ها، آموزش مهارت‌های رفتاری_شناختی بوده است [5]. یکی از مهارت‌های رفتاری_شناختی نوشتن درباره‌ وقایع آسیب‌زا است. روایت‌نویسی، روشی است که افراد با نوشتن احساسات و افکار خود، تخلیه هیجانی می‌شوند [6]. مرور متون در چند دهه گذشته نشان می‌دهد نوشتن در مورد تجارب مهم و پر استرس زندگی می‌تواند وضعیت سلامت جسمی و عاطفی فرد را بهبود بخشد [7]. در بعضی از پژوهش‌ها، تأثیر روایت‌نویسی بر استرس ناشی از اختلالات و بیماری های مختلف نظیر بیماری‌های روانی همچون اضطراب، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه، اختلالات روان‌تنی و بیماری‌های جسمی دارای نتایج متفاوت و بعضاً متناقضی می‌باشند [8-12]. آموزش و کاربرد مهارت روایت‌نویسی و تأثیر آن بر استرس پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه در ایالات‌متحده آمریکا نیز در سال 2009 مورد بررسی قرار گرفته است که نتایج آن‌ها مؤید اثربخشی کاربرد روایت‌نویسی بر میزان استرس پرستاران بوده است [13].
 در ایران نیز مطالعه سعیدی و همکاران تأثیر روایت‌نویسی را بر پریشانی اخلاقی پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه بررسی کرده‌اند که نتیجه دال بر عدم تأثیر بوده است [7]. باتوجه‌به اینکه در مطالعات انجام‌شده در زمینه تأثیر این روش مهارتی رفتاری-شناختی (روایت نویسی) درگروه هدف پرستاران محدود و متناقض می‌باشد، این مطالعه باهدف تعیین تأثیر روایت‌نویسی بر استرس شغلی پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه انجام شد.

روش‌ بررسی
پژوهش حاضر یک مطالعه کار آزمایی بالینی دوگروهی بود که در آن تأثیر روایت‌نویسی بر استرس شغلی پرستاران، مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه با شرکت 66 پرستار (33 نفر گروه کنترل و 33 نفر گروه آزمون) از بخش مراقبت‌های ویژه بزرگسالان (ICU) مراکز منتخب آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (الزهرا، امین، خورشید و کاشانی) در ماه‌های آبان تا اسفند در سال 1400 انجام شد. 
 معیارهای ورود به مطالعه شامل داشتن مدرک کارشناسی پرستاری و بالاتر با سابقه کار حداقل 6 ماه اخیر در ICU، نداشتن سابقه تجربه استرس‌ آسیب‌زا طی ۶ ماه اخیر، استفاده نکردن از داروهای مرتبط با اختلالات روان‌پریشی در 6 ماه گذشته، نداشتن نقش‌های مدیریتی، مبتلا نبودن بــه اختــلالات روان‌شناختی و قـرار نداشـتن تحـت درمان‌های روان‌پزشکی بر اساس خوداظهاری  فرد بود.
  در طی پژوهش در صورتی که مکان کار پرستاران به بخش دیگری تغییر داده می‌شد یا شرایط استرس‌زایی برای آن‌ها بوجود می‌آمد یا تمایل به ادامه حضور در مطالعه نداشتند و عدم تکمیل یا تکمیل ناقص پرسش‌نامه و دفترچه روایت‌نویسی داشتند؛ از مطالعه خارج می‌شدند. 
در مطالعه حاضر، در ابتدای مطالعه، 66 پرستار با استفاده از نرم‌افزار در دو گروه 33 نفری قرار گرفتند. در مرحله تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، 3 پرستار به‌دلیل نداشتن تمایل به تکمیل روایت‌نویسی و 3 پرستار به‌دلیل ترک ICU در طول تحقیق از مطالعه حذف شدند و درنهایت اطلاعات 60 پرستار مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. روش محاسبه حجم نمونه با در نظر گرفتن توان 80 درصد و ضریب اطمینان 95 درصد و انحراف‌معیار مشترک دو گروه 12و با در نظر گرفتن حداقل تفاوت میانگین 8/27 حجم نمونه محاسبه شده است و با 10 درصد ریزش 33 نفر محاسبه شدند. نمونه‌گیری به روش در دسترس براساس معیار ورود و خروج انجام شد. بدین صورت که با مراجعه به دفتر پرستاری بیمارستان‌ها، از میان پرستاران واجد شرایط شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه، از 66 نفر ثبت نام به عمل آمد و سپس با استفاده از نرم‌افزار مینی‌مایزیشن تخصیص تصادفی نمونه‌ها به دو گروه انجام شد. متغیرهای موردنظر برای ورود به نرم‌افزار شامل (سـن، جـنس، سـطح تحصـیلات، نوبت‌کاری) بودند. نرم‌افزار مینی‌مایزیشن نمونه‌ها را به‌گونه‌ای در بین گروه‌ها تقسیم می‌کند که حداقل تفاوت بین آن‌ها وجود داشته باشد [14].
پژوهشگر جهت جمع‌آوری داده‌ها پس از ارائه مجوز انجام تحقیق به بیمارستان‌های منتخب و هماهنگی و دریافت رضایت‌نامه از پرستاران تحت مطالعه، ابتدا اطلاعات مرتبط با اطلاعات فردی-شغلی پرستاران را گردآوری و پس از تخصیص تصادفی نمونه‌ها به دو گروه کنترل و آزمون، میزان استرس پرستاران گروه کنترل را در سه مرحله جمع‌آوری کرد. به ‌نحوی ‌که با استفاده از مقیاس تجدیدنظرشده استرس پرستاری فرنچ و همکاران، میزان استرس شغلی پرستاران گروه کنترل را در ابتدای مطالعه (پیش‌آزمون) و بعد از گذشت 1 ماه (پس‌آزمون) و 2 ماه بعد (پس‌آزمون) بررسی شد. پرسش‌نامه مرتبط با میزان استرس نیز در گروه آزمون قبل از مداخله اندازه‌گیری شد. پس‌ از آن طی 1 جلسه 20 دقیقه‌ای شیوه صحیح روایت‌نویسی به‌صورت چهره‌به‌چهره و فردبه‌‌فرد به پرستاران گروه آزمون، آموزش داده شد. سپس پژوهشگر یک دفترچه سفید در اختیار آزمودنی‌های گروه آزمون قرار داد و از آن‌ها خواست بیان نوشتاری احساسات خویش را در این دفترچه و در منزل، در یک اتاق خلوت انجام دهند. در چند صفحه اول دفترچه‌هایی که در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت، راهنمایی جهت روایت‌نویسی ارائه شد. افراد به‌طور کاملاً آزادانه و روان، در طول 1 ماه، حداقل 1 ‌بار در هفته‌ و هر بار به‌مدت 15 تا 30 دقیقه، درباره عمیق‌ترین احساسات و تجربیات استرس‌آمیز خود، سخت‌ترین لحظات و رفتارهایی که در بخش مراقبت ویژه تجربه کرده بودند به افشای هیجانات و احساسات خود به شکل نوشتاری در دفترچه پرداختند و پس از گذشت 1 ماه دفترچه را به پژوهشگر تحویل دادند. دلیل درخواست پژوهشگر برای انجام بیان نوشتاری احساسات به‌صورت 4 جلسه در طول 1 ماه و هر بار به‌مدت 15 تا 30 دقیقه این است که براساس نظرات کارشناسان طی 1 تا 4 هفته و به‌طور کلی 60 تا 80 دقیقه نوشتن برای روایت‌نویسی مناسب می‌باشد [15]. 
باتوجه‌به اینکه اگر متن روایت‌نویسی گروه آزمون خوانده می‌شد، این امکان وجود داشت که افشای احساسات به‌خوبی انجام نشود. به همین منظور به آزمودنی‌ها اطمینان خاطر داده شد که در زمان تحویل دفترچه فقط صفحات آن رؤیت و دفترچه بدون مطالعه محتوا به آن‌ها بازگشت داده می‌شود. بلافاصله بعد از پایان مداخله و 1 ماه بعد، مجدداً پرسش‌نامه ارزیابی میزان استرس توسط پرستاران گروه آزمون تکمیل شد. به‌منظور بهره‌مندی گروه کنترل از مزایای تحقیق پس از اتمام مطالعه، کلیه مداخلاتی که برای گروه آزمون انجام شد به همان شیوه برای گروه کنترل نیز صورت گرفت.
 ابزارهای گردآوری داده‌ها در این پژوهش، علاوه بر پرسش‌نامه اطلاعات فردی-شغلی پرستاران (شامل سـن، جـنس، وضـعیت تأهـل، تعـداد فرزنـدان، مراقبت از سالمند در منزل، سـطح تحصـیلات، وضـعیت اسـتخدامی، نوبت‌کاری، تعداد نوبت کاری شب در ماه، سابقه کـار، سابقه کـار در بخش ICU، ساعت اضافه‌کار، اشتغال در بیمارستان دیگر، سابقه بیماری‌های مزمن، علاقه به شغل، میزان حجم توده بدنی و سطح درآمد)، پرسش‌نامه تجدیدنظرشده استرس پرستاری (ENSS) فرنچ و همکاران بود [16]. 
نسخه نهایی تجدیدنظرشده مقیاس استرس پرستاری، 57 سؤال دارد که شامل 9 خرده‌مقیاس می‌شود. خرده‌مقیاس‌های این پرسش‌نامه عبارت‌اند از: خرده‌مقیاس مرگ و مردن (7 سؤال با حداقل نمره 7 و حداکثر نمره 35)، تعارض با پزشکان (5 سؤال با حداقل نمره 5 و حداکثر نمره 25)، عدم آمادگی هیجانی کافی (3 سؤال با حداقل نمره 3 و حداکثر نمره 15)، مشکلات دررابطه‌با همکاران (6 سؤال با حداقل نمره 6 و حداکثر نمره 30)، مشکلات دررابطه‌با پرستاران (7 سؤال با حداقل نمره 7 و حداکثر نمره 35)، حجم کار (9 سؤال با حداقل نمره 9 و حداکثر نمره 45)، عدم اطمینان درمورد درمان‌ها (9 سؤال با حداقل نمره 9 و حداکثر نمره 45)، بیماران و خانواده‌های آن‌ها (9 سؤال با حداقل نمره 9 و حداکثر نمره 45) و تبعیض (3 سؤال با حداقل نمره 3 و حداکثر نمره 15). در جدول شماره 1 زیرمقیاس‌ها، سؤالات مربوط به هر خرده‌مقیاس و تعداد سؤالات هر خرده‌مقیاس ارائه‌شده است.


تعداد 57‌ عبارت پرسش‌نامه در یک مقیاس لیکرت 5 ‌درجه‌ای تنظیم ‌شده‌اند و آزمودنی باید برحسب میزان فراوانی تجربه موقعیت موردنظر یکی از گزینه‌های زیر را انتخاب کند. نمره‌گذاری پرسش‌نامه بدین‌صورت است: به گزینه «اصلاً استرس ندارم»، نمره 1، گزینه «بعضی‌اوقات استرس دارم»، نمره 2،«اغلب اوقات استرس دارم »، نمره 3، گزینه «شدیداً استرس دارم»، نمره 4 و گزینه « این موقعیت شامل وظایف من نمی‌شود »، نمره 5 اختصاص می‌یابد. کسب نمرات بالاتر بیانگر استرس بیشتر است.
روایی و پایایی پرسش‌نامه تجدیدنظرشده استرس پرستاری فرنچ و همکاران را کفاش و همکاران در سال 1395 بررسی کردند. اعتبار این ابزار توسط 33 نفر از استادان صاحب‌نظر در دانشکده پرستاری و مامایی تأیید شد. تحلیل پایایی آزمون استرس شغلی به روش آزمون-باز آزمون 0/871=r به دست آمد. همچنین ضریب آلفای کرونباخ در پیش‌آزمون 0/970 و درباز آزمون 0/970 به دست آمد که نشان‌دهنده ثبات و سازگاری درونی بالای پرسش‌نامه مورداستفاده در مطالعه است [17]. 

یافته‌ها
آزمون تی مستقل، کای اسکوئر و آزمون دقیق فیشر نشان داد دو گروه آزمون و کنترل ازنظر مشخصات فردی و بالینی با هم تفاوت معنی‌داری نداشتند (0/05>P) (جدول شماره 2).


آزمون تی مستقل نشان داد میانگین نمره استرس پرستاران در دو گروه آزمون و کنترل، در مرحله قبل از مداخله اختلاف معنی‌داری نداشت (0/883=P)، اما در مرحله بلافاصله بعد از مداخله در دو گروه، اختلاف معنی‌داری (0/001=P) با اندازه اثر بزرگ (1/037) داشت. همچنین 1 ماه بعد از مداخله (0/006=P) اختلاف معنی‌داری با اندازه اثر بزرگ (0/742) وجود داشت. آزمون تی زوجی، نشان داد میانگین نمره استرس پرستاری، قبل از مداخله و بلافاصله بعد از مداخله (0/73=P)  و قبل از مداخله و 1 ماه بعد از مداخله (0/80=P)، در گروه کنترل تفاوت آماری معنی‌دار نداشت. درصورتی‌که که در گروه آزمون قبل و بلافاصله بعد از مداخله (0/001=P) و قبل از مداخله و 1 ماه بعد از مداخله (0/003=P) تفاوت آماری معنی‌دار بود (جدول شماره 3).


همچنین آزمون تی مستقل نشان داد بعد از مداخله، میانگین نمره حیطه‌های مرگ و مردن (0/046=P)، تعارض با پزشکان (0/001=P)، فقدان آمادگی هیجانی کافی (0/019=P)، مشکلات دررابطه‌با همکاران (0/002=P)، مشکلات دررابطه‌با پرستاران (0/021=P) و بیماران و خانواده‌های آن‌ها (0/004=P)، بین دو گروه کنترل و آزمون تفاوت معنی‌داری وجود داشت، اما بعد از مداخله، میانگین نمره حیطه‌های حجم کار (0/595=P)، عدم اطمینان در مورد درمان‌ها (0/087=P) و تبعیض (0/219=P)، بین دو گروه آزمون و کنترل تفاوت معنی‌داری وجود نداشت (جدول شماره 4).


آزمون تی زوجی نشان داد در گروه آزمون، میانگین نمره کل استرس شغلی پرستاری قبل از مداخله و در مرحله‌ پیگیری، تفاوت آماری معنی‌دار داشت (0/05>P). همچنین آزمون تی زوجی نشان داد در گروه آزمون میانگین نمره حیطه‌های مشکلات دررابطه‌با همکاران (0/013=P)، مشکلات دررابطه‌با پرستاران (0/018=P)، عدم اطمینان درمورد درمان‌ها (0/008=P) و بیماران و خانواده‌های آن‌ها (0/006=P) قبل از مداخله و در مرحله‌ی پیگیری از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری داشت اما میانگین نمره حیطه‌های مرگ و مردن (0/171=P)، تعارض با پزشکان (0/140=P)، عدم آمادگی هیجانی کافی (0/386=P)، حجم کار (0/235=P) و تبعیض (0/200=p)، قبل از مداخله و در مرحله‌ پیگیری ازلحاظ آماری تفاوت معنی‌داری نداشت (جدول شماره 5).



بحث
مطالعه حاضر تأثیر روایت‌نویسی را بر میزان استرس پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه بررسی کرد. نتایج حاصل از این مطالعه، بیانگر سطح استرس متوسط (مساوی)، پرستاران گروه کنترل و آزمایش در مرحله قبل از مداخله بود. نتایج تحقیقات دیگر نیز نشان‌دهنده سطوح متوسط تا شدید استرس پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت‌های ویژه است که نادیده گرفتن این سطح از استرس می‌تواند مشکلات عدیده‌ای نظیر اختلالات خواب، اختلالات گوارشی، کاهش سلامت عمومی، کاهش عملکرد، کاهش کیفیت مراقبت، فرسودگی شغلی و ترک شغل را برای پرستاران را ایجاد کند [18، 19]. در مرحله پس از مداخله، نتایج نشان‌دهنده کاهش معنی‌دار میانگین نمره کل استرس شغلی پرستاران در دو گروه آزمون و کنترل بلافاصله پس از مداخله بود که بیانگر تأثیر مثبت روایت‌نویسی بر کاهش سطح استرس پرستاران بوده است. جعفری اطهر و همکاران نیز در مطالعه خود، تأثیر افشای هیجانات نوشتاری بر میزان کاهش استرس شغلی پرستاران مراقبت‌های ویژه را معنی‌دار گزارش کرده‌اند [20]. نتایج مطالعه دیگر نیز دربردارنده تأثیر مثبت افشای عاطفی مکتوب در بهبود بار، استرس و افسردگی مراقبین از بیماران [21] و بهبود عملکرد اخلاقی پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه نسبت به بیماران در اثر روایت‌نویسی بوده است [22]. روایت‌نویسی می‌تواند افکار و نگرش‌های پرستاران را آشکار سازد، عملکرد اخلاقی آنان را بهبود ‌بخشد، بنابراین وجدان آسوده‌تری داشته و کمتر با تنش ذهنی مواجهه خواهند بود که به کاهش میزان استرس آن‌ها منتج می‌شود [23]. نتایج مطالعه چن و همکاران نیز نشان داد روایت‌نویسی، به‌عنوان یک ابزار جهت همدلی پرستاران با بیماران نیز می‌تواند به کار رود [24]، می‌توان گفت همین افزایش همدلی با بیمار موجب می‌شود پرستار در محیط آرام‌تر و با تنش کمتری کار کند و استرس او کاهش یابد اما مطالعه سعیدی و همکاران در ایران، روایت‌نویسی را بر پریشانی اخلاقی پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه بی‌تأثیر دانست [7]. شاید بتوان ماهیت متفاوت و همچنین سطوح مختلف استرس شغلی و دیسترس اخلاقی را در این دو مطالعه، دلیل این تفاوت برشمرد. 
نتیجه دیگر مطالعه حاضر این بود که پس از مداخله، نمرات 6 حیطه استرس شامل، مرگ و مردن، تعارض با پزشکان، عدم آمادگی هیجانی کافی، مشکلات در رابطه با همکاران، مشکلات دررابطه‌با پرستاران و بیماران و خانواده‌های آن‌ها، در گروه آزمایش به‌طور معنی‌داری کاهش یافت و اندازه اثر آن‌ها بیش از 0/5 بوده یعنی بزرگ می‌باشد (0/05>P). اثربخشی روش روایت‌نویسی در نمرات کلی استرس شغلی پرستاران بخش مراقبت‌های ویژه و بیشتر ابعاد آن، یافته‌ای مهم است که نشان می‌دهد می‌توان از این روش برای کاهش ابعاد مختلف استرس استفاده کرد. مطالعه جعفری اطهر و همکاران، این تأثیر مثبت را در 8 حیطه از 9 حیطه استرس گزارش کرده‌اند [20].
 نتایج مطالعه حاضر نشان داد، روایت‌نویسی استرس حاصل از حجم کار، عدم اطمینان در مورد درمان‌ها و تبعیض را نمی‌کاهد (0/05<P) که دلایل آن نیز متفاوت است. مطالعه فرهادی و همکاران، به‌ترتیب عدم اطمینان از درمان‌ها، حجم کار و تبعیض را در رتبه‌های سوم، چهارم و هشتم در ایجاد استرس پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه شناسایی کرده‌اند [25]. مطالعات دیگر نیز از میان عوامل استرس‌زا در میان پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه، عدم اطمینان در مورد درمان‌ها را به‌عنوان عمده‌ترین عامل استرس معرفی کرده‌اند [3، 26، 27]. 
در مطالعه‌ای دیگر، بالا بودن بار و حجم کار و کمبود پرستار در بخش مراقبت‌های ویژه، عامل استرس‌زای مهم برای پرستاران شناخته شده است [28]. درخصوص استرس ناشی از تبعیض، سبزی و همکاران، کم‌ترین موقعیت استرس‌زا برای پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه را تبعیض گزارش کرده است که با نتایج مطالعه حاضر مغایرت دارد. در توجیه مغایرت حاضر می‌توان، نقش عوامل سازمانی و مدیریتی در استرس شغلی مرتبط با کادر پرستاران را دخیل دانست. ازآنجاکه محیط، فرهنگ و ساختار سازمانی می‌تواند در بروز عوامل استرس‌زای شغلی تأثیرگذار باشد [29]؛ تفاوت در عوامل فردی، فرهنگی و مدیریتی در محیط‌های موردپژوهش، می‌تواند علت این اختلاف در عامل استرس‌زا باشد.
 نکته دیگر درخصوص تأثیر روایت‌نویسی در کاهش سطح استرس پرستاران بخش‌های مراقت ویژه، تداوم در اجرای مداخله می‌باشد. نتایج مطالعه حاضر بیانگر وجود اختلاف معنی‌دار آماری بین میانگین نمره کل استرس پرستاران قبل از مداخله و 1 ماه پس از مداخله در گروه آزمایش بود. این در حالی است که تحلیل حیطه‌های استرس در گروه آزمون، دربردارنده وجود اختلاف معنی‌دار در میانگین نمره حیطه‌های مشکلات دررابطه‌با همکاران، مشکلات دررابطه‌با پرستاران، عدم اطمینان در مورد درمان‌ها و بیماران و خانواده‌های آن‌ها در مراحل قبل از مداخله و 1 ماه بعد است. در این مرحله علاوه‌بر فقدان معنی‌داری تأثیر روایت‌نویسی بر میانگین نمره حیطه‌های مرگ و مردن، حجم کار و تبعیض، تأثیر روایت‌نویسی بر استرس حاصل از تعارض با پزشکان و عدم آمادگی هیجانی کافی نیز معنی‌دار نبوده است. در توضیح این نتایج می‌توان گفت شاید به‌علت اینکه روایت‌نویسی پرستاران شرکت‌کننده در پژوهش، بعد از دوره‌ مطالعه دوام نداشته است، کم‌کم نتایج این مداخله اثربخش کم‌رنگ شده است و برای تداوم نتایج مطلوب آن بهتر است طول مدت روایت‌نویسی ادامه پیدا کند. درواقع به فرآیند یادگیری شناختی و رفتاری در طول مواجهه کنار گذاشتن اطلاق می‌شود که در آن مواجهه با موضوعی تنفرآمیز به پیامدهای بد منجر نمی‌شود بلکه به پاسخ به استرس یا اضطراب اولیه یاد نگرفته منجر می‌شود یا با پاسخی متفاوت جایگزین می‌شود. این فرآیند، ممکن است زیربنای نوشتن باشد [30]. 

نتیجه گیری
باتوجه‌به اهمیت و تأثیرات مدیریت استرس بر استرس شغلی پرستاران شاغل در بخش مراقبت‌های ویژه و باتوجه‌به تأثیر معنی‌دار روایت‌نویسی بر کاهش سطح استرس پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه، این شیوه می‌تواند به مدیران پرستاری معرفی شود و مورد استفاده قرار گیرد. همچنین لزوم به‌کارگیری سایر مداخلات و برنامه‌هایی غیر از رویکرد روایت‌نویسی در خصوص کاهش حجم کاری پرستاران و کنترل تبعیض در محیط کاری توسط مدیران و سرپرستاران در بخش‌های مراقبت ویژه، می‌تواند تأثیر روایت‌نویسی را بر کنترل سطح استرس پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه تقویت کند. علاوه‌براین، جهت تداوم نتایج مطلوب روایت‌نویسی بر کاهش استرس پرستاران، بهتر است طول مدت روایت‌نویسی ادامه پیدا کند.
این مطالعه صرفاً بر روی پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت‌های ویژه شهر اصفهان، انجام شد. بنابراین، تعمیم نتایج آن به پرستاران شاغل در بخش‌های دیگر با محدودیت‌هایی مواجه است. محدودیت دیگر این مطالعه، عدم پیگیری درازمدت مطالعه، در قالب مطالعات طولی بود، درحالی‌که بررسی درازمدت این متغیر در مدتی طولانی‌تر می‌توانست اطلاعات دقیق‌تری را در اختیار پژوهشگران قرار دهد.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه با شناسه اخلاق (IR.MUI.NUREMA.REC.1400.170) در کمیته اخلاق دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و با کد (IRCT20211207053324N1)، در مرکز ثبت کار آزمایی‌های بالینی ایران ثبت شد. در مطالعه حاضر تمام شرکت‌کنندگان جهت ورود به مطالعه فرم رضایت‌نامه آگاهانه کتبی را تکمیل کردند و هدف از مطالعه و روش انجام کار، برای آن‌ها توضیح داده شد. خروج از مطالعه در هر زمانی از مطالعه آزادانه بود. به نمونه‌ها، در خصوص محرمانگی اطلاعات اطمینان داده شد.

حامی مالی
این پایان‌نامه با حمایت مالی معاونت تحقیقات و فناوری  دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شده است.

مشارکت نویسندگان
تهمه نویسندگان به‌طور یکسان در مفهوم و طراحی مطالعه، جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، تفسیر نتایج و تهیه پیش‌نویس مقاله مشارکت داشتند.

تعارض منافع
 بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
از همه شرکت‌کنندگان در پژوهش ازجمله مسئولین، سرپرستاران و پرسنل محترم بخش‌های مراقبت‌های ویژه مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان که ما را در انجام این پژوهش یاری کردند، تقدیر و تشکر می‌شود.
 

 

References

1. Mobasher -Amini K, Rezaei B, Esmaeilpour- Bandboni M. Sources of occupational stress and their relationship with personal and occupational factors in nurses of Rasht Teaching Hospitals in 2016. J Commun Health Res. 2020; 9(1):21-9. [DOI:10.18502/jchr.v9i1.2570]
2. Ghanei Gheshlagh R, Parizad N, Dalvand S, Zarei M, Farajzadeh M, Karami M. The prevalence of job stress among nurses in Iran: A meta-analysis study. Nursi Midwifery Stud. 2017; 6(4):143-8. [DOI:10.4103/nms.nms_33_17]
3. Mohammadi M, Vaisi-Raygani A, Jalali R, Salari N. Prevalence of job stress in nurses working in Iranian hospitals: A systematic review, metaanalysis and metaregression study. J Health Saf Work. 2020; 10(2):11-4. [Link]
4. Mokhtari R, Moayedi S, Golitaleb M. COVID-19 pandemic and health anxiety among nurses of intensive care units. Int J Ment Health Nurs. 2020; 29(6):1275-7. [DOI:10.1111/inm.12800] [PMID] [PMCID]
5. Alkhawaldeh JMA, Soh KL, Mukhtar FBM, Peng OC, Anshasi HA. Stress management interventions for intensive and critical care nurses: A systematic review. Nurs Crit Care. 2020; 25(2):84-92. [DOI:10.1111/nicc.12489] [PMID]
6. Mirmolaei ST, Khalili F, Besharat MA, Kazemnejad A. The effect of narrative writing on depression, anxiety, and stress of pregnant women. J Client Cent Nurs Care. 2020; 6(1):43-54.[DOI:10.32598/JCCNC.6.1.327.1]
7. Saeedi S, Jouybari L, Sanagoo A, Vakili MA. The effectiveness of narrative writing on the moral distress of intensive care nurses. Nurs Ethics. 2019; 26(7-8):2195-203. [DOI:10.1177/0969733018806342] [PMID]
8. Alipour A, Noorbala A, Yazdanfar M, Agah Heris M. The effectiveness of the emotional disclosure intervention on declining stress and inhibition among psychosomatic patients. Pars J Med Sci. 2022; 9(2):41-7. [DOI:10.29252/jmj.9.2.41]
9. Farahani H, Azad SA, Sahebalzamani M. Investigating the effect of maternal narrative writing on depression, anxiety and stress in pediatric stem cell transplantation. NeuroQuantology. 2017; 15(4):1-2. [DOI:10.14704/nq.2017.15.4.1153]
10. Farnam A, Somi MH, Farhang S, Mahdavi N, Ali Besharat M. The therapeutic effect of adding emotional awareness training to standard medical treatment for irritable bowel syndrome: A randomized clinical trial. J Psychiatr Pract. 2014; 20(1):3-11. [DOI:10.1097/01.pra.0000442934.38704.3a] [PMID]
11. Noorbala AA, Alipour A, Shaghaghi F, Najimi A, Agah Heris M. [The effect of emotional disclosure by writing on depression severity and defense mechanisms among depressed patients (Persian)]. Daneshvar Med. 2011; 19(2):1-10. [Link]
12. Smith HE, Jones CJ, Hankins M, Field A, Theadom A, Bowskill R, et al. The effects of expressive writing on lung function, quality of life, medication use, and symptoms in adults with asthma: A randomized controlled trial. Psychosom Med. 2015; 77(4):429-37. [DOI:10.1097/PSY.0000000000000166] [PMID]

13. Sexton JD, Pennebaker JW, Holzmueller CG, Wu AW, Berenholtz SM, Swoboda SM, et al. Care for the caregiver: benefits of expressive writing for nurses in the United States. Prog Palliative Care. 2009; 17(6):307-12. [DOI:10.1179/096992609X12455871937620]
14. Scott NW, McPherson GC, Ramsay CR, Campbell MK. The method of minimization for allocation to clinical trials. A review. Control Clin Trials. 2002; 23(6):662-74. [DOI:10.1016/S0197-2456(02)00242-8] [PMID]
15. Lepore SJ, Kliewer W. Expressive writing and health. In: Gellman MD, editor. Encyclopedia of behavioral medicine. London: Springer; 2020. [DOI:10.1007/978-3-030-39903-0_1225]
16. French SE, Lenton R, Walters V, Eyles J. An empirical evaluation of an expanded Nursing Stress Scale. J Nurs Meas. 2000; 8(2):161-78. [DOI:10.1891/1061-3749.8.2.161] [PMID]
17. Kaffash Z, Movaghari M, Seyedfatemi N. [Implementation of Emotion-focused coping program on occupational stress and maintain public health nurses working in Children Ward (Persian)]. Iran J Nurs Res. 2017; 11(6):56-62. [DOI:10.21859/ijnr-11068]
18. Moayed MS, Mahmoudi H, Ebadi A, Salary MM, Danial Z. Effect of education on stress of exposure to sharps among nurses in emergency and trauma care wards. Trauma Mon. 2015; 20(2):e17709. [DOI:10.5812/traumamon.20(2)2015.17709] [PMID]
19. Torkaman M, Heydari N, Kamali M. Occupational stress in intensive care units nurses: A cross-sectional study. Prevent Care Nurs Midwifery J. 2019; 9(2):42-7. [DOI:10.29252/pcnm.9.2.42]
20. Jafariathar Z, Haghighi S, Jahani S, Maraghi E. Investigating the impact of written emotion disclosure on the level of occupational stress among intensive care nurses. Front Psychol. 2023; 13:1064189. [DOI:10.3389/fpsyg.2022.1064189] [PMID] [PMCID]
21. Harvey J, Sanders E, Ko L, Manusov V, Yi J. The impact of written emotional disclosure on cancer caregivers' perceptions of burden, stress, and depression: A randomized controlled trial. Health Commun. 2018; 33(7):824-32. [DOI:10.1080/10410236.2017.1315677] [PMID]
22. Tsuruwaka M, Asahara K. Narrative writing as a strategy for nursing ethics education in Japan. Int J Med Educ. 2018; 9:198-205. [DOI:10.5116/ijme.5b39.d5d2] [PMID] [PMCID]
23. Mirzazadeh G, Nourozi K, Fallahi M, Vaziri M, Kiany T. Evaluating the effect of stressful incident debriefing on moral distress of nurses. Iran J Rehabil Res Nurs. 2015; 2(5):2-11. [Link]
24. Chen PJ, Huang CD, Yeh SJ. Impact of a narrative medicine programme on healthcare providers' empathy scores over time. BMC Med Educ. 2017; 17(1):108. [DOI:10.1186/s12909-017-0952-x] [PMID] [PMCID]
25. Farhadi M, Hemmati Maslakpak M, KHalkhali H R. Job stressors in critical care nurses. Nurs Midwifery J. 2014; 11(11):875-83. [Link]
26. Mohamed F, Gaafar Y, Alkader W. Pediatric nurses' stresses in intensive care units and its related factors. J Am Sci. 2011; 7(9):304-15. [Link]
27. Mansour E, Taha N, El-Araby M, Younes H. Nurses' perceived job related stress and job satisfaction in two main hospitals in Riyadh city. Life Sc J. 2014; 11(8):336-41. [Link]
28. Khanade K, Sasangohar F. Stress, fatigue, and workload in intensive care nursing: A scoping literature review. Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting. 2017; 61(1):686-90. [DOI:10.1177/1541931213601658]
29. Sabzi Z, Royani Z, Mancheri H, Aghaeinejad A, Kochaki GM, Kalantari S, et al. [The relationship between occupational stress and coping strategies in critical care nurses (Persian)]. Iran Occup Health. 2018; 14(5):45-52. [Link]
30. Sloan DM, Marx BP. Taking pen to hand: Evaluating theories underlying the written disclosure paradigm. Clin Psychol. 2004; 11(2):121-224. [DOI:10.1093/clipsy.bph062]