جلد 36، شماره 143 - ( شهریور 1402 )                   جلد 36 شماره 143 صفحات 299-286 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Mahmoudi S, Yazdani A, Mirhosseini F, Hasan Shiri F. Self-Assessment the Competence of the Anesthesia Personnel in Kashan, Iran, and Its Related Factors. IJN 2023; 36 (143) :286-299
URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-3707-fa.html
محمودی سمیرا، یزدانی اکرم، میرحسینی فخرالسادات، حسن ‌شیری فاطمه. خودارزیابی توانمندی‌ پرسنل هوشبری و عوامل مرتبط با آن. نشریه پرستاری ایران. 1402; 36 (143) :286-299

URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-3707-fa.html


1- گروه هوشبری، دانشکده پرستاری مامایی حضرت فاطمه، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران.
2- گروه آمار زیستی و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت کاشان، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران.
3- گروه هوشبری، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران.
4- گروه هوشبری، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران. ، hasanshiri7@gmail.com
متن کامل [PDF 5154 kb]   (150 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (2030 مشاهده)
متن کامل:   (119 مشاهده)
مقدمه
سالانه 8 درصد جمعیت جهان جهت جراحی و رویه‌های تشخیصی به مراقبت‏های بیهوشی نیازمند هستند [1]. در فرایند بیهوشی حواس بیمار درپی استفاده از داروهای بیهوشی سرکوب می‏شود [2]. پرسنل هوشبری به‌دلیل افزایش نیازهای پیچیده بیماران و گسترش مراقبت‌های بیهوشی نیازمند سطوح بالای علم و توانمندی در حیطه بیهوشی هستند. این افراد در همکاری با تیم پزشکی با استفاده از تجهیزات پیشرفته، مسئولیت ارائه مراقبت‏های حین بیهوشی به بیمار مانند حمایت از علائم حیاتی و ممانعت از آسیب‏ها را برعهده می‏گیرند [1 ,2 ,3].
براساس شورای بین‌المللی پرستاران، توانمندی به‌عنوان «کاربرد مؤثر ترکیبی از دانش، مهارت‏ و قضاوت توسط یک فرد در عملکرد روزانه یا عملکرد شغلی خود» تعریف می‏شود [2]، اما توانمندی برای پرسنل هوشبری یک ویژگی اساسی محسوب شده و به‌عنوان «ترکیبی از دانش، نگرش، ارزش و مهارت‌ لازم در ارائه مراقبت به بیماران در سه مرحله قبل، حین و بعد از بیهوشی» در نظر گرفته می‏شود [4]. سطح توانمندی پرستاران ارتباط بالایی با سلامت و ایمنی بیمار، کاهش خطاهای پزشکی و عوارض بعد از عمل دارد [5] و ازآن‏جاکه در کشور ما گروه هوشبری زیرمجموعه‏ای از گروه پرستاری محسوب می‏شود، کسب مهارت‏های فنی و غیرفنی برای اجرای مراقبت ایمن و موثر به بیماران قابل‌توجه است [6].
در برنامه دوره کارشناسی هوشبری کشور ایران حیطه‏ های توانمندی حرفه‏ای برای هریک از پرسنل هوشبری شامل توانمندی تکنیکی و غیرتکنیکی می‏باشد. توانمندی غیرتکنیکی شامل توانایی برقراری ارتباط حرفه‏ای و توانایی آموزش و پژوهش می‏باشد. توانمندی تکنیکی نیز شامل توانایی افراد در ثبت اطلاعات بیمار در پرونده، آماده‏سازی، نگهداری و به‌کارگیری تجهیزات براساس استاندارد، مشارکت در ارزیابی و آماده‏سازی بیمار برای اقدامات مربوطه، پایش نکات ایمنی و عوارض احتمالی بیهوشی و گزارش آن به متخصصین است [6].
درواقع هدف از آموزش پرسنل هوشبری تربیت افرادی با توانمندی نظری و عملکردی برای مقابله با چالش‏های بالینی و حفظ ایمنی بیمار است [7, 8]. باوجوداین در برخی کشورها گزارش‏هایی از سطح پایین علم و تجربه دانشجویانی که به تازگی فارغ‏التحصیل شده‏اند، ارائه شده است [7] که خود نشان‌دهنده شکاف بین آنچه که آموزش داده می‏شود و سطح عملکرد افراد در فرایندهای (پروسیجرهای) بیهوشی است [2، 3، 7]. ازطرف‌دیگر ارزیابی یکی از جنبه‏های مهم در فرایند فعالیت‏های آموزشی محسوب می‏شود که امکان شناسایی نقاط قوت و ضعف را فراهم می‌کند [9]. ارزیابی توانمندی می‏تواند با پایش عملکرد، مشاهده در بالین یا به‌صورت خودارزیابی صورت گیرد [3]. خودارزیابی به‌عنوان یک شاخص مهم در جهت سنجش توانایی‏ها، نقاط ضعف، قدرت و یادگیری‏ افراد محسوب می‏شود [3، 9، 10].
ارزیابی سطح توانمندی و به دنبال آن شناسایی نقاط ضعف و قوت پرسنل هوشبری می‏تواند مقدمه‏ای در جهت انجام تحقیقات آتی یا برنامه‌ریزی برای بهبود یا ارتقا سطح توانمندی افراد فراهم کند [2، 3، 5، 7، 9]. همچنین باتوجه‌به اهمیت بالای نقش پرسنل هوشبری بر سلامت بیماران، وجود شکاف بین سطح آموزشی و عملکرد افراد در فرایندهای (پروسیجرهای) بیهوشی و کمبود مطالعات در این راستا، هدف از این تحقیق تعیین توانمندی‏ پرسنل هوشبری و عوامل مرتبط با آن به شیوه خودارزیابی بود.

روش‏
مطالعه توصیفی‌تحلیلی حاضر بر روی 95 نفر از پرسنل هوشبری بخش‏های اتاق عمل، آندوسکوپی و الکتروشوک‌درمانی بیمارستان‏های خصوصی وابسته به علوم پزشکی کاشان در بهمن و اسفند سال 1402به روش سرشماری انجام شد. معیارهای ورود به مطالعه شامل تمایل جهت شرکت در مطالعه، اشتغال به کار به‌عنوان کارشناس/تکنسین هوشبری، دارا بودن حداقل مدرک کاردانی هوشبری و سابقه کار بیش از 3 ماه به‌عنوان پرسنل هوشبری بود. معیارهای خروج از مطالعه نیز شامل تمایل نداشتن به شرکت در مطالعه و نقص حداکثر 10 درصدی در تکمیل پرسش‌نامه بود. پژوهشگر پس از دریافت کد اخلاق و معرفی‏نامه از معاونت محترم پژوهشی دانشگاه به مسئول اتاق عمل بیمارستان‏های مربوطه مراجعه کرد. بعد از توضیح اهداف پژوهش و کسب موافقت مسئولین بیمارستان، لیست پرسنل هوشبری و نوبت‌کاری آن‏ها را دریافت کرد. سپس براساس نوبت‌کاری اعلام‌شده، در زمان‏های مقرر به مراکز درمانی مربوطه مراجعه و پرسنل را از اهداف مطالعه آگاه کرد. از کل 110 نفر پرسنل هوشبری بیمارستان‌های خصوصی شهر کاشان، 95 نفر واجد شرایط وارد مطالعه شدند. سپس پس از دریافت رضایت آگاهانه به‌صورت کتبی، پرسش‌نامه بین آن‏ها توزیع و حداکثر پس از 24 ساعت از آن‏ها تحویل گرفته شد. درنهایت، داده‏هـای حاصـل از پرسش‌نامه 95 نفر از پرسنل هوشبری با نرخ پاسخگویی100 درصد مورد تحلیل قـرار گرفـت.
در مطالعه حاضر از فرم مشخصات جمعیت‌شناختی (شامل اطلاعات جنس، سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، میزان سابقه کاری، تعدادساعت‏کاری در هفته و دانشگاه محل تحصیل) و پرسش‌نامه توانمندی پرسنل هوشبری ساخت جئون و همکاران استفاده شد [1]. پرسش‌نامه خودارزیابی توانمندی پرسنل هوشبری دارای 38 سؤال در 7 حیطه اخلاق در مراقبت‏های بیهوشی (5 گویه)، مراقبت در مخاطرات احتمالی بیمار (5 گویه)، تعامل بیمار با تکنولوژی (5 گویه)، همکاری در تیم مراقبتی (5 گویه)، مراقبت در دارودرمانی بیمار بیهوش (5 گویه)، مداخلات پرستاری حین بیهوشی (9 گویه) و دانش مراقبت از بیمار بیهوش (4 گویه) بود.
 مقیاس نمره‏گذاری این پرسش‌نامه برای هر گویه با استفاده از درجه ‏بندی آنالوگ دیداری (0) تا (100) بود و نمره توانمندی کل پرسش‌نامه حاصل میانگین نمرات کل گویه ‏ها بود. نمره 80 به بالا نشان‌دهنده سطح توانمندی بالا، نمره بین 60-79 نشان‏دهنده سطح توانمندی متوسط و نمره زیر 60 نشان‏دهنده سطح توانمندی پایین بود [2].
در مرحله اول جهت اعتبارسنجی و استفاده از پرسش‌نامه خودارزیابی توانمندی پرسنل هوشبری، ایمیلی به سازنده پرسش‌نامه ارسال شد و پس از کسب اجازه از نویسنده به‌ترتیب مراحل ترجمه بازترجمه، روایی صوری، روایی محتوا و پایایی طی شدند. در مرحله ترجمه، ابتدا پرسش‌نامه توسط دو مترجم مسلط به زبان انگلیسی و فارسی ترجمه و توسط تیم پژوهش از لحاظ وضوح و ارتباط معنایی بررسی و اصلاح شد. سپس با مشارکت یکی از مترجمین به ادغام ترجمه‏های اولیه و تهیه نسخه نهایی پرداخته‏شد. درنهایت نسخه فارسی پرسش‌نامه توسط مربی بیهوشی مسلط به زبان انگلیسی به زبان انگلیسی برگردانده شد. پس از تطابق با نسخه اصلی جهت تأیید به نویسنده پرسش‌نامه ارسال شد. 
پس از تأیید ترجمه توسط نویسنده پرسش‌نامه، به منظور تعیین روایی و پایایی از اساتید، متخصصین و پرسنل هوشبری شهر شیراز استفاده شد. به منظور انجام روایی صوری کیفی با 13 نفر از پرسنل هوشبری و متخصصین هوشبری به‌صورت چهره‌به‌چهره مصاحبه انجام شد و تناسب گویه‏ ها با موضوع موردنظر و ابهام در معنای کلمات یا عبارات گویه‏ها بررسی شد. این افراد در مطالعه اصلی وارد نشدند. از روش کمی تأثیر گویه نیز جهت حذف گویه‏ های نامناسب استفاده شد. به این منظور نیز از 13 نفر از اساتید، متخصصین و پرسنل هوشبری درخواست شد تا میزان اهمیت هر گویه را در یک لیکرت 5 بعدی که شامل طیفی از «کاملاً مهم است» تا «اصلاً مهم نیست» است مورد بررسی قراردهند [11]. در مرحله بعد امتیاز تأثیر برای هر 38 گویه پرسش‌نامه محاسبه و بالاتر از 1/5 گزارش شد.
 در بررسی کیفی روایی محتوا، پس از انجام مصاحبه با 13 نفر از مدرسین بیهوشی، مدرسین آموزشی و متخصصین بالین از آنان خواسته شد تا پرسش‌نامه را ازنظر شیوه صحیح نگارش و اهمیت هر گویه بررسی‏کنند. 
به منظور بررسی روایی محتوا به روش کمی از 2 شاخص نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا استفاده شد. برای بررسی شاخص روایی محتوا 4 معیار ساده بودن، واضح بودن، اختصاصی بودن و مرتبط بودن براساس طیف لیکرت 4 قسمتی براساس شاخص روایی محتوای والتس و باسل [12] مد نظر قرار گرفت. براساس نتایج به‌دست‌آمده از مرحله روایی محتوایی کمی، شاخص نسبت روایی محتوا هر 38 گویه بالاتر از 0/54 گزارش شد و یک گویه از بعد «دانش مراقبت از بیمار بیهوش» به‌دلیل عدم اخذ نمره کافی حذف شد. براساس جدول لاوشه، گویه‏هایی که نمره بالاتر از 0/54 گرفتند، حفظ شدند [13]. شاخص روایی محتوای پرسش‌نامه نیز 0/93 و در سطح مناسب تشخیص داده شد. جهت بررسی پایایی، از روش همسان درونی (آلفای‏ کرونباخ) و آزمون بازآزمون استفاده شد. در همین راستا پرسش‌نامه در دو نوبت با فاصله زمانی 2 هفته در اختیار 30 نفر از پرسنل هوشبری قرارگرفت و درنهایت پایایی پرسش‌نامه با آلفا کرونباخ=0/981 و ضریب همبستگی پیرسون 0/94 تأیید شد.
تحلیل داده‏ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. به منظور توصیف متغیرهای کیفی، فراوانی و درصد و متغیرهای کمی، میانگین و انحراف‌معیار گزارش شد. آزمون من‏ویتنی، کروسکال والیس جهت تحلیل داده‏های کمی به کار گرفته شدند. از ضریب همبستگی اسپیرمن و دورشته‌ای نقطه‏ایی جهت بررسی همبستگی بین متغیرها و نمره توانمندی استفاده شد. با استفاده از مدل رگسیونی خطی چندگانه با روش حذفی رو به عقب، اثر متغیرهای دارای همبستگی معنی‌دار بر میانگین نمره توانمندی مورد بررسی قرار گرفت. سطح معنی‏داری آزمون کمتر از 0/05 درصد درنظر گرفته ‏شد.

یافته‌ها
در این مطالعه 95 نفر از پرسنل هوشبری شرکت کردند. میانگین و انحراف‌معیار سنی افراد شرکت‏کننده در پژوهش 10/1±34/57 سال بود که بیشترین فراوانی در رده‏ سنی کمتر از 30 سال بود. بیشتر شرکت‏کنندگان خانم (72/6 درصد)، متأهل (67/4 درصد)، دارای مدرک کارشناسی (86/3 درصد) و فارغ‌التحصیل از دانشگاه تیپ یک (90/5 درصد) بودند. 
میانگین و انحراف معیار سابقه ‏کاری و تعداد ساعت‏کاری (موظفی و اضافه‏ کار) در هفته به‌ترتیب 10/11±11/25 سال و 8/21±41/97 ساعت بود. جدول شماره 1، جزئیات توزیع تعداد و درصد شرکت‏کنندگان را نشان می‏دهد.


در مطالعه حاضر 68 نفر (71/6 درصد دارای نمره توانمندی بالای80 (سطح توانمندی بالا)، 24 نفر (25/3 درصد) بین 60-79 (سطح توانمندی متوسط) و 3 نفر (3/2 درصد) دارای نمره کمتر از 60 (سطح توانمندی ضعیف) بودند. بیشترین سطح توانمندی افراد، مربوط به حیطه همکاری در تیم مراقبتی (میانگین=88/37، انحراف‌معیار=11/75) و کمترین سطح توانمندی مربوط به حیطه مراقبت در مخاطرات احتمالی بیمار (میانگین=79/41، انحراف‌معیار=15/15) بود (جدول شماره 2).


نتایج آزمون من ویتنی نشان داد میانگین نمره توانمندی بین زنان و مردان (0/800=P)، متأهل و مجردها (0/00=P) و دانشگاه‏های تیپ یک و سایر دانشگاه‌ها (002/P=0) به‌طور معنی‌د‌اری تفاوت دارد. و براساس آزمون کروسکال والیس میانگین توانمندی بین گروه‌های مختلف سنی (002/P=0) و سابقه کاری (001/P=0) تفاوت معنی‌داری دارد. نتایج ضریب همبستگی بین متغیرهای مورد بررسی و توانمندی نیز نشان می‏دهد متغیرهای جنس، سن، وضعیت تأهل، محل تحصیل و سابقه کاری با توانمندی همبستگی معنی‌داری دارند. در بررسی اثر این متغیرها بر میانگین نمره توانمندی از مدل رگرسیون خطی چندگانه استفاده شد، نتایج این مدل براساس روش پس‏رونده نشان می‌دهد جنسیت، وضعیت تأهل و محل تحصیل از عوامل معنی‌دار در مدل هستند، به‌طوری‌که میانگین توانمندی در جنس خانم 6/23 نمره بیشتر از جنس آقا بود (0/700=P). میزان توانمندی پرسنل هوشبری مجرد 11/02 واحد کمتر از پرسنل متأهل (0/100=P) و تحصیل در دانشگاه تیپ یک میانگین نمره توانمندی را 7/97 نمره افزایش می‏دهد (0/320=P) (جدول شماره 3). 



بحث 
نتایج مطالعه حاضر نشان داد به‌طور میانگین پرسنل هوشبری توانمندی خود را در سطح بالا گزارش‏کرده‏اند. در مطالعه جئون و همکاران پرستاران بیهوشی کشور فنلاند توانمندی خود را به‌طور میانگین در سطح قابل انتظار گزارش‏کردند [7]. باتیش و همکاران توانمندی پرستاران بخش مراقبت‏های ویژه کشور آمریکا را در سطح عالی گزارش‏کردند [14]. همچنین در مطالعه سالمینن و همکاران، دانشجویان پرستاری تازه فارغ‌التحصیل‌شده کشور فنلاند توانمندی خود را در سطح خوب گزارش ‏کردند [15]. نتایج مطالعات فوق همسو با نتیجه مطالعه حاضر بود. از طرف دیگر رشیدی و همکاران سطح توانمندی بالینی تکنولوژیست‏های‏ جراحی بیمارستان‏های مازندران را در حد متوسط گزارش‏کردند [16] که با مطالعه حاضر همسو نیست. مغایرت در نتایج بیان‌شده به تفاوت در محیط تحقیق، میزان اعتمادبه‌نفس و درک افراد از توانمندی خود نسبت داده شده ‏است. همچنین پژوهشگر تفاوت در ابزار جمع‏آوری اطلاعات، نوع حرفه‏ کاری و سطح انتظارات مدیران مربوطه را دیگر دلایل احتمالی وجود این تفاوت می‏داند.
در مطالعه حاضر بیشترین میزان توانمندی مربوط به حیطه «همکاری در تیم مراقبتی» بود. ازآن‌جاکه همکاری بین افراد تیم جراحی و حتی بیمار نقش مهمی در پیشگیری از بروز خطاهای پزشکی و ایجاد بیهوشی ایمن دارد، سطح بالای توانمندی پرسنل هوشبری در این حیطه به‌عنوان نتیجه مثبت تلقی می‏شود.
در مطالعه جئون [2] در کشور فنلاند نیز بیشترین سطح توانمندی پرستاران بیهوشی در حیطه «همکاری در تیم مراقبتی» گزارش شد که با نتایج مطالعه حاضر همسو می‏باشد. همچنین تدین و همکاران نیز همکاری بین 171 نفر از پرسنل پرستاری بخش مراقبت‏های ویژه شهر اردبیل را در سطح خوب گزارش ‏کردند [17]. درمقابل آتیا و همکاران کــار تیمـی پرســتاران بخش مراقبت ویژه دانشگاه زاگزیگ را مطلـوب ارزیـابی نکردنـد [18]. علت مغایرت در نتایج به عدم تمرین و آموزش کارگروهی و عـدم پشـتیبانی مـدیران پرستاری از کار تیمی نسبت داده شد [18]. همچنین پژوهشگر تفاوت در درک پرسنل از کارتیمی و تفاوت محیط کاری پرسنل هوشبری و پرستاری را از دیگر دلایل احتمالی این مغایرت در نتایج می‏پندارد.
همچنین در این پژوهش کمترین میزان توانمندی مربوط به حیطه «مراقبت در مخاطرات احتمالی بیمار» بود. در مطالعه جئون و همکاران نیز توانمندی دانشجویان پرستاری به تازگی فارغ‌التحصیل‌شده فنلاند در حیطه «مراقبت در مخاطرات احتمالی بیمار» در سطح قابل انتظار قرار نداشت [2]. پژوهشگر ضعف سیستم آموزشی و درمانی در تعلیم و فراهم‏سازی فرصت کسب مهارت‏ های غیرفنی مانند توانایی اولویت‏بندی، پیش‏بینی و ارزیابی را علت احتمالی سطح متوسط این حیطه از توانمندی در پرسنل هوشبری می‏داند. 
میانگین نمره توانمندی در گویه‏‏ «ارتباط حرفه‏ای با متخصص بیهوشی» نسبت به سایر گویه ‏ها در سطح بالاتر قرار داشت. در مطالعه کریمی و همکاران نیز صلاحیت پرستاران در بعد ارتباط بین فردی در 4 بیمارستان شهر مشهد نسبت به سایر ابعاد بیشتر گزارش شده ‏است [19]. برخلاف مطالعه حاضر، عرب خزاعی و همکاران صلاحیت بالینی تکنولوژیست‏های جراحی بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران در بعد روابط بین فردی را در سطح متوسط گزارش کرده‌اند. این تفاوت درنتیجه می‏تواند به ماهیت متفاوت کارتیمی در بین رشته‏های اتاق عمل، هوشبری و پرستاری مرتبط باشد [20]. 
همچنین توانمندی پرسنل هوشبری در گویه «حفاظت از ایمنی بیمار» در سطح بالا قرار داشت. در مطالعه امیران و همکاران میزان آگاهی 132 نفر از پرسنل پرستار و پزشک مراکز آجا در ارتباط با فرهنگ ایمنی بیمار در سطح متوسط گزارش شده است [21] و در مطالعه داوری دولت‏آبادی و همکاران در شهر اصفهان میانگین نمره فرهنگ ایمنی بیمار پرستاران در سطح ضعیف قرار داشت [22]. این تفاوت در نتایج به عوامل مختلفی مانند میزان حمایت مدیریت از ایمنی بیمار و میزان اهمیت به کار تیمی درون سازمانی نسبت داده شد [21، 22]. همچنین پژوهشگر نحـوه فعالیت کمیتــه ایمنــی بیمارستان‏ها و تفاوت در نوع مسئولیت و حرفه‏کاری افراد را از دیگر دلایل احتمالی این مغایرت در نتایج می‏داند. 
در مطالعه حاضر میزان توانمندی پرسنل هوشبری در گویه «حفاظت از حریم خصوصی بیمار» در سطح بالا نشان داده شد. در مطالعه موگهی و همکاران 230 نفر از بیماران سالمند بخش داخلی و جراحی بیمارستان علوم پزشکی اهواز، میزان رعایت حریم خصوصی بیماران را عمدتاً در سطح بالا گزارش کردند که همسو با نتیجه مطالعه حاضر می‏باشد [23]. 
در این مطالعه میان سطح توانمندی پرسنل با جنسیت رابطه معنی‏دار وجود داشت، به‌طوری‌که میانگین نمره کل توانمندی در پرسنل خانم به‌طور معنی‏دار بالاتر از آقایان بود. در مطالعه رشیدی و همکاران [16] و عبادی و همکاران [24] نیز نمره توانمندی بالینی در بین تکنولوژیست‏های جراحی خانم بیشتر از آقایان بود که علت این نتیجه به نوع نگرش افراد به حرفه‏کاری خود که می‏تواند بر حیطه‏های توانمندی بالینی تأثیر بگذارد، نسبت داده شد [16]. نتایج این دو مطالعه همسو با مطالعه حاضر هستند. در این مطالعه بیشترین میانگین توانمندی هم در خانم‏ها و هم در آقایان مربوط به حیطه «همکاری در تیم مراقبتی» بود. همچنین کمترین میانگین توانمندی هم در خانم‏ها و هم در آقایان مربوط به حیطه «مراقبت در مخاطرات احتمالی بیمار» بود. ازآن‌جاکه توانمندی آقایان به‌صورت کلی و در حیطه‏ های اخلاق در مراقبت‏های بیهوشی، مراقبت در مخاطرات احتمالی بیمار، تعامل بیمار با تکنولوژی و دانش مراقبت از بیمار بیهوش در سطح متوسط قرار داشت، نیاز به برنامه‏ریزی آموزشی و استفاده از محیط‏های شبیه‏سازی‌شده جهت ارتقا توانمندی این افراد احساس می‏شود.
همچنین در این مطالعه بین سطح توانمندی پرسنل با وضعیت تأهل، رابطه معنی‏دار وجود داشت، به‌طوری‌که میانگین نمره کل توانمندی در افراد متأهل به‌طور معنی‏داری بیشتر از افراد مجرد بود. در مطالعه ساداتی و همکاران نیز بین سطح شایستگی بالینی و وضعیت تأهل پرسنل پرستاری گیلان رابطه وجود داشت [25]. ازجمله دلایل احتمالی وجود این ارتباط می‏توان به سن و سابقه‏کاری بالاتر در افراد متأهل اشاره کرد.
در این پژوهش، توانمندی پرسنل از دیدگاه خود آنان بررسی شد، نتایج ممکن است دستخوش خود کم‌بینی یا بزرگ‌بینی افراد شود که این مسئله می‏تواند یک محدودیت برای مطالعه محسوب شود. با وجود آگاهی از این محدودیت، پژوهشگر معتقد است اعتماد به پرسنل هوشبری و استفاده از پرسش‌نامه منطبق بر اهداف کوریکولوم با نمره روایی و پایایی بالا، می‏تواند منجر به تفکر و بازاندیشی پرسنل در ارتباط با سطح توانمندی خود و مقایسه با سطح توانمندی ایدئآل و موردانتظار از آن‏‏ها در سیستم درمانی شود. 

نتیجه گیری
در مطالعه حاضر میانگین توانمندی پرسنل هوشبری شهر کاشان در سطح بالا قرار داشت و ازآن‌جاکه هدف مطرح‌شده در برنامه آموزشی، تربیت پرسنل با توانمندی بالا در زمینه‏های مختلف می‏باشد، دستیابی به نتیجه مطلوب حداکثری به ثمربخش بودن آموزش و مصرف بهینه امکانات و منابع آموزشی اشاره دارد. از جنبه دیگر میانگین نمره حیطه توانمندی «مراقبت در مخاطرات احتمالی بیمار» در سطح متوسط قرار داشت که باتوجه‌به اهمیت توانمندی پرسنل در پیش‏بینی و تشخیص حوادث ناگوار حین عمل و اولویت‏بندی‏کردن اقدامات موردنیاز در جهت حفظ جان بیمار، پیشنهاد می‏شود با برگزاری دوره‏های بازآموزی و شبیه‌سازی موقعیت‏های گوناگون جهت ارتقا این حیطه از توانمندی پرسنل هوشبری اقدام شود. 

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش

مطالعه حاضر با کد اخلاق IR.KAUMS.NUHEPM.REC.1401.082 در کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علوم پزشکی کاشان تأیید شده است.

حامی مالی
این مقاله حاصل پایان‌نامه کارشناسی ارشد سمیرا محمودی رشته آموزش هوشبری دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان به شماره 401156 است. این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمانی‌های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.

مشارکت نویسندگان
طراحی مطالعه، تهیه پیش‌نویس، گردآوری داده‌ها، تجزیه‌وتحلیل و تفسیرداده‌ها، نگارش و ویرایش مقاله: سمیرامحمودی؛ نظارت، نگارش، اصلاح و تأیید نسخه نهایی مقاله: فاطمه حسن شیری؛ تجزیه و تفسیر داده‌ها، نگارش روش‏های آماری مطالعه، اصلاح و تأیید نسخه نهایی مقاله: اکرم یزدانی.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
از جناب آقای آرمین فریدونی و تمامی پرسنل هوشبری که در انجام این مطالعه همکاری کردند، تشکر و قدردانی می‌شود.
 

References
1.Jeon Y, Meretoja R, Vahlberg T, Leino-Kilpi H. Developing and psychometric testing of the anaesthesia nursing competence scale. J Eval Clin Pract. 2020; 26(3):866-78. [DOI:10.1111/jep.13215] [PMID]
2.Jeon Y. Competence assessment in anaesthesia nursing care  [PhD dissertation]. Turku: University of Turku; 2021. [Link]
3.Jeon Y, Ritmala-Castrén M, Meretoja R, Vahlberg T, Leino-Kilpi H. Anaesthesia nursing competence: Self-assessment of nursing students. Nurse Educ Today. 2020; 94:104575. [DOI:10.1016/j.nedt.2020.104575] [PMID]
4.Garside JR, Nhemachena JZ. A concept analysis of competence and its transition in nursing. Nurse Educ Today. 2013; 33(5):541-5. [PMID]
5.Lakanmaa RL, Suominen T, Perttilä J, Ritmala-Castrén M, Vahlberg T, Leino-Kilpi H. Basic competence in intensive and critical care nursing: development and psychometric testing of a competence scale. J Clin Nurs. 2014; 23(5-6):799-810. [DOI:10.1111/jocn.12057] [PMID]
6.No Author. Anesthesia [(BSc]. Tehran: Islamic Republic of Iran Ministry of Health and Medical Education; 2017. [Link]
7.Jeon Y, Meretoja R, Vahlberg T, Leino-Kilpi H. Self-assessed anaesthesia nursing competence and related factors. J Nurs Educ Pract. 2020; 10(6):918. [DOI:10.5430/jnep.v10n6p9]
8.Gillespie BM, Harbeck EB, Falk-Brynhildsen K, Nilsson U, Jaensson M. Perceptions of perioperative nursing competence: A cross-country comparison. BMC Nurs. 2018; 17:12. [DOI:10.1186/s12912-018-0284-0] [PMID]
9.Morshedi Z, Mansoornia N, Dehnoolian A. Evaluation of clinical competency of nursing students in Medical Sciences Faculty of Neyshabur- 2016. Educ Ethics Nurs. 2016; 5(1):45-53. [Link]
10.Delaram M, Zaheri A, Rafiee Vardanjani L, Shabanian G. [Evaluation of Clinical practice of anesthesiology students based on self assessment in Shahrekord University of Medical Sciences (Persian)]. Med Educ J. 2019; 7(1):21-9. [Link]
11.Waltz C, Strickland O, Lenz E. Measurement in nursing and health research. New York: Springer Publishing Company; 2010. [Link]
12.Khasha R, Sepehri MM, Khatibi T. A Fuzzy FMEA approach to prioritizing surgical cancellation factors. Int J Hosp Res. 2013; 2(1):17-24. [Link]
13.Polit DF, Beck CT. The content validity index: Are you sure you know what’s being reported? Critique and recommendations. Res Nurs Health. 2006; 29(5):489-97. [DOI:10.1002/nur.20147] [PMID]
14.Bathish M, Wilson C, Potempa K. Deliberate practice and nurse competence. Appl Nurs Res. 2018; 40:106-9. [DOI:10.1016/j.apnr.2018.01.002] [PMID]
15.Salminen L, Tuukkanen M, Clever K, Fuster P, Kelly M, Kielé V, et al. The competence of nurse educators and graduating nurse students. Nurse Educ Today. 2021; 98:104769. [DOI:10.1016/j.nedt.2021.104769] [PMID]
16.Rashidi N, Raadabadi M, Ramezanpour E. [Viewpoints of surgical technologists about their clinical competence in medical-educational hospitals of Mazandaran University of Medical Sciences in 2018 (Persian)]. J Nurs Educ. 2020; 8(6):41-7. [Link]
17.Tadayon A, Heidarzadeh M, Aghamohammadi M. [Nurses-nurses professional collaboration status from the nurses’ viewpoints in critical care units of Ardabil Educational Hospitals, 2017 (Persian)]. J Health Care. 2019; 21(4):272-82.  [DOI:10.29252/jhc.21.4.272]
18.Attia NM, Abdeen MA, El-sayed SH. Impact of nursing teamwork on missed nursing care in intensive care units at Zagazig University Hospitals. Zagazig Nurs J. 2014; 10(2):201-17. [DOI:10.12816/0029158]
19.Karimi-Moonaghi H, Gazerani A, Vaghee S, Gholami H, Salehmoghaddam AR, Gharibnavaz R. Relation between spiritual intelligence and clinical competency of nurses in Iran. Iran J Nurs Midwifery Res. 2015; 20(6):665-9. [DOI:10.4103/1735-9066.170002] [PMID]
20.Arabkhazaie A, Arabkhazaie A, Sadati L, Askarkhah A, Sarraf N, Eslami A. [Evaluation of clinical competence and its relationship with the dimensions of competence of operating Room Technologists (Persian)]. Paramed Sci Mil Health. 2020; 15(2):28-36. [Link]
21.Amiran P, Pour Rabi M, Fatemi Mehr A. [Evaluation of patient safety culture based on the viewpoint of nurses and physicians employed in a military hospital (Persian)]. Mil Caring Sci. 2018; 5(1):26-33.[DOI:10.29252/mcs.5.1.26]
22.Davari Dolatabadi F, Ziaeirad M. [The relationship between critical thinking and patient safety culture in the nurses (Persian)]. J Nurs Educ. 2021; 10(2):1-12. [Link]
23.Moogahi S, Tajik M, Cheraghi M, Jamshidi F. [Evaluation of privacy level among elderly patients in the educational and medical centers of Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences in 2019 (Persian)]. Iran J Med Ethics Hist Med. 2020; 13:607-18. [Link]
24.Ebadi A, Tabanejad Z, Pazokian M, Saeed Y. [Clinical competence among MSc Students of critical care nursing (Persian)]. Iran J Med Educ. 2015; 14(12):1036-46. [Link]
25.Saadati SM, Emamisigaroudi A, Chehrzad MM, Kazem Nezhad lili E. [Comparison of pediatric nursing clinical competency from the viewpoints of nurses and headnurses in pediatric educational therapeutical center in Guilan University of Medical Sciences, 2017-18. J Sabzevar Univ Med Sci. 2019; 25(6):875-83. [Link]
پیوست:
پرسش‌نامه توانمندی پرسنل هوشبری

با سلام و احترام
این پرسش‌نامه به منظور ارزیابی سطح توانمندی پرسنل بیهوشی مشغول به کار در اتاق عمل طراحی شده است. نتایج حاصل از این پژوهش می‏تواند ما را در توسعه برنامه آموزش مداوم، ارتقا کوریکولوم آموزشی و....در جهت بهبود سطح توانمندی پرسنل هوشبری یاری کند. لذا ضمن ارائه اطمینان به حفظ محرمانه بودن اطلاعات دریافتی از شما تقاضا می‏شود با دقت و صداقت 38 عبارت نوشته شده را نمره‏گذاری کنید.  باتشکر

 سمیرامحمودی ارشد آموزش هوشبری
لطفاً هر عبارت را با دقت بخوانید و سطح توانمندی خودتان را روی خط از 0 تا 100 ارزیابی کنید.
0  "اصلا" و 100 "عالی" است. هیچ پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد.
مثال: چقدر در شناسایی مشکلات احتمالی در مراقبت  بیهوشی توانمندی دارید؟
توانمندی شما در هر یک از عبارات زیر چقدر است؟
1. ارائه توضیحات لازم به بیمار جهت تصمیم‏گیری در رابطه با پروسیجرهای درمانی(بیهوشی) خود

2. ارائه اطلاعات به بیمار در مورد بیهوشی و آنچه برای بیمار رخ می‏دهد

3. حمایت و محافظت از ایمنی بیمار

  4. حفاظت از حریم خصوصی بیمار

  کمک و تشویق به بیمار برای بیان شرایط خود.5

6. پیش‏بینی مخاطرات احتمالی بیمار در طی مراقبت‏های بیهوشی
.
7. شناسایی به هنگام حوادث نامطلوب در طول مراقبت از بیمار

8. ارزیابی شدت حادثه نامطلوب در طول مراقبت از بیمار

9. اولویت‏بندی سریع اقدامات هنگام بروز یک رویداد نامطلوب حاد

10. پیگیری وضعیت بیمار پس از روی دادن حادثه نامطلوب

11. بررسی ماشین‌های بیهوشی/تکنولوژی‌های مورد نیاز برای بیمار

12. شناسایی نیازهای بیمار از طریق مانیتورینگ

13. توجه به حفظ کرامت انسانی و شأن بیمار

14. استفاده اصولی و کارآمد از انواع مختلف تجهیزات بیهوشی در جهت رفع نیازهای بیمار

15. بررسی صحت داده های مستند بیمار در برگه‏های الکترونیک یا دستی گزارش بیهوشی

16. پرکردن چک لیست‏های مربوط به بیمار قبل از بیهوشی

17. کمک‌گیری از همکاران بیهوشی، در صورت احساس عدم اطمینان

18. ارتباط حرفه‏ای با متخصص بیهوشی

19 . به اشتراک‏گذاری اطلاعات بیمار با تیم اتاق عمل

20 . هماهنگی مراقبت‏های لازم برای بیمار با تیم ریکاوری بعد از بیهوشی

21. برنامه‏ریزی داروهای بیهوشی بر اساس وضعیت بیمار

. ارزیابی نیازهای دارویی بیمار 22

23. مدیریت ایمن داروهای بیهوشی

24. ارزیابی اثربخشی داروهای بیهوشی

25. ثبت اطلاعات داروهای مصرفی به طور صحیح

26. رفع اضطراب بیمار در ارتباط با بیهوشی

27 . حفظ تنفس/تهویه بیمار بسته به موقعیت

28 . حفظ گردش خون بیمار بسته به موقعیت

29. حفظ دمای بدن بیمار بسته به موقعیت

30. حفظ پوزیشن مناسب بیمار بسته به موقعیت

31. حفظ عمق بیهوشی مناسب بیمار بسته به موقعیت

32. حفظ شلی عصبی- عضلانی مناسب بیمار بسته به موقعیت

33. تسکین درد بیمار

34. رفع تهوع و استفراغ بیمار

در زمینه های زیر چقدر آگاهی دارید؟
35. انواع مختلف روش‌های بیهوشی

36. آناتومی مربوط به روش‏های بیهوشی 

37. مدیریت راه هوایی دشوار

38. آگاهی از قوانین مربوط به حقوق بیمار و شرح وظایف پرسنل هوشبری
 
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: پرستاری
دریافت: 1402/4/3 | پذیرش: 1402/6/1 | انتشار: 1402/6/10

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به {نشریه پرستاری ایران} می باشد.

Designed & Developed by : Yektaweb