جلد 34، شماره 134 - ( اسفند 1400 )
جلد 34 شماره 134 صفحات 87-74 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hossein Abbasi N, Agha Amiri M. Survey of Relationship Between Health Promoting Lifestyle and Job Satisfaction in Male Nurses in Ahwaz City: A Descriptive Study. IJN 2022; 34 (134) :74-87
URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-3205-fa.html
URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-3205-fa.html
حسین عباسی ناهید، آقاامیری مریم. ارتباط سبک زندگی ارتقادهنده سلامت با رضایت شغلی پرستاران مرد شهر اهواز: یک مطالعه توصیفی. نشریه پرستاری ایران. 1400; 34 (134) :74-87
1- گروه پرستاری و مامایی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران. ، nahid.habbasi@gmail.com
2- گروه پرستاری و مامایی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2- گروه پرستاری و مامایی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
متن کامل [PDF 5931 kb]
(1687 دریافت)
| چکیده (HTML) (2071 مشاهده)
References
متن کامل: (1966 مشاهده)
مقدمه
سلامتی یک وضعیت نسبی، مطلوب و قابل دستیابی است که در آن فرد می‌تواند از نظر جسمی، روانی، اجتماعی، اقتصادی، عاطفی و شغلی طیف گسترده‌ای از توانایی‌های منحصر به فرد خود را در تعامل با محیطی که در آن زندگی می‌کند به فعلیت دربیاورد. به‌عبارت دیگر، سلامتی نه تنها منجر به افزایش توانایی‌های فرد، خانواده و جامعه در تعامل با محیط می‌شود، بلکه زمینه توسعه پایدار جوامع را فراهم می‌سازد [1]. از سوی دیگر، مردان و سلامت آنان به‌عنوان سرمایه اجتماعی یکی از متغیرهای مهم تأثیرگذار در بهزیستی و سلامت جامعه محسوب می‌شود. تعریف سلامت مردان ترکیبی از رفاه جسمی، روانی، فرهنگی، اجتماعی و محیطی است که توسط مردان تجربه می‌شود [2]. بنابراین، لازمه برخورداری جامعه از مردان شایسته، توانا و سالم به‌عنوان یک حرکت و رویکرد مهم سلامت جامعه همواره مطرح می‌باشد؛ به‌طوری که ارتقاء سلامت مردان به‌عنوان سرپرست خانواده و نیروی انسانی مولد و سالم مهم‌ترین سرمایه هر جامعه محسوب می‌شود [3]. ارتقاء سلامت مفهومی است که به بررسی عوامل زیستی، روانی و اجتماعی که افراد را احاطه کرده می‌پردازد و عوامل چند بعدی و پیچیده‌ای که افراد برای نیل به سلامت با آن‌ها در ارتباط هستند را به تصویر می‌کشاند. ارتقاء سلامت یا میل به افزایش سلامتی و رسیدن به بهترین سطح بهداشت، پیشگام طرح افراد سالم برای تمامی ملت‌ها می‌باشد [4].
سبک زندگی یکی از مهم‌ترین عوامل ارتقاء سلامت است که با توسعه و تعدیل رفتارهای ارتقادهنده سلامتی و توانمند ساختن افراد در کنترل سلامتی خود منجر به افزایش پیشرفت وضعیت سلامتی فرد و جامعه می‌شود [5]. نتایج مطالعات نمایانگر آن است که نوع رفتار و سبک زندگی می‌تواند تأثیر مهمی بر سلامت افراد داشته باشد. نوع تغذیه، فعالیت جسمی، اوقات فراغت و ارتباط با خانواده، دوستان، همکاران و مددجویان نمادهایی از این مقوله می‌باشند [6]. امروزه دغدغه و چالش اصلی فقط زنده ماندن نیست، بلکه زندگی با کیفیت برتر است که این مهم از طریق سبک زندگی ارتقادهنده سلامت قابل دستیابی است [7]. با وجود آنکه مقوله سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مردان در سال‌های اخیر یک اولویت اصلی در تمامی کشورها درنظر گرفته می‌شود، نتایج محدود مطالعات انجام شده نمایانگر آن است که اجرای رفتارهای ارتقادهنده سلامت توسط مردان در بستر تحولات اجتماعی حاضر مانند پیشرفت تکنولوژی، مشکلات اقتصادی و دغدغه‌های مربوط به کیفیت زندگی کاری دارای کاستی‌های چند بعدی است [2]. به‌عبارت دیگر، براساس دانسته‌های موجود، موضوع سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مردان هنوز به‌صورت ایستا باقی مانده است، به‌طوری که نتایج مطالعه ارزیابی سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های سلامتی از 11 سازمان بهداشت از جمله سازمان بهداشت جهانی نشان داد پوشش این برنامه‌ها برای تمرکز بر پیش‌گیری و مراقبت سلامت مردان به‌طور قابل ملاحظه‌ای وجود ندارد [8].
بنابر نتایج مطالعه‌ای، خطرات تهدیدکننده سلامتی در مردان بی‌شمار است و عادات و رفتارهای نادرست سبک زندگی مانند مصرف سیگار، الکل و اعتیاد نزد مردان در مقایسه با زنان بیشتر است. این در حالی است که مردان در مقایسه با زنان کمتر از خدمات سلامتی برخوردار می‌شوند که این موضوع منجر به ایجاد عوارض جسمی، روانی، روحی و اجتماعی و پیشرفت و وخامت آسیب سلامتی در مردان شده که در سلامت خانواده و جامعه نیز تأثیر خواهد داشت [3]. یکی از تهدید‌کننده‌های سلامت به‌ویژه در پرستاران مرد استرس شغلی و در پی آن فقدان رضایت شغلی است که دارای ابعاد و عوامل گوناگونی می‌باشد. رضایت شغلی و حالتی عاطفی و مثبت حاصل از ارزیابی شغل یا تجارب شغلی توسط افراد است [9]. بر این اساس اگر افراد از شغلشان راضی باشند نه تنها منجر به افزایش مهارت‌ها و ترقی و بهبود کیفیت زندگی کاری در آن‌ها می‌شود، بلکه سطح سلامتی افراد نیز افزایش می‌یابد [10].
حرفه پرستاری به دلیل نیاز به مهارت و تمرکز بالا در انجام کار، کار تیمی نیرومند و ارائه مراقبت با کیفیت به مددجویان، همواره رضایت شغلی زیادی را می‌طلبد. در واقع، باید به تمامی ابعاد سلامتی به‌ویژه سلامت شغلی و به دنبال آن رضایت شغلی پرستاران توجه کرد تا مراقبتی با کیفیت از سوی پرستاران به مددجویان ارائه شود [9]. نتایج یافته‌ها در ایران نشان می‌دهد بهبود حقوق و دستمزد، افزایش فرصت‌های پیشرفت و بهینه‌سازی شرایط محیط کار می‌تواند رضایت شغلی کارکنان را افزایش دهد [11]. هالکومب و همکاران در یک مطالعه مروری، احترام از جانب مددجویان و مدیران پرستاری، احساس تعلق داشتن به محیط کار، استقلال و کیفیت زندگی کاری را از عوامل اصلی رضایت شغلی در پرستاران بیان کردند [12]. از سوی دیگر، فقدان رضایت شغلی بروز مشکلات روانی را در پی دارد، به گونه‌ای که بستر تجاربی مانند خستگی عاطفی، افزایش سطوح اضطراب، استرس و افسردگی را برای افراد مهیا می‌سازد [13].
پرستاران به‌عنوان اولین پاسخ‌دهندگان، تأمین‌کنندگان و رهبران تیم سلامت همواره نقش مهمی را در آموزش سبک زندگی سالم به خانواده‌های خود، جوامع و مددجویان بر عهده دارند. لازمه نیل به این مهم، برخورداری از سبک زندگی ارتقادهنده سلامت نزد پرستاران است. مسئولیت‌پذیری پرستاران در حفظ و ارتقاء سلامت خود، منجر به ارائه خدمات ایمن و اثربخش به مددجویان و در نتیجه سلامت جامعه می‌شود [14]. مطابق یافته‌های مطالعه‌ای در ایران، رفتارهای ارتقادهنده سلامت نزد پرستاران در سطح متوسط بود [15]. از سوی دیگر، ایفای نقش پرستاران در زمینه مراقبت ایمن از مدجویان با عواملی چون شایستگی، مهارت، رضایت شغلی و برخورداری از سلامتی و رفاه و شاد بودن پرستاران همراه است [16]. به نظر می‌رسد پرستاران به دلیل دغدغه‌های حرفه‌ای توجه زیادی به سبک زندگی ارتقادهنده سلامت خود نداشته باشند و با اینکه همیشه در مراقبت و ارتقا سلامت بیماران نقش پویایی دارند، انجام رفتارهای ارتقادهنده سلامت خود را در اولویت قرار نمی‌دهند [17].
مطالعه‌ای که به‌طور مستقل ارتباط میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی در پرستاران مرد را مورد بررسی قرار دهد، یافت نشد. با توجه به اینکه دو متغیر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی دو مفهوم مهم در سلامتی و حرفه پرستاری بوده و اثرات متقابلی بر کیفیت خدمات پرستاری و سلامت افراد جامعه دارند، یکی از ابعاد سلامتی، سلامت شغلی ناشی از رضایت شغلی است. با بررسی و شناسایی عوامل مربوط به رضایت شغلی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت پرستاران مرد می‌توان از بروز مشکلات مربوط به تمامی ابعاد سلامتی از جمله سلامت شغلی این افراد پیش‌گیری کرد. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط سبک زندگی ارتقادهنده سلامت با رضایت شغلی در پرستاران مرد انجام شد.
روش بررسی
این پژوهش یک مطالعه مقطعی از نوع همبستگی توصیفی می‌باشد که در آن ارتباط سبک زندگی ارتقادهنده سلامت با رضایت شغلی در پرستاران مرد را مورد بررسی قرار داده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی پرستاران مرد شهر اهواز بود (حدود 580 نفر) که در مراکز آموزشی درمانی مشغول به کار بودند. براین اساس، تمامی بیمارستان‌های دولتی و خصوصی و دانشکده‌های پرستاری شهر اهواز در 4 منطقه شمالی، جنوبی، غربی و شرقی انتخاب شده‌اند. از مراکز فوق نمونه‌گیری به روش در دسترس انجام شد. پس از جمع‌آوری پرسش‌نامه‌ها و حذف پرسش‌نامه‌های ناقص و تکمیل نشده، در مجموع 108 پرسش‌نامه از اردیبهشت تا شهریور 1398 مورد تحلیل نهایی قرار گرفت (تعداد 61 نفر از بیمارستان‌های دولتی، 18 نفر از بیمارستان‌های خصوصی، 23 نفر در دانشکده پرستاری علوم‌پزشکی و 6 نفر در دانشکده پرستاری آزاد اسلامی). معیار ورود به مطالعه، داشتن حداقل یک سال سابقه حضور در بیمارستان و علاقمندی افراد موردنظر برای شرکت در مطالعه بود. در رابطه با رضایت‌نامه، در ابتدا رضایت شفاهی و سپس رضایت‌نامه کتبی نیز از پرستاران دریافت شد.
برای رعایت اخلاق در پژوهش قبل از توزیع پرسش‌نامه، توضیحات لازم درباره چگونگی انجام مطالعه و نحوه پاسخگویی سؤالات به نمونه‌ها داده و تأکید شد که از حق کناره‌گیری از انجام تحقیق و عدم پاسخ‌دهی به سؤالات برخوردار هستند. به تمامی افراد اطمینان داده شد که تمام اطلاعات به‌صورت محرمانه و بدون نام خواهد بود. زمان تکمیل پرسش‌نامه‌ها به ازای هر فرد موردمطالعه به‌طور متوسط 15 دقیقه بود. مشکلاتی نیز در حال اجرای طرح برای پژوهشگران وجود داشت مانند عدم تمایل به تکمیل پرسش‌نامه‌ها و دشواری اندازه‌گیری قد و وزن نمونه‌ها و شلوغی بخش و حجم کاری بالا که تلاش شد در هنگام وقت آزاد و استراحت افراد انجام شود.
روش گردآوری داده‌ها به‌صورت خودگزارش‌دهی و نوع ابزار، پرسش‌نامه بود. برای جمع‌آوری‌داده‌ها از سه پرسش‌نامه که شامل 1. پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی، 2. پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و 3. پرسش نامه رضایت شغلی مینه سوتا استفاده شد. پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی شامل، سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، سابقه کار، استعمال دخانیات، توجه به سلامت خانواده و اندازه‌گیری شاخص توده بدنی بود. پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت بر اساس الگوی سبک زندگی ارتقاء سلامت والکر و همکاران بود. این الگو برای تعیین این که افراد تا چه حد رفتارهای ارتقادهنده سلامتی را انجام می دهند، ارائه شده است [18]. این پرسش‌نامه حاوی 52 سؤال است که پاسخگو بعد از خواندن هر سؤال براساس مقیاس لیکرت یکی از 4 گزینه را انتخاب می‌کند. سؤال‌های این پرسش‌نامه در 6 حیطه طبقه‌بندی شده است که شامل مسئولیت‌پذیری (پذیرش مسئولیت سلامت خود، 12 سؤال)، فعالیت فیزیکی (اندازه‌گیری الگوهای منظم انجام ورزش و تمرینات بدنی، 7 سؤال)، تغذیه (ارزیابی الگوهای غذایی و انتخاب‌های تغذیه‌ای، 9 سؤال)، رشد معنوی (ارزیابی میزان رشد معنوی، 11 سؤال)، مدیریت استرس (اندازه‌گیری توانایی مقابله با استرس، 8 سؤال) و روابط بین فردی (مشخص‌کننده ارتباط اثربخش، 5 سؤال) بود. هر سؤال 4 پاسخ داشته که به‌صورت هرگز (1 امتیاز)، گاهی اوقات ( 2 امتیاز)، معمولاً (3 امتیاز) و همیشه (4 امتیاز) نمره‌دهی شده است. با محاسبه میانگین پاسخ‌های فرد به همه 52 مورد، نمره‌ای برای سبک زندگی کلی ارتقادهنده سلامت به دست می‌آید. 6 نمره خرده مقیاس به‌طور مشابه با محاسبه میانگین پاسخ به موارد خرده مقیاس به دست می‌آید. محدوده نمره کلی سبک زندگی ارتقادهنده سلامت از 52 تا 208 توسط جواب به تمام 52 سؤال می‌باشد. هر چه امتیاز کلی سبک ارتقادهنده سلامت به عدد 208 نزدیک‌تر باشد، فرد دارای سبک زندگی ارتقادهنده سلامت بهتری است. به‌طور کلی، نمره بیشتر از 130، بیشتر از متوسط است و کمتر از 130، کمتر از متوسط است. والکر و همکاران پایایی این پرسش‌نامه را 94 درصد برآورد کردند [18]. پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در ایران توسط محمدی زیدی و همکاران مورد تأیید قرار گرفته و پایایی آن برای حیطه‌های رشد معنوی 64 درصد، پذیرش مسئولیت سلامت خود 86 درصد، روابط بین فردی 75 درصد، مدیریت استرس 91 درصد، فعالیت بدنی 79 درصد، تغدیه 81 درصد و برای کل پرسش‌نامه 82 درصد گزارش شده است [19]. پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت با برخورداری از قابلیت اطمینان و روایی در سطح داخلی و بین‌المللی به‌طور گسترده به‌عنوان ابزاری معنادار برای ارزیابی سبک ارتقادهنده سلامت محسوب می‌شود، به‌طوری که روایی و پایایی این پرسش‌نامه در کشورهایی چون پرتغال، اسپانیا، ایتالیا، ژاپن، چین، ایران و عربستان سعودی در سطح مناسبی محاسبه شده است [20, 21]. ضریب آلفای کرونباخ پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت بر روی نمونه‌ای متشکل از 25 نفر از افراد در این مطالعه، مورد ارزیابی قرار گرفت و 90 درصد از ثبات درونی مناسبی برخوردار بود.
برای سنجش وضعیت رضایت شغلی در پرستاران مرد از پرسش‌نامه رضایت از مینه سوتا طراحی شده توسط ویس و همکاران استفاده شد. این پرسش‌نامه براساس سازگاری بین مهارت‌های افراد و عوامل محرک موجود در محیط کار ساخته شده است [22]. نسخه فارسی این پرسش‌نامه از 19 گویه و ۶ خرده مقیاس نظام پرداخت (3 سؤال، رضایت از عدالت در حقوق و امکانات رفاهی )، نوع شغل (4 سؤال، تناسب با شغل، احساس خشنودی و لذت از کار، احساس استقلال و آزادی در کار)، فرصت‌های پیشرفت (3 سؤال، امکان پیشرفت و ترقی شغلی بر اساس لیاقت، فرصت پیشرفت برابر)، جو سازمانی (2 سؤال، احساس روحیه تعاون و اعتماد و همکاری )، سبک رهبری (4 سؤال، نوع ارتباط مدیر با کارمند، دخالت کارکنان در تصمیم‌گیری و همدلی و اعتماد میان مدیر و کارمند) و شرایط فیزیکی (3 سؤال، مناسب بودن فضای فیزیکی، دکوراسیون و تجهیزات و سیستم گرمایش و سرمایش محل کار ) تشکیل شده است. پاسخگو بعد از خواندن هر سؤال براساس مقیاس لیکرت یکی از 5 گزینه کاملاً مخالفم (1 امتیاز)، مخالفم (2 امتیاز)، نظری ندارم ( نه موافق و نه مخالف (3 امتیاز)، موافقم (4 امتیاز) و کاملاً موافقم (5 امتیاز) را انتخاب می‌کند. محدوده نمره کلی رضایت شغلی از 19 تا 95 توسط جواب به تمام 19 سوال می‌باشد. نمره بالاتر حاکی از رضایت شغلی بیشتر است [23]. لاکاتامیتو و همکاران روایی و پایایی پرسش‌نامه رضایت شغلی مینه سوتا را (81 درصد) برآورد کردند [24]. روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش‌نامه رضایت شغلی مینه سوتا هم درکشور ایران در سطح بالایی گزارش شد (0/87) [25]. در مطالعه حاضر نیز ضریب الفای کرونباخ پرسش‌نامه رضایت شغلی مینه سوتا بر روی 25 نفر از پرستاران مرد مورد برسی قرار گرفت و 85 درصد محاسبه شد. برای تعیین میزان نمایه توده بدنی، قد افراد در وضعیتی که نقاط پشت سر، کتف، باسن و پشت پا با دیوار تماس داشت، توسط متر نواری اندازه‌گیری شد. همچنین با استفاده از وزنه استاندارد، وزن آنان ثبت شد. درنهایت، نمایه توده بدنی از تقسیم وزن به توان دوم قد محاسبه شد.
پس از جمع‌آوری داده‌ها و کدگذاری پرسش‌نامه‌ها، داده‌ها وارد نسخه 22 نرم‌افزار SPSS شد. سپس در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شدند. برای توصیف سبک زندگی ارتقادهنده سلامت، رضایت شغلی و مشخصات فردی از آمار توصیفی شامل توزیع فراوانی همچنین شاخص‌های پراکندگی از قبیل میانگین و انحراف معیار استفاده شد. برای تعیین ارتباط میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت با رضایت شغلی نخست از آزمون‌های تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یک‌طرفه استفاده شد. برای بررسی ارتباط بین مشخصات جمعیت‌شناختی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی، ابتدا برای برابری واریانس‌ها از آزمون لوین و تی دو نمونه‌ای استفاده شد. سطح معناداری برای آزمون‌های آماری کمتر از 0/05 درنظر گرفته شد.
نتایج
مطابق با جدول شماره 1، نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌های به‌دست آمده از قسمت پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی پرستاران مرد شاغل در مراکز آموزشی و درمانی شهر اهواز نشان داد بیشتر پرستاران مرد مجرد (55/6 درصد)، با مدرک کارشناسی(84/2 درصد) و دارای سابقه کار 1-5سال (68/5 درصد) بودند.
.jpg)
بیشترین گروه سنی در سنین 35 تا 26سال (46/2 درصد) و کمترین گروه سنی بالای 45سال (3/7 درصد) بودند.
برای بررسی ارتباط میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی و مشخصات جمعیت‌شناختی افراد از تحلیل واریانس یک‌طرفه استفاده شد. بر اساس جدول شماره 1، مقدار P در متغیرهای سن (0/140)، وضعیت تأهل (0/940)، تحصیلات (0/590)، سابقه کار (0/170)، توجه به سلامت خانواده (0/920) و مصرف سیگار (0/390) بیشتر از 0/050 بود. بنابراین، بین سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی با متغیرهای فوق در بین پرستاران مرد ارتباطی وجود نداشت. در جدول شماره 1، تنها ارتباط بین رضایت شغلی و شاخص توده بدنی معنادار شد (0/02=P).
براساس جدول شماره 2، میانگین پذیرش مسئولیت سلامت خود 8/28±36/36، فعالیت بدنی 5/60±15/18، تغذیه 5/76±17/28، رشد معنوی 6/71±28/38، مدیریت استرس 5/28±20/23 و روابط بین فردی 3/25±15/16 بودند.
.jpg)
بدین ترتیب، اساس میانگین سبک زندگی ارتقادهنده سلامت 23/4±162/76 بود.
براساس جدول شماره 3، میانگین رضایت شغلی پرستاران مرد 7/98±56/43 بود.
.jpg)
میانگین نظام پرداخت 1/74±8/94، نوع شغل 2/32±13/04، فرصت‌های پیشرفت 2/49±8/28، جو سازمانی 1/14±0/02، سبک رهبری 2/92±11/12 و شرایط فیزیکی 1/89±9/21 بودند.
همان‌گونه که در جدول شماره 4 مشخص است بین تغذیه و نظام پرداخت (0/03=P)، نوع شغل (0/03=P) و جو سازمانی (0/02=P)، ارتباط معناداری وجود دارد.
.jpg)
بین رشد معنوی و نظام پرداخت (0/001>P)، نوع شغل (0/001>P) و رضایت شغلی (0/001>P) ارتباط معناداری وجود دارد. بین مدیریت استرس و نظام پرداخت (0/001>P) و نوع شغل (0/01>P) ارتباط معناداری وجود دارد. بین روابط فردی و نوع شغل (0/001>P) و جو سازمانی (0/001>P) ارتباط معناداری وجود دارد. همچنین بین سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و نظام پرداخت (0/001>P)، نوع شغل (0/001>P) و همچنین جو سازمانی (0/01=P) ارتباط معناداری وجود دارد.
بحث و نتیجه‌گیری
براساس نتایج مطالعه حاضر، میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی در پرستاران مرد ارتباط مشاهده نشد. میان برخی از حیطه‌های سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی پرستاران مرد ارتباط وجود داشت، به‌طوری که بین حیطه‌های تغذیه و نوع شغل ارتباط معناداری وجود داشت. عادات غذایی مناسب با پیش‌گیری از بیماری‌ها و افزایش طول عمر به‌عنوان یکی از بهترین سرمایه‌گذاری‌های ارتقاء سلامت توسط افراد محسوب می‌شود. تغذیه مناسب موجب افزایش کارآیی از طریق افزایش انرژی و هوشیاری و افزایش ایمنی و به دنبال آن کاهش غیبت، افزایش خواب و تمرکز و بهبود بهداشت روان و شادمانی در کارکنان می‌شود. به‌عبارت دیگر، تغییرات مثبت در رژیم غذایی منجر به افزایش توانای‌های شناختی و عملکرد بهتر ذهن در افراد می‌شود [26]. نتایج مطالعه آپریبنس و باریرا در پرتغال نشان داد تغذیه مناسب در پرستاران منجر به افزایش عملکرد و سازماندهی بهتر آنان در هنگام ارائه خدمات پرستاری به بیماران شده بود [27].
براساس نتایج مطالعه حاضر، ارتباط معناداری میان حیطه رشد معنوی مربوط سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی در افراد مشاهده شد. رشد معنوی ابعاد مختلف زندگی را با یکدیگر هماهنگ کرده و کارکرد روانی و سازگاری را تقویت می‌کند. رضایت شغلی به دنبال ماهیت شغل در افراد می‌تواند تحت‌تأثیر عوامل رشد معنوی و حیطه‌های شغلی قرار گیرد [28]. قلی‌پور و همکاران در شهر تبریز نیز به ارتباط میان رضایت شغلی و سلامت معنوی پرستاران در مطالعه خود اشاره کردند [29]. در پاسخ به یافته فوق می‌توان گفت رشد معنوی در پرستاران مرد منجر به افزایش هماهنگی کارکردهای سازگاری و توانایی جسمی و روانی در آنان می‌شود که درپی آن رضایت شغلی را نیز افزایش می‌دهد. در واقع، وضعیت خوب رشد معنوی در پرستاران مرد به‌عنوان نیروی قدرتمندی، آنان را به حفظ ارزش‌های اخلاقی و فردی سوق می‌دهد و موجبات ایفای عملکرد شایسته و ارائه سطح بالای کیفیت مراقبتهای پرستاری و افزایش رضایت شغلی آنان را فراهم می‌سازد. می‌توان ادعا کرد سطح خوب رشد معنوی در پرستاران، ارتباط آنان را با مددجویان و اعضای تیم سلامت در میسر مناسب هموار می‌کند.
در این مطالعه بین حیطه مدیریت استرس مربوط به سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و حیطه نظام پرداخت مربوط به رضایت شغلی نیز ارتباط معناداری وجود داشت. عوامل استرس‌زای بسیاری در حرفه پرستاری وجود دارد که سلامت پرستاران را در معرض خطر قرار می‌دهد. با توجه به ارزش کار پرستاران و اهمیت ارتقاء سلامت آنان و تأثیر استرس بر کیفیت ارائه مراقبتهای پرستاری، مدیریت استرس یکی از راهکارهای رویارویی با عوامل تنش‌زا در محیط کار محسوب می‌شود [30]. نتایج مطالعه دالکرانی و دیمیتریادیس در یونان بیان می‌کند نمودهای اجتماعی شغل، ویژگی‌های شغل و محیط کار از مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توانند به‌طور مثبت بر رضایت شغلی افراد تأثیر بگذارند. این در حالی است که براساس یافته‌های آنان ارتقاء و پاداش جزء عوامل مهم نمی‌باشند [31]. گمان می‌شود نمره میانگین متوسط نظام پرداخت و نمره ضعیف مدیریت استرس در پرستاران مرد این مطالعه منجر برهم زدن تعادل روان‌شناختی و نارضایتی شغلی در آنان می‌شد.
چالش بهبود اثربخشی سازمانی از طریق نوآوری، نقش محوری در اعمال سازمان دارد که این مهم توسط جو سازمانی متحقق می‌شود. در واقع، جو سازمانی جنبه کیفی روابط بین افراد در یک سازمان تعریف می‌شود [32]. بین حیطه روابط بین فردی مربوط به سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و حیطه جو سازمانی مربوط به رضایت شغلی در پرستاران مرد این مطالعه ارتباط معناداری وجود داشت. نتایج مطالعه بربراوگلو در قبرس نشان داد جو سازمانی مثبت به‌عنوان عامل مهم نه تنها منجر به افزایش تعهد و نگرش کارکنان به اهداف سازمان می‌شود، بلکه موجب ایجاد روابط اثربخش و افزایش عملکرد شغلی در افراد نیز می‌شود [33]. موسوی و شاه‌حسینی نیز در مطالعه خود به ارتباط میان جو سازمانی و رضایت شغلی کارکنان در شیراز اشاره کردند [34].
میان روابط بین فردی حیطه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و نوع شغل حیطه رضایت شغلی در این مطالعه ارتباط وجود داشت. در مطالعه پاکسوی و همکاران نیز بین مهارت‌های ارتباطی و رضایت و تعهد شغلی رابطه معنادار مشاهده شد [35]. به نظر می‌رسد میانگین نمره خوب نوع شغل در حیطه رضایت شغلی پرستاران مرد این مطالعه، شرایطی را فراهم آورده که این افراد شغل خود را باارزش تلقی نموده و علاقه درونی نسبت به آن داشته باشند. این احساس منجر به پیامدهای مطلوب و مثبتی بر روابط بین فردی آنان شده بود.
براساس نتایج مطالعه حاضر، نمره متغیر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در پرستاران مرد 23/4±162/76 در سطح خوب بود. این در حالی است که نتایج مطالعه حیدری و همکاران در شهر بروجن، سبک زندگی ارتقادهنده سلامت پرستاران را در حد متوسط ارزیابی کردند [36]. حیطه فعالیت بدنی و مدیریت استرس حداقل امتیاز و حیطه رشد معنوی و روابط بین فردی، حداکثر امتیاز را به خود اختصاص داد. در یافته مطالعه ماک و همکاران در چین، بالاترین عملکرد دانشجویان پرستاری در حیطه روابط بین فردی و کمترین آن در حیطه فعالیت فیزیکی گزارش شد [37]. با توجه به نمره پایین فعالیت فیزیکی و مدیریت استرس در پرستاران مرد این مطالعه، اصلاح راهکارهای رفتاری سبک زندگی مانند یادگیری مهارت‌های رویارویی با استرس در این افراد احساس می‌شود.
میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و وضعیت تأهل پرستاران مرد این مطالعه ارتباطی یافت نشد. نتایج پژوهش افشانی و همکاران در شهر یزد در این زمینه نشان داد میانگین سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در بین افراد متأهل بیشتر از مجرد بود [38]. این در حالی است که بر خلاف شواهد فوق، در مطالعه حاضر با وجود تعداد بیشتر افراد مجرد در مقایسه با افراد متأهل، میانگین نمره سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در پرستاران خوب بود. در تبیین یافته فوق می‌توان گفت عملکرد پرستاران مرد مجرد این مطالعه به اجرای برخی از رفتارهای ارتقادهنده سبک زندگی سلامت مانند رشد معنوی، روابط بین فردی و تغذیه در وضعیت خوبی قرار دارد.
در مطالعه حاضر نیز ارتباط معناداری بین متغیر توجه به سلامت خانواده و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در پرستاران مرد وجود نداشت (0/92=P). تشویق پرستاران مرد به مشارکت در توسعه برنامه‌های بهداشتی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار و فرصت مناسبی برای حساس‌سازی مردان در مورد اهمیت به سلامت خود و خانواده باشد. همسو با این یافته، گانل و دری در غنا در مطالعه خود دریافتند مردان نه تنها به رفتارهای ارتقادهنده سلامت خود توجه چندانی نشان نمی‌دهند، بلکه نسبت به رفتارهای ارتقادهنده سلامت شریک زندگی و خانواده خود نیز بی‌تفاوت می‌باشند [39]. با توجه به یافته مطالعه حاضر، تشویق مردان به مشارکت در توسعه برنامه‌های بهداشتی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار و فرصت مناسبی برای حساس‌سازی مردان در مورد اهمیت به سلامت خود و خانواده باشد.
مطابق نتایج این مطالعه، میزان شیوع اضافه وزن و چاقی در پرستاران مرد 23/15 درصد بود. همچنین میانگین سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در افراد با وزن طبیعی، بالاتر از افرد لاغر و افراد دارای اضافه وزن بود. نتایج مطالعه روبروکو همکاران در هلند نشان دادند سبک زندگی ارتقادهنده سلامت کارکنان با افزایش وزن و چاقی و عوارض مربوط به آن مانند درخواست استعلاجی و کاهش کارآیی در آنان ارتباط دارد [40]. در این مطالعه، بیشتر پرستاران مرد با وزن بالا جوان بودند. این در حالی است که براساس نتایج مطالعه مقطعی فراگیر آقاعلی نژاد و همکاران در ایران، بالاترین میزان شیوع چاقی در رده سنی بالای 50 سال گزارش شده بود [41]. به نظر می‌رسد روند فزاینده شیوع چاقی در ایران به قشر پرستاران جوان نیز رسیده است.
براساس نتایج مطالعه حاضر، نمره متغیر رضایت شغلی در پرستاران مرد در این مطالعه 7/98±56/43 برآورد شد. همسو با یافته فوق، نتایج مطالعه قلی‌پور و همکاران میانگین نمره رضایت شغلی در پرستاران را در حد متوسط گزارش کردند [29]. با فراهم کردن بستر سبک رهبری مناسب و فرصت‌های شغلی توسط مدیران پرستاری نه تنها مشارکت و رفاه پرستاران افزایش می‌یابد، بلکه حس رضایت شغلی و ماندگاری در آنان نیز ایجاد می‌شود.
این مطالعه در مورد ارتباط میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی در پرستاران مرد بود. با توجه به اینکه بیشتر شرکت‌کنندگان تازه استخدام شده و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی بودند. بنابراین، وضعیت پرستاران مردی که تحصیلات و سابقه کار بالاتر داشتند و افرادی که ترک کار کردند، مطالعه نشده است. همچنین کم بودن تعداد پرستاران مرد در شهر اهواز از محدودیت‌های دیگر این مطالعه بود. با این حال، یافته‌های این مطالعه می‌تواند پایه ارزشمندی برای سلامت پرستاران مرد باشد.
براساس نتایج مطالعه حاضر، وضعیت سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در حد خوب و رضایت شغلی در حد متوسط بود. در کل ارتباط معناداری میان دو متغیر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی یافت نشد، اما میان برخی از حیطه‌های دو متغیر فوق ارتباط معناداری وجود داشت. با توجه به نمره میانگین پایین فعالیت فیزیکی و مدیریت استرس مربوط به حیطه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در پرستاران مرد، ضروری است سیاست‌گذران سلامت توجه ویژه‌ای در اجرای راهبردهایی برای عادات سلامتی توسط تسهیل‌سازی و حمایت انتخاب سبک زندگی سالم و تغییرات محیطی همچون برگزاری دوره‌های منظم آموزش و مهارت‌های اصول مدیریت استرس به پیش‌گیری از تهدید سلامت شغلی و به تبع آن ارتقاء تمامی ابعاد سلامت پرستاران مرد توجه کنند. با وجود نمره پایین میانگین فرصت‌های پیشرفت و سبک رهبری مربوط به حیطه رضایت شغلی در افراد موردپژوهش، مدیران پرستاری باید فرصتی برای ارتقاء و غنای شغلی پرستاران برای افزایش انگیزه و رضایت شغلی در پرستاران فراهم کنند. بنابر نمره میانگین متوسط رضایت شغلی در پرستاران مرد موردمطالعه حاضر، پیشنهاد می‌شود مطالعات آتی به بررسی مبسوط‌تر حیطه‌های رضایت شغلی به‌ویژه شرایط فیزیکی و تأثیر آن بر سلامت شغلی افراد توجه شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه با رعایت تمام موازین اخلاقی انجام شده است و با کد اخلاق No.IR.IAU.Ahvaz.REC. 1398.006 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز ثبت شده است.
حامی مالی
این مقاله از نتایج طرح پژوهشی تحت عنوان« بررسی ارتباط سبک زندگی ارتقادهنده سلامت، رضایت شغلی و برخی از مشخصات جمعیت‌شناختی در پرستاران مرد» استخراج شده و هزینه آن توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز تأمین شده است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌پردازی، نظارت و روش‌شناسی: ناهید حسین عباسی؛ نگارش و پیش‌نویس طرح و ویرایش: ناهیید حسین عباسی، مریم آقا امیری؛ جمع‌آوری داده: ناهید حسین عباسی، مریم آقا امیری، دانشجویان عضو کمیته تحقیقات دانشجویی واحد اهواز: تیموری و اندیشه؛ تحلیل داده‌ها، فردوس حزباوی؛ تأمین مالی منابع: دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
پژوهشگران از مسئولین پژوهشی دانشگاه آزاد و پرستاران مرد شرکت‌کننده در این پژوهش تشکر و تقدیر می‌کنند.
سلامتی یک وضعیت نسبی، مطلوب و قابل دستیابی است که در آن فرد می‌تواند از نظر جسمی، روانی، اجتماعی، اقتصادی، عاطفی و شغلی طیف گسترده‌ای از توانایی‌های منحصر به فرد خود را در تعامل با محیطی که در آن زندگی می‌کند به فعلیت دربیاورد. به‌عبارت دیگر، سلامتی نه تنها منجر به افزایش توانایی‌های فرد، خانواده و جامعه در تعامل با محیط می‌شود، بلکه زمینه توسعه پایدار جوامع را فراهم می‌سازد [1]. از سوی دیگر، مردان و سلامت آنان به‌عنوان سرمایه اجتماعی یکی از متغیرهای مهم تأثیرگذار در بهزیستی و سلامت جامعه محسوب می‌شود. تعریف سلامت مردان ترکیبی از رفاه جسمی، روانی، فرهنگی، اجتماعی و محیطی است که توسط مردان تجربه می‌شود [2]. بنابراین، لازمه برخورداری جامعه از مردان شایسته، توانا و سالم به‌عنوان یک حرکت و رویکرد مهم سلامت جامعه همواره مطرح می‌باشد؛ به‌طوری که ارتقاء سلامت مردان به‌عنوان سرپرست خانواده و نیروی انسانی مولد و سالم مهم‌ترین سرمایه هر جامعه محسوب می‌شود [3]. ارتقاء سلامت مفهومی است که به بررسی عوامل زیستی، روانی و اجتماعی که افراد را احاطه کرده می‌پردازد و عوامل چند بعدی و پیچیده‌ای که افراد برای نیل به سلامت با آن‌ها در ارتباط هستند را به تصویر می‌کشاند. ارتقاء سلامت یا میل به افزایش سلامتی و رسیدن به بهترین سطح بهداشت، پیشگام طرح افراد سالم برای تمامی ملت‌ها می‌باشد [4].
سبک زندگی یکی از مهم‌ترین عوامل ارتقاء سلامت است که با توسعه و تعدیل رفتارهای ارتقادهنده سلامتی و توانمند ساختن افراد در کنترل سلامتی خود منجر به افزایش پیشرفت وضعیت سلامتی فرد و جامعه می‌شود [5]. نتایج مطالعات نمایانگر آن است که نوع رفتار و سبک زندگی می‌تواند تأثیر مهمی بر سلامت افراد داشته باشد. نوع تغذیه، فعالیت جسمی، اوقات فراغت و ارتباط با خانواده، دوستان، همکاران و مددجویان نمادهایی از این مقوله می‌باشند [6]. امروزه دغدغه و چالش اصلی فقط زنده ماندن نیست، بلکه زندگی با کیفیت برتر است که این مهم از طریق سبک زندگی ارتقادهنده سلامت قابل دستیابی است [7]. با وجود آنکه مقوله سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مردان در سال‌های اخیر یک اولویت اصلی در تمامی کشورها درنظر گرفته می‌شود، نتایج محدود مطالعات انجام شده نمایانگر آن است که اجرای رفتارهای ارتقادهنده سلامت توسط مردان در بستر تحولات اجتماعی حاضر مانند پیشرفت تکنولوژی، مشکلات اقتصادی و دغدغه‌های مربوط به کیفیت زندگی کاری دارای کاستی‌های چند بعدی است [2]. به‌عبارت دیگر، براساس دانسته‌های موجود، موضوع سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مردان هنوز به‌صورت ایستا باقی مانده است، به‌طوری که نتایج مطالعه ارزیابی سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های سلامتی از 11 سازمان بهداشت از جمله سازمان بهداشت جهانی نشان داد پوشش این برنامه‌ها برای تمرکز بر پیش‌گیری و مراقبت سلامت مردان به‌طور قابل ملاحظه‌ای وجود ندارد [8].
بنابر نتایج مطالعه‌ای، خطرات تهدیدکننده سلامتی در مردان بی‌شمار است و عادات و رفتارهای نادرست سبک زندگی مانند مصرف سیگار، الکل و اعتیاد نزد مردان در مقایسه با زنان بیشتر است. این در حالی است که مردان در مقایسه با زنان کمتر از خدمات سلامتی برخوردار می‌شوند که این موضوع منجر به ایجاد عوارض جسمی، روانی، روحی و اجتماعی و پیشرفت و وخامت آسیب سلامتی در مردان شده که در سلامت خانواده و جامعه نیز تأثیر خواهد داشت [3]. یکی از تهدید‌کننده‌های سلامت به‌ویژه در پرستاران مرد استرس شغلی و در پی آن فقدان رضایت شغلی است که دارای ابعاد و عوامل گوناگونی می‌باشد. رضایت شغلی و حالتی عاطفی و مثبت حاصل از ارزیابی شغل یا تجارب شغلی توسط افراد است [9]. بر این اساس اگر افراد از شغلشان راضی باشند نه تنها منجر به افزایش مهارت‌ها و ترقی و بهبود کیفیت زندگی کاری در آن‌ها می‌شود، بلکه سطح سلامتی افراد نیز افزایش می‌یابد [10].
حرفه پرستاری به دلیل نیاز به مهارت و تمرکز بالا در انجام کار، کار تیمی نیرومند و ارائه مراقبت با کیفیت به مددجویان، همواره رضایت شغلی زیادی را می‌طلبد. در واقع، باید به تمامی ابعاد سلامتی به‌ویژه سلامت شغلی و به دنبال آن رضایت شغلی پرستاران توجه کرد تا مراقبتی با کیفیت از سوی پرستاران به مددجویان ارائه شود [9]. نتایج یافته‌ها در ایران نشان می‌دهد بهبود حقوق و دستمزد، افزایش فرصت‌های پیشرفت و بهینه‌سازی شرایط محیط کار می‌تواند رضایت شغلی کارکنان را افزایش دهد [11]. هالکومب و همکاران در یک مطالعه مروری، احترام از جانب مددجویان و مدیران پرستاری، احساس تعلق داشتن به محیط کار، استقلال و کیفیت زندگی کاری را از عوامل اصلی رضایت شغلی در پرستاران بیان کردند [12]. از سوی دیگر، فقدان رضایت شغلی بروز مشکلات روانی را در پی دارد، به گونه‌ای که بستر تجاربی مانند خستگی عاطفی، افزایش سطوح اضطراب، استرس و افسردگی را برای افراد مهیا می‌سازد [13].
پرستاران به‌عنوان اولین پاسخ‌دهندگان، تأمین‌کنندگان و رهبران تیم سلامت همواره نقش مهمی را در آموزش سبک زندگی سالم به خانواده‌های خود، جوامع و مددجویان بر عهده دارند. لازمه نیل به این مهم، برخورداری از سبک زندگی ارتقادهنده سلامت نزد پرستاران است. مسئولیت‌پذیری پرستاران در حفظ و ارتقاء سلامت خود، منجر به ارائه خدمات ایمن و اثربخش به مددجویان و در نتیجه سلامت جامعه می‌شود [14]. مطابق یافته‌های مطالعه‌ای در ایران، رفتارهای ارتقادهنده سلامت نزد پرستاران در سطح متوسط بود [15]. از سوی دیگر، ایفای نقش پرستاران در زمینه مراقبت ایمن از مدجویان با عواملی چون شایستگی، مهارت، رضایت شغلی و برخورداری از سلامتی و رفاه و شاد بودن پرستاران همراه است [16]. به نظر می‌رسد پرستاران به دلیل دغدغه‌های حرفه‌ای توجه زیادی به سبک زندگی ارتقادهنده سلامت خود نداشته باشند و با اینکه همیشه در مراقبت و ارتقا سلامت بیماران نقش پویایی دارند، انجام رفتارهای ارتقادهنده سلامت خود را در اولویت قرار نمی‌دهند [17].
مطالعه‌ای که به‌طور مستقل ارتباط میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی در پرستاران مرد را مورد بررسی قرار دهد، یافت نشد. با توجه به اینکه دو متغیر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی دو مفهوم مهم در سلامتی و حرفه پرستاری بوده و اثرات متقابلی بر کیفیت خدمات پرستاری و سلامت افراد جامعه دارند، یکی از ابعاد سلامتی، سلامت شغلی ناشی از رضایت شغلی است. با بررسی و شناسایی عوامل مربوط به رضایت شغلی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت پرستاران مرد می‌توان از بروز مشکلات مربوط به تمامی ابعاد سلامتی از جمله سلامت شغلی این افراد پیش‌گیری کرد. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط سبک زندگی ارتقادهنده سلامت با رضایت شغلی در پرستاران مرد انجام شد.
روش بررسی
این پژوهش یک مطالعه مقطعی از نوع همبستگی توصیفی می‌باشد که در آن ارتباط سبک زندگی ارتقادهنده سلامت با رضایت شغلی در پرستاران مرد را مورد بررسی قرار داده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی پرستاران مرد شهر اهواز بود (حدود 580 نفر) که در مراکز آموزشی درمانی مشغول به کار بودند. براین اساس، تمامی بیمارستان‌های دولتی و خصوصی و دانشکده‌های پرستاری شهر اهواز در 4 منطقه شمالی، جنوبی، غربی و شرقی انتخاب شده‌اند. از مراکز فوق نمونه‌گیری به روش در دسترس انجام شد. پس از جمع‌آوری پرسش‌نامه‌ها و حذف پرسش‌نامه‌های ناقص و تکمیل نشده، در مجموع 108 پرسش‌نامه از اردیبهشت تا شهریور 1398 مورد تحلیل نهایی قرار گرفت (تعداد 61 نفر از بیمارستان‌های دولتی، 18 نفر از بیمارستان‌های خصوصی، 23 نفر در دانشکده پرستاری علوم‌پزشکی و 6 نفر در دانشکده پرستاری آزاد اسلامی). معیار ورود به مطالعه، داشتن حداقل یک سال سابقه حضور در بیمارستان و علاقمندی افراد موردنظر برای شرکت در مطالعه بود. در رابطه با رضایت‌نامه، در ابتدا رضایت شفاهی و سپس رضایت‌نامه کتبی نیز از پرستاران دریافت شد.
برای رعایت اخلاق در پژوهش قبل از توزیع پرسش‌نامه، توضیحات لازم درباره چگونگی انجام مطالعه و نحوه پاسخگویی سؤالات به نمونه‌ها داده و تأکید شد که از حق کناره‌گیری از انجام تحقیق و عدم پاسخ‌دهی به سؤالات برخوردار هستند. به تمامی افراد اطمینان داده شد که تمام اطلاعات به‌صورت محرمانه و بدون نام خواهد بود. زمان تکمیل پرسش‌نامه‌ها به ازای هر فرد موردمطالعه به‌طور متوسط 15 دقیقه بود. مشکلاتی نیز در حال اجرای طرح برای پژوهشگران وجود داشت مانند عدم تمایل به تکمیل پرسش‌نامه‌ها و دشواری اندازه‌گیری قد و وزن نمونه‌ها و شلوغی بخش و حجم کاری بالا که تلاش شد در هنگام وقت آزاد و استراحت افراد انجام شود.
روش گردآوری داده‌ها به‌صورت خودگزارش‌دهی و نوع ابزار، پرسش‌نامه بود. برای جمع‌آوری‌داده‌ها از سه پرسش‌نامه که شامل 1. پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی، 2. پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و 3. پرسش نامه رضایت شغلی مینه سوتا استفاده شد. پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی شامل، سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، سابقه کار، استعمال دخانیات، توجه به سلامت خانواده و اندازه‌گیری شاخص توده بدنی بود. پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت بر اساس الگوی سبک زندگی ارتقاء سلامت والکر و همکاران بود. این الگو برای تعیین این که افراد تا چه حد رفتارهای ارتقادهنده سلامتی را انجام می دهند، ارائه شده است [18]. این پرسش‌نامه حاوی 52 سؤال است که پاسخگو بعد از خواندن هر سؤال براساس مقیاس لیکرت یکی از 4 گزینه را انتخاب می‌کند. سؤال‌های این پرسش‌نامه در 6 حیطه طبقه‌بندی شده است که شامل مسئولیت‌پذیری (پذیرش مسئولیت سلامت خود، 12 سؤال)، فعالیت فیزیکی (اندازه‌گیری الگوهای منظم انجام ورزش و تمرینات بدنی، 7 سؤال)، تغذیه (ارزیابی الگوهای غذایی و انتخاب‌های تغذیه‌ای، 9 سؤال)، رشد معنوی (ارزیابی میزان رشد معنوی، 11 سؤال)، مدیریت استرس (اندازه‌گیری توانایی مقابله با استرس، 8 سؤال) و روابط بین فردی (مشخص‌کننده ارتباط اثربخش، 5 سؤال) بود. هر سؤال 4 پاسخ داشته که به‌صورت هرگز (1 امتیاز)، گاهی اوقات ( 2 امتیاز)، معمولاً (3 امتیاز) و همیشه (4 امتیاز) نمره‌دهی شده است. با محاسبه میانگین پاسخ‌های فرد به همه 52 مورد، نمره‌ای برای سبک زندگی کلی ارتقادهنده سلامت به دست می‌آید. 6 نمره خرده مقیاس به‌طور مشابه با محاسبه میانگین پاسخ به موارد خرده مقیاس به دست می‌آید. محدوده نمره کلی سبک زندگی ارتقادهنده سلامت از 52 تا 208 توسط جواب به تمام 52 سؤال می‌باشد. هر چه امتیاز کلی سبک ارتقادهنده سلامت به عدد 208 نزدیک‌تر باشد، فرد دارای سبک زندگی ارتقادهنده سلامت بهتری است. به‌طور کلی، نمره بیشتر از 130، بیشتر از متوسط است و کمتر از 130، کمتر از متوسط است. والکر و همکاران پایایی این پرسش‌نامه را 94 درصد برآورد کردند [18]. پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در ایران توسط محمدی زیدی و همکاران مورد تأیید قرار گرفته و پایایی آن برای حیطه‌های رشد معنوی 64 درصد، پذیرش مسئولیت سلامت خود 86 درصد، روابط بین فردی 75 درصد، مدیریت استرس 91 درصد، فعالیت بدنی 79 درصد، تغدیه 81 درصد و برای کل پرسش‌نامه 82 درصد گزارش شده است [19]. پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت با برخورداری از قابلیت اطمینان و روایی در سطح داخلی و بین‌المللی به‌طور گسترده به‌عنوان ابزاری معنادار برای ارزیابی سبک ارتقادهنده سلامت محسوب می‌شود، به‌طوری که روایی و پایایی این پرسش‌نامه در کشورهایی چون پرتغال، اسپانیا، ایتالیا، ژاپن، چین، ایران و عربستان سعودی در سطح مناسبی محاسبه شده است [20, 21]. ضریب آلفای کرونباخ پرسش‌نامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت بر روی نمونه‌ای متشکل از 25 نفر از افراد در این مطالعه، مورد ارزیابی قرار گرفت و 90 درصد از ثبات درونی مناسبی برخوردار بود.
برای سنجش وضعیت رضایت شغلی در پرستاران مرد از پرسش‌نامه رضایت از مینه سوتا طراحی شده توسط ویس و همکاران استفاده شد. این پرسش‌نامه براساس سازگاری بین مهارت‌های افراد و عوامل محرک موجود در محیط کار ساخته شده است [22]. نسخه فارسی این پرسش‌نامه از 19 گویه و ۶ خرده مقیاس نظام پرداخت (3 سؤال، رضایت از عدالت در حقوق و امکانات رفاهی )، نوع شغل (4 سؤال، تناسب با شغل، احساس خشنودی و لذت از کار، احساس استقلال و آزادی در کار)، فرصت‌های پیشرفت (3 سؤال، امکان پیشرفت و ترقی شغلی بر اساس لیاقت، فرصت پیشرفت برابر)، جو سازمانی (2 سؤال، احساس روحیه تعاون و اعتماد و همکاری )، سبک رهبری (4 سؤال، نوع ارتباط مدیر با کارمند، دخالت کارکنان در تصمیم‌گیری و همدلی و اعتماد میان مدیر و کارمند) و شرایط فیزیکی (3 سؤال، مناسب بودن فضای فیزیکی، دکوراسیون و تجهیزات و سیستم گرمایش و سرمایش محل کار ) تشکیل شده است. پاسخگو بعد از خواندن هر سؤال براساس مقیاس لیکرت یکی از 5 گزینه کاملاً مخالفم (1 امتیاز)، مخالفم (2 امتیاز)، نظری ندارم ( نه موافق و نه مخالف (3 امتیاز)، موافقم (4 امتیاز) و کاملاً موافقم (5 امتیاز) را انتخاب می‌کند. محدوده نمره کلی رضایت شغلی از 19 تا 95 توسط جواب به تمام 19 سوال می‌باشد. نمره بالاتر حاکی از رضایت شغلی بیشتر است [23]. لاکاتامیتو و همکاران روایی و پایایی پرسش‌نامه رضایت شغلی مینه سوتا را (81 درصد) برآورد کردند [24]. روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش‌نامه رضایت شغلی مینه سوتا هم درکشور ایران در سطح بالایی گزارش شد (0/87) [25]. در مطالعه حاضر نیز ضریب الفای کرونباخ پرسش‌نامه رضایت شغلی مینه سوتا بر روی 25 نفر از پرستاران مرد مورد برسی قرار گرفت و 85 درصد محاسبه شد. برای تعیین میزان نمایه توده بدنی، قد افراد در وضعیتی که نقاط پشت سر، کتف، باسن و پشت پا با دیوار تماس داشت، توسط متر نواری اندازه‌گیری شد. همچنین با استفاده از وزنه استاندارد، وزن آنان ثبت شد. درنهایت، نمایه توده بدنی از تقسیم وزن به توان دوم قد محاسبه شد.
پس از جمع‌آوری داده‌ها و کدگذاری پرسش‌نامه‌ها، داده‌ها وارد نسخه 22 نرم‌افزار SPSS شد. سپس در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شدند. برای توصیف سبک زندگی ارتقادهنده سلامت، رضایت شغلی و مشخصات فردی از آمار توصیفی شامل توزیع فراوانی همچنین شاخص‌های پراکندگی از قبیل میانگین و انحراف معیار استفاده شد. برای تعیین ارتباط میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت با رضایت شغلی نخست از آزمون‌های تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یک‌طرفه استفاده شد. برای بررسی ارتباط بین مشخصات جمعیت‌شناختی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی، ابتدا برای برابری واریانس‌ها از آزمون لوین و تی دو نمونه‌ای استفاده شد. سطح معناداری برای آزمون‌های آماری کمتر از 0/05 درنظر گرفته شد.
نتایج
مطابق با جدول شماره 1، نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌های به‌دست آمده از قسمت پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی پرستاران مرد شاغل در مراکز آموزشی و درمانی شهر اهواز نشان داد بیشتر پرستاران مرد مجرد (55/6 درصد)، با مدرک کارشناسی(84/2 درصد) و دارای سابقه کار 1-5سال (68/5 درصد) بودند.
بیشترین گروه سنی در سنین 35 تا 26سال (46/2 درصد) و کمترین گروه سنی بالای 45سال (3/7 درصد) بودند.
برای بررسی ارتباط میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی و مشخصات جمعیت‌شناختی افراد از تحلیل واریانس یک‌طرفه استفاده شد. بر اساس جدول شماره 1، مقدار P در متغیرهای سن (0/140)، وضعیت تأهل (0/940)، تحصیلات (0/590)، سابقه کار (0/170)، توجه به سلامت خانواده (0/920) و مصرف سیگار (0/390) بیشتر از 0/050 بود. بنابراین، بین سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی با متغیرهای فوق در بین پرستاران مرد ارتباطی وجود نداشت. در جدول شماره 1، تنها ارتباط بین رضایت شغلی و شاخص توده بدنی معنادار شد (0/02=P).
براساس جدول شماره 2، میانگین پذیرش مسئولیت سلامت خود 8/28±36/36، فعالیت بدنی 5/60±15/18، تغذیه 5/76±17/28، رشد معنوی 6/71±28/38، مدیریت استرس 5/28±20/23 و روابط بین فردی 3/25±15/16 بودند.
بدین ترتیب، اساس میانگین سبک زندگی ارتقادهنده سلامت 23/4±162/76 بود.
براساس جدول شماره 3، میانگین رضایت شغلی پرستاران مرد 7/98±56/43 بود.
میانگین نظام پرداخت 1/74±8/94، نوع شغل 2/32±13/04، فرصت‌های پیشرفت 2/49±8/28، جو سازمانی 1/14±0/02، سبک رهبری 2/92±11/12 و شرایط فیزیکی 1/89±9/21 بودند.
همان‌گونه که در جدول شماره 4 مشخص است بین تغذیه و نظام پرداخت (0/03=P)، نوع شغل (0/03=P) و جو سازمانی (0/02=P)، ارتباط معناداری وجود دارد.
بین رشد معنوی و نظام پرداخت (0/001>P)، نوع شغل (0/001>P) و رضایت شغلی (0/001>P) ارتباط معناداری وجود دارد. بین مدیریت استرس و نظام پرداخت (0/001>P) و نوع شغل (0/01>P) ارتباط معناداری وجود دارد. بین روابط فردی و نوع شغل (0/001>P) و جو سازمانی (0/001>P) ارتباط معناداری وجود دارد. همچنین بین سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و نظام پرداخت (0/001>P)، نوع شغل (0/001>P) و همچنین جو سازمانی (0/01=P) ارتباط معناداری وجود دارد.
بحث و نتیجه‌گیری
براساس نتایج مطالعه حاضر، میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی در پرستاران مرد ارتباط مشاهده نشد. میان برخی از حیطه‌های سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی پرستاران مرد ارتباط وجود داشت، به‌طوری که بین حیطه‌های تغذیه و نوع شغل ارتباط معناداری وجود داشت. عادات غذایی مناسب با پیش‌گیری از بیماری‌ها و افزایش طول عمر به‌عنوان یکی از بهترین سرمایه‌گذاری‌های ارتقاء سلامت توسط افراد محسوب می‌شود. تغذیه مناسب موجب افزایش کارآیی از طریق افزایش انرژی و هوشیاری و افزایش ایمنی و به دنبال آن کاهش غیبت، افزایش خواب و تمرکز و بهبود بهداشت روان و شادمانی در کارکنان می‌شود. به‌عبارت دیگر، تغییرات مثبت در رژیم غذایی منجر به افزایش توانای‌های شناختی و عملکرد بهتر ذهن در افراد می‌شود [26]. نتایج مطالعه آپریبنس و باریرا در پرتغال نشان داد تغذیه مناسب در پرستاران منجر به افزایش عملکرد و سازماندهی بهتر آنان در هنگام ارائه خدمات پرستاری به بیماران شده بود [27].
براساس نتایج مطالعه حاضر، ارتباط معناداری میان حیطه رشد معنوی مربوط سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی در افراد مشاهده شد. رشد معنوی ابعاد مختلف زندگی را با یکدیگر هماهنگ کرده و کارکرد روانی و سازگاری را تقویت می‌کند. رضایت شغلی به دنبال ماهیت شغل در افراد می‌تواند تحت‌تأثیر عوامل رشد معنوی و حیطه‌های شغلی قرار گیرد [28]. قلی‌پور و همکاران در شهر تبریز نیز به ارتباط میان رضایت شغلی و سلامت معنوی پرستاران در مطالعه خود اشاره کردند [29]. در پاسخ به یافته فوق می‌توان گفت رشد معنوی در پرستاران مرد منجر به افزایش هماهنگی کارکردهای سازگاری و توانایی جسمی و روانی در آنان می‌شود که درپی آن رضایت شغلی را نیز افزایش می‌دهد. در واقع، وضعیت خوب رشد معنوی در پرستاران مرد به‌عنوان نیروی قدرتمندی، آنان را به حفظ ارزش‌های اخلاقی و فردی سوق می‌دهد و موجبات ایفای عملکرد شایسته و ارائه سطح بالای کیفیت مراقبتهای پرستاری و افزایش رضایت شغلی آنان را فراهم می‌سازد. می‌توان ادعا کرد سطح خوب رشد معنوی در پرستاران، ارتباط آنان را با مددجویان و اعضای تیم سلامت در میسر مناسب هموار می‌کند.
در این مطالعه بین حیطه مدیریت استرس مربوط به سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و حیطه نظام پرداخت مربوط به رضایت شغلی نیز ارتباط معناداری وجود داشت. عوامل استرس‌زای بسیاری در حرفه پرستاری وجود دارد که سلامت پرستاران را در معرض خطر قرار می‌دهد. با توجه به ارزش کار پرستاران و اهمیت ارتقاء سلامت آنان و تأثیر استرس بر کیفیت ارائه مراقبتهای پرستاری، مدیریت استرس یکی از راهکارهای رویارویی با عوامل تنش‌زا در محیط کار محسوب می‌شود [30]. نتایج مطالعه دالکرانی و دیمیتریادیس در یونان بیان می‌کند نمودهای اجتماعی شغل، ویژگی‌های شغل و محیط کار از مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توانند به‌طور مثبت بر رضایت شغلی افراد تأثیر بگذارند. این در حالی است که براساس یافته‌های آنان ارتقاء و پاداش جزء عوامل مهم نمی‌باشند [31]. گمان می‌شود نمره میانگین متوسط نظام پرداخت و نمره ضعیف مدیریت استرس در پرستاران مرد این مطالعه منجر برهم زدن تعادل روان‌شناختی و نارضایتی شغلی در آنان می‌شد.
چالش بهبود اثربخشی سازمانی از طریق نوآوری، نقش محوری در اعمال سازمان دارد که این مهم توسط جو سازمانی متحقق می‌شود. در واقع، جو سازمانی جنبه کیفی روابط بین افراد در یک سازمان تعریف می‌شود [32]. بین حیطه روابط بین فردی مربوط به سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و حیطه جو سازمانی مربوط به رضایت شغلی در پرستاران مرد این مطالعه ارتباط معناداری وجود داشت. نتایج مطالعه بربراوگلو در قبرس نشان داد جو سازمانی مثبت به‌عنوان عامل مهم نه تنها منجر به افزایش تعهد و نگرش کارکنان به اهداف سازمان می‌شود، بلکه موجب ایجاد روابط اثربخش و افزایش عملکرد شغلی در افراد نیز می‌شود [33]. موسوی و شاه‌حسینی نیز در مطالعه خود به ارتباط میان جو سازمانی و رضایت شغلی کارکنان در شیراز اشاره کردند [34].
میان روابط بین فردی حیطه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و نوع شغل حیطه رضایت شغلی در این مطالعه ارتباط وجود داشت. در مطالعه پاکسوی و همکاران نیز بین مهارت‌های ارتباطی و رضایت و تعهد شغلی رابطه معنادار مشاهده شد [35]. به نظر می‌رسد میانگین نمره خوب نوع شغل در حیطه رضایت شغلی پرستاران مرد این مطالعه، شرایطی را فراهم آورده که این افراد شغل خود را باارزش تلقی نموده و علاقه درونی نسبت به آن داشته باشند. این احساس منجر به پیامدهای مطلوب و مثبتی بر روابط بین فردی آنان شده بود.
براساس نتایج مطالعه حاضر، نمره متغیر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در پرستاران مرد 23/4±162/76 در سطح خوب بود. این در حالی است که نتایج مطالعه حیدری و همکاران در شهر بروجن، سبک زندگی ارتقادهنده سلامت پرستاران را در حد متوسط ارزیابی کردند [36]. حیطه فعالیت بدنی و مدیریت استرس حداقل امتیاز و حیطه رشد معنوی و روابط بین فردی، حداکثر امتیاز را به خود اختصاص داد. در یافته مطالعه ماک و همکاران در چین، بالاترین عملکرد دانشجویان پرستاری در حیطه روابط بین فردی و کمترین آن در حیطه فعالیت فیزیکی گزارش شد [37]. با توجه به نمره پایین فعالیت فیزیکی و مدیریت استرس در پرستاران مرد این مطالعه، اصلاح راهکارهای رفتاری سبک زندگی مانند یادگیری مهارت‌های رویارویی با استرس در این افراد احساس می‌شود.
میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و وضعیت تأهل پرستاران مرد این مطالعه ارتباطی یافت نشد. نتایج پژوهش افشانی و همکاران در شهر یزد در این زمینه نشان داد میانگین سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در بین افراد متأهل بیشتر از مجرد بود [38]. این در حالی است که بر خلاف شواهد فوق، در مطالعه حاضر با وجود تعداد بیشتر افراد مجرد در مقایسه با افراد متأهل، میانگین نمره سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در پرستاران خوب بود. در تبیین یافته فوق می‌توان گفت عملکرد پرستاران مرد مجرد این مطالعه به اجرای برخی از رفتارهای ارتقادهنده سبک زندگی سلامت مانند رشد معنوی، روابط بین فردی و تغذیه در وضعیت خوبی قرار دارد.
در مطالعه حاضر نیز ارتباط معناداری بین متغیر توجه به سلامت خانواده و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در پرستاران مرد وجود نداشت (0/92=P). تشویق پرستاران مرد به مشارکت در توسعه برنامه‌های بهداشتی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار و فرصت مناسبی برای حساس‌سازی مردان در مورد اهمیت به سلامت خود و خانواده باشد. همسو با این یافته، گانل و دری در غنا در مطالعه خود دریافتند مردان نه تنها به رفتارهای ارتقادهنده سلامت خود توجه چندانی نشان نمی‌دهند، بلکه نسبت به رفتارهای ارتقادهنده سلامت شریک زندگی و خانواده خود نیز بی‌تفاوت می‌باشند [39]. با توجه به یافته مطالعه حاضر، تشویق مردان به مشارکت در توسعه برنامه‌های بهداشتی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار و فرصت مناسبی برای حساس‌سازی مردان در مورد اهمیت به سلامت خود و خانواده باشد.
مطابق نتایج این مطالعه، میزان شیوع اضافه وزن و چاقی در پرستاران مرد 23/15 درصد بود. همچنین میانگین سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در افراد با وزن طبیعی، بالاتر از افرد لاغر و افراد دارای اضافه وزن بود. نتایج مطالعه روبروکو همکاران در هلند نشان دادند سبک زندگی ارتقادهنده سلامت کارکنان با افزایش وزن و چاقی و عوارض مربوط به آن مانند درخواست استعلاجی و کاهش کارآیی در آنان ارتباط دارد [40]. در این مطالعه، بیشتر پرستاران مرد با وزن بالا جوان بودند. این در حالی است که براساس نتایج مطالعه مقطعی فراگیر آقاعلی نژاد و همکاران در ایران، بالاترین میزان شیوع چاقی در رده سنی بالای 50 سال گزارش شده بود [41]. به نظر می‌رسد روند فزاینده شیوع چاقی در ایران به قشر پرستاران جوان نیز رسیده است.
براساس نتایج مطالعه حاضر، نمره متغیر رضایت شغلی در پرستاران مرد در این مطالعه 7/98±56/43 برآورد شد. همسو با یافته فوق، نتایج مطالعه قلی‌پور و همکاران میانگین نمره رضایت شغلی در پرستاران را در حد متوسط گزارش کردند [29]. با فراهم کردن بستر سبک رهبری مناسب و فرصت‌های شغلی توسط مدیران پرستاری نه تنها مشارکت و رفاه پرستاران افزایش می‌یابد، بلکه حس رضایت شغلی و ماندگاری در آنان نیز ایجاد می‌شود.
این مطالعه در مورد ارتباط میان سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی در پرستاران مرد بود. با توجه به اینکه بیشتر شرکت‌کنندگان تازه استخدام شده و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی بودند. بنابراین، وضعیت پرستاران مردی که تحصیلات و سابقه کار بالاتر داشتند و افرادی که ترک کار کردند، مطالعه نشده است. همچنین کم بودن تعداد پرستاران مرد در شهر اهواز از محدودیت‌های دیگر این مطالعه بود. با این حال، یافته‌های این مطالعه می‌تواند پایه ارزشمندی برای سلامت پرستاران مرد باشد.
براساس نتایج مطالعه حاضر، وضعیت سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در حد خوب و رضایت شغلی در حد متوسط بود. در کل ارتباط معناداری میان دو متغیر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و رضایت شغلی یافت نشد، اما میان برخی از حیطه‌های دو متغیر فوق ارتباط معناداری وجود داشت. با توجه به نمره میانگین پایین فعالیت فیزیکی و مدیریت استرس مربوط به حیطه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در پرستاران مرد، ضروری است سیاست‌گذران سلامت توجه ویژه‌ای در اجرای راهبردهایی برای عادات سلامتی توسط تسهیل‌سازی و حمایت انتخاب سبک زندگی سالم و تغییرات محیطی همچون برگزاری دوره‌های منظم آموزش و مهارت‌های اصول مدیریت استرس به پیش‌گیری از تهدید سلامت شغلی و به تبع آن ارتقاء تمامی ابعاد سلامت پرستاران مرد توجه کنند. با وجود نمره پایین میانگین فرصت‌های پیشرفت و سبک رهبری مربوط به حیطه رضایت شغلی در افراد موردپژوهش، مدیران پرستاری باید فرصتی برای ارتقاء و غنای شغلی پرستاران برای افزایش انگیزه و رضایت شغلی در پرستاران فراهم کنند. بنابر نمره میانگین متوسط رضایت شغلی در پرستاران مرد موردمطالعه حاضر، پیشنهاد می‌شود مطالعات آتی به بررسی مبسوط‌تر حیطه‌های رضایت شغلی به‌ویژه شرایط فیزیکی و تأثیر آن بر سلامت شغلی افراد توجه شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه با رعایت تمام موازین اخلاقی انجام شده است و با کد اخلاق No.IR.IAU.Ahvaz.REC. 1398.006 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز ثبت شده است.
حامی مالی
این مقاله از نتایج طرح پژوهشی تحت عنوان« بررسی ارتباط سبک زندگی ارتقادهنده سلامت، رضایت شغلی و برخی از مشخصات جمعیت‌شناختی در پرستاران مرد» استخراج شده و هزینه آن توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز تأمین شده است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌پردازی، نظارت و روش‌شناسی: ناهید حسین عباسی؛ نگارش و پیش‌نویس طرح و ویرایش: ناهیید حسین عباسی، مریم آقا امیری؛ جمع‌آوری داده: ناهید حسین عباسی، مریم آقا امیری، دانشجویان عضو کمیته تحقیقات دانشجویی واحد اهواز: تیموری و اندیشه؛ تحلیل داده‌ها، فردوس حزباوی؛ تأمین مالی منابع: دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
پژوهشگران از مسئولین پژوهشی دانشگاه آزاد و پرستاران مرد شرکت‌کننده در این پژوهش تشکر و تقدیر می‌کنند.
References
1.Svalastog AL, Donev D, Jahren Kristoffersen N, Gajovic S. Concepts and definitions of health and health-related values in the knowledge landscapes of the digital society. Croat Med J. 2017; 58(6):431-5. [DOI:10.3325/cmj.2017.58.431] [PMID] [PMCID]
2.Bardehle D, Dinges M, White A. What is men’s health? A definition. J Men’s Health. 2017; 13(2):40-52. https://eprints.leedsbeckett.ac.uk/id/eprint/7100/
3.Baker P. Men’s health: A global problemrequiring global solution. Trend Urol Men’s Health. 2016; 7(3):11-14. [DOI:10.1002/tre.519]
4.Scriven A. Promoting health: A practical guide. Amsterdam: Elsevier; 2010. https://books.google.com/books?id=TIS3TtxZI3cC&printsec=frontcover&dq=Promoting+Health:+A+a=false
5.Pender NJ, Murdaugh CL, Parsons MA. Health promotion in nursing practice. New Jersey: Prentice Hall; 2002.https://books.google.com/books?id=jVJqAAAAMAAJ&q=Health+pro
6.Al-Nakeeb Y, Lyons M, Dodd LJ, Al-Nuaim A. An investigation into the lifestyle, health habits and risk factors of young adults. Int J Environ Res public health. 2015; 12(4): 380-94. [DOI:10.3390/ijerph120404380] [PMID] [PMCID]
7.Li Y, Pan A, Wang DD, Liu X, Dhana K, Franco OH, et al. Impact of healthy lifestyle factors on life expectancies in the US population. Circulation. 2018; 138(4):345-55. [DOI:10.1161/CIRCULATIONAHA.117.032047] [PMID] [PMCID]
8.European :union:. The state of men’s health in Europe. Maastricht: European :union:; 2011. https://www.mhfi.org/menshealtheurope.pdf
9.Mirzabeigi G, Salemi S, Sanjari M, Shirazi F, Heidari S, Maleki S. [Job satisfaction among Iranian Nurses (Persian)]. J Hayat. 2009; 15(1):49-59. http://hayat.tums.ac.ir/article-1-129-en.html
10.Dahaei SH, Abulali K. [The study of effectiveness of life skills training in increasing general health, job satisfaction and reducing job stress in Tehran metropolitan military personal (Persian)]. J Police Med. 2016; 15(1):31-46. http://jpmed.ir/article-1-299-en.pdf
11.Etemadinezhad S, Esmaili Naft Chali N, Yazdani Charati J. [Evaluation of job satisfaction and related factors among employees of one of the banks in Mazandaran province (Persian)]. J Health Res Community. 2018; 3(4):12-20. http://jhc.mazums.ac.ir/article-1-259-en.pdf
12.Halcomb E, Smyth E, McInnes S. Job satisfaction and career intentions of registered nurses in primary health care: An integrative review. BMC Fam Pract. 2018; 19(1):136. [DOI:10.1186/s12875-018-0819-1] [PMID] [PMCID]
13.Li WW, Xie G. Personality and job satisfaction among Chinese health practitioners: The mediating role of professional quality of life. Health Psychol Open. 2020; 7(2):2055102920965053. [DOI:10.1177/2055102920965053] [PMID] [PMCID]
14.Kelly M, Wills J, Jester R, Speller V. Should nurses be role models for healthy lifestyles? Results from a modified Delphi study. J Adv Nurs. 2017; 73(3):665-78. [DOI:10.1111/jan.13173] [PMID]
15.Montazeri N, Kianipour N, Nazari B, Ziapour A, Bakhshi S. Health promoting behaviors among university students: A case-sectional study of Kermanshah university of medical sciences. Int J Pediatr. 2017; 5(6):5091-99. [DOI:10.22038/ijp.2017.8631]
16.Salmond SW, Echevarria M. Healthcare transformation and changing roles for nursing. Orthop Nurs. 2018;36(1): 12-25. [DOI:10.1097/NOR.0000000000000308] [PMID] [PMCID]
17.Braga VAS, Jesus MCP, Conz CA, Tavares RE, Silva MHD, Merighi MAB. Nursing interventions with people with obesity in primary health care: An inte-grative review. Rev Esc Enferm USP. 2017; 51(1):e03293. [DOI:10.1590/s1980-220x2017019203293] [PMID]
18.Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The health-promoting lifestyle profile: Development and psychometric characteris-tics. Nurs Res. 1987; 36(2): 76-81. [DOI:10.1097/00006199-198703000-00002] [PMID]
19.Mohammadi Zeidi I, Pakpour Hajiagha A, Mohammadi Zeidi B. [Reliability and validity of persian version of the health-promoting lifestyle profile (Persian)]. J Mazandaran Univ Med Sci. 2012; 21(1):102-13. https://jmums.mazums.ac.ir/browse.php?a_id=955&sid=1&slc_lang=en
20.Kuan G, Kueh Y C, Abdullahand N, Tai ELM. Psychometric properties of the health-promoting lifestyle profile II: Cross-culturalvalidation of the Malay language version. BMC Public Health. 2019; 19(751):2-10. [DOI:10.1186/s12889-019-7109-2] [PMID] [PMCID]
21.Rathnayake N, Alwis G, Lenora J, Lekamwasam S. Applicability of health promoting lifestyle profile-II for postmenopausal women in Sri Lanka; A validation study. Health Qual Life Outcomes. 2020; 18(1):1-6. [DOI:10.1186/s12955-020-01371-7]
22.Weiss DJ, Dawis RV, England GW, Lofquist LH. Minnesota studies in vocational rehabilitation: Manual for the minnesota satisfaction questionnaire. Minneapolis: University of Minnesota; 1967. https://vpr.psych.umn.edu/sites/vpr.umn.edu/files/files/monograph_xxii_-_manual_for_the_mn_satisfaction_questionnaire.pdf
23.Azadi R, Eydi H. [The effects of social capital and job satisfaction on employee performance with organizational commitment mediation role (case study, youth and sports ministry) (Persian)]. J Organ Behav Manage. 2015; 2(8):11-24. https://fmss.journals.pnu.ac.ir/article_2346_abf8769d37d032dc67d9faf37bc5b30a.pdf?lang=en
24.Lakatamitou I, Lambrinou E, Kyriakou M, Paikousis L & Middleton N. The Greek versions of the team stepps teamwork perceptions questionnaire and Minnesota satisfaction questionnaire “short form”. BMC Health Serv Res. 2020; 20(1):587. [DOI:10.1186/s12913-020-05451-8] [PMID] [PMCID]
25.Gholami Fesharaki M, Talebiyan D, Aghamiri Z, Mohammadian M. [Reliability and validity of “job satisfaction survey” questionnaire in military health care workers (Persian)]. J Mil Med. 2012; 13(4):241-6. http://militarymedj.ir/article-1-895-en.html
26.Farhud, DD. Impact of lifestyle on health. Iran J Public Health. 2015; 44(11):1442-4. [PMID] [PMCID]
27.Aperibense PG, Barreira Ide A. Connections among nursing, nutrition and social work, pioneering female careers in the healthcare area. Rev Esc Enferm USP. 2008; 42(3):474-82. [DOI:10.1590/S0080-62342008000300009] [PMID]
28.Sadat Hoseini A, Razaghi N, Khosro panah AH, Dehghan Nayeri N. Concept analysis of spiritual health. J Relig Health. 2017; 58(1):1025-49. [DOI:10.1007/s10943-017-0522-x] [PMID]
29.Golipoor Khanmiri S, Khodaei A, Shirazi M, Naziri K. [Evaluation of association between nurses’ spiritual well-being and job satisfaction in educational-therapeutic center shohadaye Tabriz (Persian)]. Iran J Med Ethics Hist Med. 2018; 11(1):220-30. http://ijme.tums.ac.ir/article-1-6004-en.html
30.Sarafis P, Rousaki E, Tsounis A, Malliarou M, Lahana L, Bamidis P et al. The impact of occupational stress on nurses’ caring behaviors and their health related quality of life. BMC Nurs. 2016; 15(56). [DOI:10.1186/s12912-016-0178-y] [PMID] [PMCID]
31.Dalkrani M, Dimitriadis E. The effect of job satisfaction on employee commitment. Int J Bus Econ Scie Appl Res. 2018; 11(3):16-23.http://ijbesar.teiemt.gr/docs/volume11_issue3/02_The_Effect_of_Job_Satisfaction_on_Employee_Commitment.pdf
32.Glisson C. The role of organizational culture and climate in innovation and effectiveness. Hum Serv Organ Manag Leadersh Gov. 2015; 39(4):245-50. [DOI:10.1080/23303131.2015.1087770] [PMID] [PMCID]
33.Berberoglu A. Impact of organizational climate on organizational commitment and perceived organizational performance: Empirical evidence from public hospitals. BMC Health Serv Res. 2018; 18(1):399 [DOI:10.1186/s12913-018-3149-z] [PMID] [PMCID]
34.Mousavi SZ, Shah Hosseini M. [The relationship between organizational climate and job satisfaction with mental health of Shiraz university staff in 2014 (Persian)]. Poult Sci J. 2016: 14(2):17-23. http://psj.umsha.ac.ir/article-1-195-fa.pdf
35.Paksoy M, Soyer F, Calik F. The impact of managerial communication skills on the levels of job satisfaction and job commitment. J Hum Sci. 2017; 14(1): 642-52. [DOI:10.14687/jhs.v14i1.4259]
36.Heidari M, Borjian MB, Borujeni MG, Shirvani M. Relationship of lifestyle with academic achievement in nursing students .J Clin Diagn Res. 2017; 11(3):JC1-JC3. [DOI:10.7860/JCDR/2017/24536.9501] [PMID] [PMCID]
37.Mak YW, Kao AHF, Tam LWY, Tse VWC, Tse DTH, Leung DYP. Health-promoting lifestyle and quality of lifeamong Chinese nursing students. Prim Health Care Res Dev. 2018; 19(6):629-36. [DOI:10.1017/S1463423618000208] [PMID] [PMCID]
38.Afshani SAR, Rasulinejad SP,Kavyani M, Samiei HR. [The Investigation into the relationship between Islamic Life style and social health among people of yazd city (Persian)]. Biquarterly J Stud Islam Psychol. 2014; 8(14):83-103. http://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_891_2bf503c6ef60ff85ab7fc42485100f38.pdf
39.Ganle JK, Dery I. What men don’t know can hurt women’s health: A qualitative study of the barriers to and opportunities for men’s involvement in maternal healthcare in Ghana. Reprod Health. 2015; 12(93). [DOI:10.1186/s12978-015-0083-y] [PMID] [PMCID]
40.Robroek SJW, van den Berg TIJ, Plat JF, Burdorf A. The role of obesity and lifestyle behaviours in a productive workforce. J Occup Environ Med. 2011; 68(2):134-9. [DOI:10.1136/oem.2010.055962] [PMID]
2.Bardehle D, Dinges M, White A. What is men’s health? A definition. J Men’s Health. 2017; 13(2):40-52. https://eprints.leedsbeckett.ac.uk/id/eprint/7100/
3.Baker P. Men’s health: A global problemrequiring global solution. Trend Urol Men’s Health. 2016; 7(3):11-14. [DOI:10.1002/tre.519]
4.Scriven A. Promoting health: A practical guide. Amsterdam: Elsevier; 2010. https://books.google.com/books?id=TIS3TtxZI3cC&printsec=frontcover&dq=Promoting+Health:+A+a=false
5.Pender NJ, Murdaugh CL, Parsons MA. Health promotion in nursing practice. New Jersey: Prentice Hall; 2002.https://books.google.com/books?id=jVJqAAAAMAAJ&q=Health+pro
6.Al-Nakeeb Y, Lyons M, Dodd LJ, Al-Nuaim A. An investigation into the lifestyle, health habits and risk factors of young adults. Int J Environ Res public health. 2015; 12(4): 380-94. [DOI:10.3390/ijerph120404380] [PMID] [PMCID]
7.Li Y, Pan A, Wang DD, Liu X, Dhana K, Franco OH, et al. Impact of healthy lifestyle factors on life expectancies in the US population. Circulation. 2018; 138(4):345-55. [DOI:10.1161/CIRCULATIONAHA.117.032047] [PMID] [PMCID]
8.European :union:. The state of men’s health in Europe. Maastricht: European :union:; 2011. https://www.mhfi.org/menshealtheurope.pdf
9.Mirzabeigi G, Salemi S, Sanjari M, Shirazi F, Heidari S, Maleki S. [Job satisfaction among Iranian Nurses (Persian)]. J Hayat. 2009; 15(1):49-59. http://hayat.tums.ac.ir/article-1-129-en.html
10.Dahaei SH, Abulali K. [The study of effectiveness of life skills training in increasing general health, job satisfaction and reducing job stress in Tehran metropolitan military personal (Persian)]. J Police Med. 2016; 15(1):31-46. http://jpmed.ir/article-1-299-en.pdf
11.Etemadinezhad S, Esmaili Naft Chali N, Yazdani Charati J. [Evaluation of job satisfaction and related factors among employees of one of the banks in Mazandaran province (Persian)]. J Health Res Community. 2018; 3(4):12-20. http://jhc.mazums.ac.ir/article-1-259-en.pdf
12.Halcomb E, Smyth E, McInnes S. Job satisfaction and career intentions of registered nurses in primary health care: An integrative review. BMC Fam Pract. 2018; 19(1):136. [DOI:10.1186/s12875-018-0819-1] [PMID] [PMCID]
13.Li WW, Xie G. Personality and job satisfaction among Chinese health practitioners: The mediating role of professional quality of life. Health Psychol Open. 2020; 7(2):2055102920965053. [DOI:10.1177/2055102920965053] [PMID] [PMCID]
14.Kelly M, Wills J, Jester R, Speller V. Should nurses be role models for healthy lifestyles? Results from a modified Delphi study. J Adv Nurs. 2017; 73(3):665-78. [DOI:10.1111/jan.13173] [PMID]
15.Montazeri N, Kianipour N, Nazari B, Ziapour A, Bakhshi S. Health promoting behaviors among university students: A case-sectional study of Kermanshah university of medical sciences. Int J Pediatr. 2017; 5(6):5091-99. [DOI:10.22038/ijp.2017.8631]
16.Salmond SW, Echevarria M. Healthcare transformation and changing roles for nursing. Orthop Nurs. 2018;36(1): 12-25. [DOI:10.1097/NOR.0000000000000308] [PMID] [PMCID]
17.Braga VAS, Jesus MCP, Conz CA, Tavares RE, Silva MHD, Merighi MAB. Nursing interventions with people with obesity in primary health care: An inte-grative review. Rev Esc Enferm USP. 2017; 51(1):e03293. [DOI:10.1590/s1980-220x2017019203293] [PMID]
18.Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The health-promoting lifestyle profile: Development and psychometric characteris-tics. Nurs Res. 1987; 36(2): 76-81. [DOI:10.1097/00006199-198703000-00002] [PMID]
19.Mohammadi Zeidi I, Pakpour Hajiagha A, Mohammadi Zeidi B. [Reliability and validity of persian version of the health-promoting lifestyle profile (Persian)]. J Mazandaran Univ Med Sci. 2012; 21(1):102-13. https://jmums.mazums.ac.ir/browse.php?a_id=955&sid=1&slc_lang=en
20.Kuan G, Kueh Y C, Abdullahand N, Tai ELM. Psychometric properties of the health-promoting lifestyle profile II: Cross-culturalvalidation of the Malay language version. BMC Public Health. 2019; 19(751):2-10. [DOI:10.1186/s12889-019-7109-2] [PMID] [PMCID]
21.Rathnayake N, Alwis G, Lenora J, Lekamwasam S. Applicability of health promoting lifestyle profile-II for postmenopausal women in Sri Lanka; A validation study. Health Qual Life Outcomes. 2020; 18(1):1-6. [DOI:10.1186/s12955-020-01371-7]
22.Weiss DJ, Dawis RV, England GW, Lofquist LH. Minnesota studies in vocational rehabilitation: Manual for the minnesota satisfaction questionnaire. Minneapolis: University of Minnesota; 1967. https://vpr.psych.umn.edu/sites/vpr.umn.edu/files/files/monograph_xxii_-_manual_for_the_mn_satisfaction_questionnaire.pdf
23.Azadi R, Eydi H. [The effects of social capital and job satisfaction on employee performance with organizational commitment mediation role (case study, youth and sports ministry) (Persian)]. J Organ Behav Manage. 2015; 2(8):11-24. https://fmss.journals.pnu.ac.ir/article_2346_abf8769d37d032dc67d9faf37bc5b30a.pdf?lang=en
24.Lakatamitou I, Lambrinou E, Kyriakou M, Paikousis L & Middleton N. The Greek versions of the team stepps teamwork perceptions questionnaire and Minnesota satisfaction questionnaire “short form”. BMC Health Serv Res. 2020; 20(1):587. [DOI:10.1186/s12913-020-05451-8] [PMID] [PMCID]
25.Gholami Fesharaki M, Talebiyan D, Aghamiri Z, Mohammadian M. [Reliability and validity of “job satisfaction survey” questionnaire in military health care workers (Persian)]. J Mil Med. 2012; 13(4):241-6. http://militarymedj.ir/article-1-895-en.html
26.Farhud, DD. Impact of lifestyle on health. Iran J Public Health. 2015; 44(11):1442-4. [PMID] [PMCID]
27.Aperibense PG, Barreira Ide A. Connections among nursing, nutrition and social work, pioneering female careers in the healthcare area. Rev Esc Enferm USP. 2008; 42(3):474-82. [DOI:10.1590/S0080-62342008000300009] [PMID]
28.Sadat Hoseini A, Razaghi N, Khosro panah AH, Dehghan Nayeri N. Concept analysis of spiritual health. J Relig Health. 2017; 58(1):1025-49. [DOI:10.1007/s10943-017-0522-x] [PMID]
29.Golipoor Khanmiri S, Khodaei A, Shirazi M, Naziri K. [Evaluation of association between nurses’ spiritual well-being and job satisfaction in educational-therapeutic center shohadaye Tabriz (Persian)]. Iran J Med Ethics Hist Med. 2018; 11(1):220-30. http://ijme.tums.ac.ir/article-1-6004-en.html
30.Sarafis P, Rousaki E, Tsounis A, Malliarou M, Lahana L, Bamidis P et al. The impact of occupational stress on nurses’ caring behaviors and their health related quality of life. BMC Nurs. 2016; 15(56). [DOI:10.1186/s12912-016-0178-y] [PMID] [PMCID]
31.Dalkrani M, Dimitriadis E. The effect of job satisfaction on employee commitment. Int J Bus Econ Scie Appl Res. 2018; 11(3):16-23.http://ijbesar.teiemt.gr/docs/volume11_issue3/02_The_Effect_of_Job_Satisfaction_on_Employee_Commitment.pdf
32.Glisson C. The role of organizational culture and climate in innovation and effectiveness. Hum Serv Organ Manag Leadersh Gov. 2015; 39(4):245-50. [DOI:10.1080/23303131.2015.1087770] [PMID] [PMCID]
33.Berberoglu A. Impact of organizational climate on organizational commitment and perceived organizational performance: Empirical evidence from public hospitals. BMC Health Serv Res. 2018; 18(1):399 [DOI:10.1186/s12913-018-3149-z] [PMID] [PMCID]
34.Mousavi SZ, Shah Hosseini M. [The relationship between organizational climate and job satisfaction with mental health of Shiraz university staff in 2014 (Persian)]. Poult Sci J. 2016: 14(2):17-23. http://psj.umsha.ac.ir/article-1-195-fa.pdf
35.Paksoy M, Soyer F, Calik F. The impact of managerial communication skills on the levels of job satisfaction and job commitment. J Hum Sci. 2017; 14(1): 642-52. [DOI:10.14687/jhs.v14i1.4259]
36.Heidari M, Borjian MB, Borujeni MG, Shirvani M. Relationship of lifestyle with academic achievement in nursing students .J Clin Diagn Res. 2017; 11(3):JC1-JC3. [DOI:10.7860/JCDR/2017/24536.9501] [PMID] [PMCID]
37.Mak YW, Kao AHF, Tam LWY, Tse VWC, Tse DTH, Leung DYP. Health-promoting lifestyle and quality of lifeamong Chinese nursing students. Prim Health Care Res Dev. 2018; 19(6):629-36. [DOI:10.1017/S1463423618000208] [PMID] [PMCID]
38.Afshani SAR, Rasulinejad SP,Kavyani M, Samiei HR. [The Investigation into the relationship between Islamic Life style and social health among people of yazd city (Persian)]. Biquarterly J Stud Islam Psychol. 2014; 8(14):83-103. http://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_891_2bf503c6ef60ff85ab7fc42485100f38.pdf
39.Ganle JK, Dery I. What men don’t know can hurt women’s health: A qualitative study of the barriers to and opportunities for men’s involvement in maternal healthcare in Ghana. Reprod Health. 2015; 12(93). [DOI:10.1186/s12978-015-0083-y] [PMID] [PMCID]
40.Robroek SJW, van den Berg TIJ, Plat JF, Burdorf A. The role of obesity and lifestyle behaviours in a productive workforce. J Occup Environ Med. 2011; 68(2):134-9. [DOI:10.1136/oem.2010.055962] [PMID]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
