1- ، hajibabaeefateme@yahoo.com
چکیده: (31 مشاهده)
زمینه و هدف: فراشایستگی، وضعیتی است که در آن مهارتها، تحصیلات و توانمندیهای فرد فراتر از نیازهای شغلی وی است. این پدیده در پرستاری به دلیل نقش کلیدی آنان در سیستم سلامت، پیامدهای مهمی دارد و میتواند بر رضایت شغلی، عملکرد، تعهد سازمانی و سلامت روانی پرستاران تأثیر بگذارد. با وجود اهمیت موضوع، مطالعات محدودی به بررسی فراشایستگی در پرستاران پرداختهاند. این مطالعه مروری جامع با هدف شناسایی و تحلیل پیامدهای روانشناختی، شغلی و سازمانی فراشایستگی در پرستاران انجام شد.
روش بررسی: این مرور جامع با جستجوی گسترده در پایگاههای SID, Iranmedex, Magiran Scopus,، Web of Science، PubMed و Google Scholar انجام گرفت. کلیدواژههای انگلیسی nurse، nursing و overqualification، skill mismatch و کلیدواژههای فارسی پرستاری، پرستار و فراشایستگی با عملگرهای بولی ترکیب شدند. در مجموع ۳۹ مقاله با استفاده از این کلیدواژهها یافت شد که پس از غربالگری عناوین و چکیدهها، ۸ مقاله به مرحله بررسی متن کامل رسیدند. از این میان، ۶ مقاله با معیارهای ورود و اهداف مطالعه تطابق کامل داشتند و وارد تحلیل نهایی شدند. معیارهای ورود شامل مطالعات کمی و کیفی مرتبط با پیامدهای فراشایستگی در پرستاران بدون محدودیت زبانی و زمانی بود.
یافتهها: تمامی مطالعات واردشده از نوع کمی و مقطعی بودند و در کشورهای چین (۳ مطالعه)، یونان (۲ مطالعه) و اردن (۱ مطالعه) انجام شدند. نتایج نشان دادند که احساس فراشایستگی در پرستاران با درگیری شغلی (r = -0.562) و رضایت شغلی (r = -0.674) رابطه منفی دارد و به افزایش کسالت شغلی (β = 0.44, p < 0.001) و فرسودگی شغلی (r = 0.12, p < 0.05) منجر میشود. همچنین، فراشایستگی با سکوت پرستاران نسبت به ایمنی بیمار (β = 0.18, p < 0.01)، احتکار دانش (r = 0.32)، پنهانکاری دانش (r = 0.49) و اشتیاق وسواسی (r = 0.087, p < 0.001) رابطه مثبت داشته و با اشتیاق هماهنگ (r = -0.076, p < 0.001) و تعهد عاطفی و هنجاری رابطه منفی نشان داده است.
نتیجهگیری: فراشایستگی بهعنوان یک عامل خطر شغلی، با کاهش درگیری و رضایت شغلی و افزایش رفتارهایی مانند سکوت نسبت به خطاهای ایمنی و پنهانکاری دانش در میان پرستاران همراه است. بر این اساس، توصیه میشود مدیران پرستاری با اجرای مداخلاتی نظیر آموزش مهارتهای مقابلهای و تابآوری، بازنگری در توزیع وظایف متناسب با توانمندیها، و ارتقای مشارکت پرستاران در تصمیمگیریها، از بروز و گسترش احساس فراشایستگی پیشگیری کنند.
روش بررسی: این مرور جامع با جستجوی گسترده در پایگاههای SID, Iranmedex, Magiran Scopus,، Web of Science، PubMed و Google Scholar انجام گرفت. کلیدواژههای انگلیسی nurse، nursing و overqualification، skill mismatch و کلیدواژههای فارسی پرستاری، پرستار و فراشایستگی با عملگرهای بولی ترکیب شدند. در مجموع ۳۹ مقاله با استفاده از این کلیدواژهها یافت شد که پس از غربالگری عناوین و چکیدهها، ۸ مقاله به مرحله بررسی متن کامل رسیدند. از این میان، ۶ مقاله با معیارهای ورود و اهداف مطالعه تطابق کامل داشتند و وارد تحلیل نهایی شدند. معیارهای ورود شامل مطالعات کمی و کیفی مرتبط با پیامدهای فراشایستگی در پرستاران بدون محدودیت زبانی و زمانی بود.
یافتهها: تمامی مطالعات واردشده از نوع کمی و مقطعی بودند و در کشورهای چین (۳ مطالعه)، یونان (۲ مطالعه) و اردن (۱ مطالعه) انجام شدند. نتایج نشان دادند که احساس فراشایستگی در پرستاران با درگیری شغلی (r = -0.562) و رضایت شغلی (r = -0.674) رابطه منفی دارد و به افزایش کسالت شغلی (β = 0.44, p < 0.001) و فرسودگی شغلی (r = 0.12, p < 0.05) منجر میشود. همچنین، فراشایستگی با سکوت پرستاران نسبت به ایمنی بیمار (β = 0.18, p < 0.01)، احتکار دانش (r = 0.32)، پنهانکاری دانش (r = 0.49) و اشتیاق وسواسی (r = 0.087, p < 0.001) رابطه مثبت داشته و با اشتیاق هماهنگ (r = -0.076, p < 0.001) و تعهد عاطفی و هنجاری رابطه منفی نشان داده است.
نتیجهگیری: فراشایستگی بهعنوان یک عامل خطر شغلی، با کاهش درگیری و رضایت شغلی و افزایش رفتارهایی مانند سکوت نسبت به خطاهای ایمنی و پنهانکاری دانش در میان پرستاران همراه است. بر این اساس، توصیه میشود مدیران پرستاری با اجرای مداخلاتی نظیر آموزش مهارتهای مقابلهای و تابآوری، بازنگری در توزیع وظایف متناسب با توانمندیها، و ارتقای مشارکت پرستاران در تصمیمگیریها، از بروز و گسترش احساس فراشایستگی پیشگیری کنند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |