مقدمه
بخش‌های اورژانس به‌دلیل وقوع مرگ، کمبود نیرو و میزان مسئولیت در تصمیم‌گیری‌ها، تعارض و درگیری در روابط بین متخصصان و پرستاران به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین بخش‌های بیمارستانی در نظر گرفته می‌شود [1]. ازاین‌رو، پرستاران این بخش‌ها با چالش‌های زیاد ناشی از حساسیت بسیار بالا در تصمیم‌گیری‌ها، بار کاری زیاد، نیازهای شدید بیمار، پیشرفت فناوری و ارتباط متقابل با تیم مراقبت‌های پزشکی روبه‌رو هستند که ممکن است به تضادهای اخلاقی و عدم قطعیت در آنان منجر شود [2]. ازسویی‌دیگر بیمارستان‌ها به‌عنوان نهادی که مرتبط با سلامتی انسان‌ها هستند، همیشه با مسائل اخلاقی پزشکی و پرستاری مواجه می‌شوند [3]. 
پرستاری به‌عنوان یک حرفه‌ای اخلاقی در نظر گرفته می‌شود، زیرا رفتارهای خدماتی پرستاران باید متشکل از فلسفه اخلاقی، ازجمله در نظر گرفتن خواسته‌ها، نیازها و ترجیحات بیمار باشد [4]. بنابراین عوامل مؤثر بر رفتار خدماتی پرستاران در بُعد اخلاقی مانند حساسیت اخلاقی باید مهم و مؤثر تلقی شود. همچنین توجه به رفتار اخلاقی پرستاران در عصر حاضر باتوجه‌به پیشرفت روزافزون در حوزه مراقبت‌های بهداشتی و فناوری‌های مرتبط و افزایش نگرانی‌ها در مورد رفتارهای غیراخلاقی و عوامل زمینه‌ساز آن اهمیت زیادی یافته است [5]. یکی از مشکلات اخلاقی که پرستاران بخش اورژانس ممکن است با آن روبه‌رو شوند، بروز آسیب‌های اخلاقی است.
آسیب اخلاقی در پرستاری اولین بار توسط جامتون مطرح شد. وی بیان کرد آسیب اخلاقی زمانی به وجود می‌ آید که فرد کار درست را بداند، اما محدودیت‌های سازمانی، پیگیری مسیر عمل درست را تقریباً غیرممکن می‌سازد [6]. همچنین آسیب اخلاقی معمولاً توسط پرستاران به‌عنوان یک تعارض اخلاقی تجربه می‌شود. جامتون معتقد است آسیب اخلاقی یکی از مهم‌ترین مشکلات شغلی در میان پرستاران است که باعث ایجاد تنش می‌شود و تأثیر منفی بر سلامت و مراقبت‌های درمانی دارد [7]. آسیب اخلاقی سبب برهم زدن تمرکز و ایجاد احساس ناکارآمدی در پرستاران می‌شود. همچنین با ایجاد اختلالات خلقی و افزایش تحریک‌پذیری بر زندگی شخصی آنان نیز تأثیر می‌گذارد [8]. 
مطالعات نشان داده است افزایش سطح آسیب اخلاقی می‌تواند سبب افزایش خطاهای پزشکی، فرسودگی شغلی، خستگی و بی میلی به ارائه خدمات درمانی در پرستاران شود. علاوه‌براین، ناامیدی شدید و نارضایتی شغلی ممکن است به خشونت در محیط کاری منجر شود [9]. تحمل این شرایط و انجام صحیح مراقبت‌های پرستاری به بیمار نیازمند راهبردهای مقابله‌ای و ویژگی‌های شخصیتی منحصربه‌فرد می‌باشد. یکی از این ویژگی‌های شخصیتی که به نظر می‌رسد جهت مقابله با مشکلات اخلاقی در پرستاری مؤثر باشد، تاب‌آوری است. تاب‌آوری به‌عنوان حائلی در برابر وقایع استرس‌زا و مشکلات ناشی از کار می‌باشد. تاب‌آوری به معنی کنترل بر عوامل تنش‌زا  قبل از اینکه به فرد آسیب برساند. تاب‌آوری فرایند یا توانایی انطباق دادن خویش با چالش‌ها و تهدیدها و غلبه بر آن‌ها می‌باشد و افراد تاب‌آور مجهز به مجموعه‌ای از ویژگی‌های مشترک هستند که از آن‌ها برای غلبه بر دگرگونی‌ها و فرازونشیب‌های زندگی استفاده می‌کنند [10]. 
فیله و همکاران اظهار می‌کنند پرستاران قرن بیست‌ویکم به‌منظور رویارویی با مشکلات حرفه‌ای، باید به‌طور ماهرانه‌ای تاب‌آوری را در خود افزایش دهند، زیرا تاب‌آوری و رفتارهای تاب‌آوارانه به‌طور بالقوه به فرد کمک می‌کند بر تجارب منفی خود غلبه کند و آن‌ها را به تجارب مثبت تبدیل کنند [11]. ایساکسون نیز معتقد است در صورت فقدان تاب‌آوری، شرایط کار پرستاران دشوار و سبب آسیب‌های روانی به آن‌ها می‌شود [12]. در مطالعه‌ای که امینی و همکاران با عنوان «رابطه ی بین تاب‌آوری و فرسودگی شغلی پرستاران» در سال 1392 انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که تقویت مهارت تاب‌آوری باعث کاهش فرسودگی شغلی در پرستاران می‌شود [13].
مطالعات مختلفی به بررسی عوامل تأثیرگذار بر آسیب اخلاقی در پرستاران شاغل در بخش‌های مختلف پرداخته‌اند، اما مطالعاتی که به‌طور اختصاصی به بررسی ارتباط بین تاب‌آوری با آسیب اخلاقی در پرستارن بخش اورژانس  پرداخته‌اند، کمتر مورد توجه قرار گرفته است و باتوجه‌به سیستم پرستاری متفاوت در ایران ازلحاظ بار کاری و فرهنگ سازمانی متفاوت آن و اهمیت موضوع  آسیب اخلاقی در عملکرد پرستاران و به تبع آن کیفیت ارائه مراقبت‌های پرستاری و همچنین نقش تاب‌آوری در عملکرد آنان، این مطالعه با هدف تعیین ارتباط تاب‌آوری با آسیب اخلاقی در پرستاران شاغل در بخش‌های اورژانس مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه انجام شد.

روش بررسی
پژوهش حاضر، یک مطالعه توصیفی‌تحلیلی از نوع مقطعی است که با مشارکت 120 نفر از پرستاران زن و مرد شاغل در بخش‌های اورژانس بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم‌پزشکی ارومیه انجام شد. نمونه‌‌گیری از فروردین تا خرداد ماه سال 1403 به روش دو مرحله‌ای و با تخصیص متناسب از پرستاران هر بیمارستان صورت گرفت.
محقق پس از مراجعه به بیمارستان‌هـا، در نوبـت‌هـای کـاری مختلف (صـبح، عصـر و شـب) بـه بخـش‌هـای مختلف مراجعه می‌کرد. نمونه‌هایی کـه شـرایط ورود به مطالعه را داشتند، شناسایی مـی‌شـدند. پس از توضـیح در مورد اهـداف پـژوهش و اهمیـت آن، تکمیل پرسش‌نامه به‌صورت بی‌نام، مشـارکت در پـژوهش و محرمانه ماندن اطلاعات کسب‌شـده، رضـایت شفاهی از نمونه‌ها دریافت و توضـیحات جـامع در مـورد نحـوه تکمیـل پرسش‌نامه بـه آن‌هـا داده ‌شد. پرسش‌نامه‌ها به‌صورت کاغذی در اختیار مشارکت‌کنندگان قرار گرفت و در حضور محقق به سؤالات پرسش‌نامه‌ها پاسخ داده شد و در صورت ابهام شرکت‌کنندگان در مورد سؤالات، محقق با توضیحات کافی، رفع ابهام می‌کرد. به شرکت‌کنندگان اطمینان داده شد هر زمان که تمایل داشته باشند، می‌توانند از مطالعه خارج شوند و نتایج پژوهش در صورت تمایل در اختیارشان قرار خواهد گرفت.

نمونه و نحوه نمونه‌گیری 
در این مطالعه جهت انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری دو مرحله‌ای استفاده شد. بدین صورت ابتدا براساس تعداد نمونه و تعداد پرستاران شاغل در هر بیمارستان تعداد نمونه براساس فرمول تناسب به دست آمد. سپس جهت انتخاب نمونه‌ها در هر بیمارستان از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده شد. نمونه‌گیری در سه نوبت صبح، عصر و شب انجام شد. 

معیارهای ورود
 داشتن حداقل مدرک کارشناسی و دارای حداقل 1 سال سابقه بالینی در بخش اورژانس بود. 

معیارهای خروج
 پرستارانی که به‌طور موقت در بخش اورژانس مشغول به کار بودند.
 در تعیین حجم نمونه باتوجه‌به مطالعات مشابه در این زمینه، میزان همبستگی بـین متغیرهـای مـوردبررســی (در ایــن پــژوهش تاب‌آوری و آسیب اخلاقی) [14، 15] خطای نوع اول 0/05=α و 0/10=β و 0/30=r در نظر گرفته شد و حداقل حجم نمونه 113 نفر محاسبه شد که با احتساب 5 درصد ریزش، حجم نمونه 120 نفر تعیین شد.

ابزارها
فرم مشخصات جمعیت‌شناسی
شامل نه پرسش در مورد سن، جنس، سابقه کاری، سطح تحصیلات، نوبت کاری، نوع استخدام، تأهل، بیمارستان محل خدمت، پست سازمانی و وضعیت اقتصادی بود.

پرسش‌نامه تاب‌آوری کانر دیویدسون
 این پرسش‌نامه در سال 2003  ساخته شد و 25 گویه دارد که در مقیاس لیکرت از کاملاًً نادرست تا کاملاًً درست نمره‌گذاری می‌شود. طیف درجه‌بندی سؤالات 5 گزینه‌ای شامل صفر برای کاملاً نادرست، برای به‌ندرت درست (1)، برای گاهی درست (2)، برای اغلب درست (3) و برای همیشه درست (4). بنابراین طیف نمرات در آزمون بین حداقل صفر تا حداکثر 100 قرار دارد. نمرات بالاتر بیانگر تاب‌آوری بیشتر آزمودنی است. افرادی که نمره بالاتر از50 بگیرند، جزء افراد تاب‌آور محسوب می‌شوند [14]. در ایران در مطالعات انجام‌شده، روایی این پرسش‌نامه 89 درصد بر آورد شده است. کانر و دیویدسون ضریب آلفای کرونباخ مقیاس تاب‌آوری را 0/89 گزارش کرده‌اند. همچنین ضریب پایایی حاصل از روش بازآزمایی در یک فاصله 4 هفته‌ای 0/87 بوده است [14]. پایایی این پرسش‌نامه در مطالعه حاضر با استفاده از روش آزمون-بازآزمون انجام شد که بدین منظور بر روی 20 پرستار و در فاصله 2 هفته‌ای، مورد بررسی قرار گرفت و مقدار آن 95 درصد گزارش شد. این افراد وارد مطالعه اصلی نشدند. 

پرسش‌نامه آسیب اخلاقی ویلیام
 این ابزار را ویلیام و همکاران در سال 2013 ساخته‌اند. این ابزار شامل 9 سؤال می‌باشد. نمره‌دهی ابزار به‌صورت لیکرت 6 گزینه‌ای می‌باشد؛ به‌صورتی‌که به کاملاًً موافق نمره (1) و به کاملاً مخالف نمره (6) تعلق می‌گیرد. نمره کمتر به‌عنوان وقوع آسیب اخلاقی کمتر و نمره بیشتر به معنی وقوع آسیب اخلاقی بیشتر بود. ویلیام در مطالعه خودروایی این ابزار را با استفاده از تحلیل عامل تأییدی بررسی کرده و مقدار آن را 95 درصد گزارش کرده است. پایایی این ابزار نیز در مطالعه او 90 درصد گزارش شده است [15]. پایایی  این ابزار در مطالعه نش و همکاران به روش آلفای کرونباخ 86 درصد گزارش شده است [15]. در ایران روایی این ابزار را احمدی و همکاران بررسی و میزان آن را 94 درصد گزارش کرده‌اند [16]. پایایی این ابزار در مطالعه حاضر با استفاده از روش آزمون-بازآزمون که بر روی 20پرستار با فاصله 2 هفته انجام شد، 87 درصد گزارش شد.

تحلیل آماری
داده‌ها برای انجام تجزیه‌وتحلیل‌های آماری موردنیاز در نرم‌افزار SPSS نسخه 23 وارد شدند. برای توصیف داده‌ها از آمار توصیفی شامل فراوانی و درصد فراوانی، میانگین و انحراف‌معیار استفاده شد. باتوجه‌به اینکه براساس آزمون آماری کولموگروف، توزیع داده‌ها به‌صورت نرمال بود، برای بررسی ارتباط و همبستگی بین متغیرها، از آزمون همبستگی پیرسون تی زوجی و آنووا استفاده شد. برای تعیین ارتباط بین متغیرهای اصلی مطالعه روش‌های رگرسیون خطی به کار برده شد. در تمام آزمون‌ها 0/05>P معنی‌دار در نظر گرفته شد.

یافته‌ها
در مطالعه حاضر از 120 پرسش‌نامه توزیع‌شده در بین پرستاران بخش اورژانس، 7 پرسش‌نامه به‌دلیل ناقص بودن کنار گذاشته شد. نرخ پاسخگویی 95 درصد بوده و درنهایت 113 پرسش‌نامه وارد فرآیند تجزیه‌وتحلیل آماری شدند. میانگین و انحراف‌معیار سنی شرکت‌کنندگان موردمطالعه 5/45±32/57 سال و بازه سنی آن‌ها 22 تا 51 سال بود بود. 57/5 درصد از شرکت‌کنندگان در مطالعه زن و 94/2 درصد  مدرک تحصیلی کارشناسی داشتند. وضعیت استخدامی بیشتر شرکت‌کنندگان قراردادی (45/8 درصد) و پست سازمانی بیشتر آن‌ها پرستار (80/8 درصد) بود (جدول شماره 1).


نتایج نشان داد میانگین نمره آسیب اخلاقی در بین پرستاران 30/19±8/44 بود که در سطح بالایی می‌باشد. کمترین مقدار نمره آسیب اخلاقی 9 و بیشترین مقدار آن 54 بود. همچنین بین وضعیت استخدامی پرستاران با آسیب اخلاقی ارتباط معنی‌دار وجود داشت (0/00=P)، به‌طوری‌که پرستاران با وضعیت استخدامی طرحی، آسیب اخلاقی بیشتری را گزارش کردند. 
 نتایج مطالعه حاضر نشان می‌دهد میانگین و انحراف‌معیار نمره تاب‌آوری در پژوهش حاضر 0/54±78/33 بود. کمترین مقدار نمره تاب‌آوری 23 و بیشترین مقدار آن 100 بود. باتوجه‌به اینکه افرادی که نمره بالا تر از 50 را کسب کنند جزء افراد تاب‌آور محسوب می‌شوند، لذا جامعه موردپژوهش از سطح تاب‌آوری قابل‌قبولی برخوردار است. همچنین ارتباط معنی‌داری(0/00=P) بین میزان تاب‌آوری و بیمارستان محل خدمت وجود داشت، به‌طوری‌که پرستاران شاغل در بیمارستان مطهری تاب‌آوری بیشتری نسبت به سایر بیمارستان‌ها داشتند (0/02=P). بین تاب‌آوری و وضعیت اقتصادی ارتباط مستقیم و معنی‌دار وجود داشت (0/00=P)، به‌طوری‌که پرستاران با درآمد بیشتر، تاب‌آورب بیشتری را گزارش کردند (جدول شماره 1). 
براساس نتایج این مطالعه، ارتباط معکوس و معنی‌دار بین تاب‌آوری و آسیب اخلاقی در واحدهای پژوهش وجود داشت (0/001=P و 45/r=-0)، به‌طوری‌که با افزایش تاب‌آوری، میزان آسیب اخلاقی در پرستاران بخش اورژانس کاهش می‌یافت. نتایج مدل رگرسیون خطی چندگانه به‌طور کامل در جدول شماره 2 نشان داده شده است.


قبل از انجام تحلیل رگرسیون، پیش‌فرض‌های مدل شامل نرمال بودن توزیع باقی‌مانده‌ها با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، (0/05<P) خطی بودن روابط (بررسی پراکنش باقی‌مانده‌ها)، فقدان هم‌خطی چندگانه VIF) کمتر از 5 برای همه متغیرها و همسانی واریانس باقی‌مانده‌ها (آزمون بروش-پاگان، 0/50<P) بررسی و تأیید گردید. مدل کلی معنی‌دار بود (3/75=F و 4/80=df) و 12/12 درصد از واریانس آسیب اخلاقی را توضیح می‌داد. ضریب تعیین نشان می‌دهد تاب‌آوری و وضعیت استخدامی با هم توانسته‌اند بخش قابل‌توجهی از تغییرات آسیب اخلاقی را پیش‌بینی کنند (جدول شماره 2).

بحث
نتایج نشان داد سطح آسیب اخلاقی در پرستاران بخش اورژانس براساس نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها، بالا می‌باشد که با نتایج مطالعه کیقبادی و همکاران در بیمارستان‌های آموزشی درمانی شهر سبزوار و برهانی و همکاران در بیمارستان‌های آموزشی درمانی شهر بیرجند همسو می‌باشد [17، 18]، اما عسگری و همکاران در مطالعه خود که در بیمارستان‌های آموزشی درمانی  شمال ایران انجام دادند، سطح آسیب اخلاقی پرستاران بخش مراقبت‌های ویژه را در سطح متوسط گزارش کردند که متفاوت از نتایج مطالعه حاضر است [19]. به نظر می‌رسد می‌توان علت تفاوت در میزان آسیب اخلاقی در مطالعات مختلف را به دلایلی همچون الگوهای متفاوت سازمانی، میزان حمایت سازمانی متفاوت و خصوصیات شخصیتی متفاوت پرستاران نسبت داد. 
همچنین باتوجه‌به شرایط کاری متفاوت بخش اورژانس و روبه‌رو شدن با مشکلات اخلاقی فراوان، احتمال ایجاد آسیب اخلاقی پرستاران این بخش بالا می‌باشد. در محیط پژوهش حاضر میزان آسیب اخلاقی پرستاران در سطح بالا بود که نیازمند رسیدگی و انجام مطالعات بیشتر در مورد علت شیوع بالای آسیب اخلاقی در بین جامعه پژوهش است. همچنین بین آسیب اخلاقی و وضعیت استخدامی پرستاران در مطالعه حاضر، ارتباط معنی‌دار وجود داشت، به‌طوری‌که پرستاران با وضعیت استخدامی طرحی، آسیب اخلاقی بیشتری را تجربه می‌کردند. در توضیح این امر می‌توان گفت پرستاران با وضعیت استخدامی طرحی به‌علت عدم امنیت شغلی و ترس از مواخذه، هنگام مواجه با معضلات اخلاقی، نمی‌توانند تصمیم اخلاقی درست را به‌علت عواقب آن گرفته و در نتیجه دچار آسیب اخلاقی می‌شوند. ازسویی‌دیگر باتوجه‌به اینکه پرستاران با وضعیت استخدامی طرحی تجربه کمتری در مقابله با چالش‌های اخلاقی محیط بالینی دارند، احتمال اینکه دچار تعارض و آسیب‌های اخلاقی شوند، بیشتر است.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد میزان تاب‌آوری پرستاران براساس نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها در سطح مطلوبی قرار دارد که با نتایج مطالعه شاکرنیا و همکاران در شهر رشت همسو می‌باشد [20]. همچنین در مطالعه سلیمی و همکارن میزان تاب‌آوری پرستاران بخش‌های مراقبت‌های ویژه شهر تبریز بالا گزارش شده است [21]. در مطالعه ادوار و هرزلینسکی نیز میزان تاب‌آوری پرستاران در شهر لندن بالا گزارش شده است که همسو با نتایج این مطالعه می‌باشد [22]. همین یافته نیز در پژوهش جکسون و همکاران نیز تکرار شد [23]، درحالی‌که در مطالعه درویشی و همکاران در شهر کرمانشاه میزان تاب‌آوری در حد متوسط گزارش شده است [24]. مطالعه سلیمی و همکاران نشان می‌دهد میزان تاب‌آوری در پرستاران به‌خصوص در بخش‌های ویژه زیاد می‌باشد که همسو با مطالعه می‌باشد [21]. 
این امر به خاطر این است که پرستاران بخش اورژانس به‌دلیل شرایط قرارگیری مدوام در شرایط استرس‌زا بخش اورژانس، از مکانیسیم‌های تطابقی برای مقابله با این شرایط استفاده می‌کنند که یکی از این مکانیسم‌ها، تاب‌آوری می‌باشد. همچنین دلیل تفاوت در نتایج این است که بررسی مفهوم تاب‌آوری باتوجه‌به متغیرهای روحی و رفتاری پرستاران صورت می‌گیرد و ویژگی‌های  محیطی و فردی افراد به‌شدت بر آن مؤثراست. 
در مطالعه حاضر بین نمره تاب‌آوری و وضعیت اقتصادی ارتباط معنی‌دار وجود داشت، به‌طوری‌که پرستارانی که درآمد بیشتری داشتند، از تاب‌آوری بیشتری برخوردار بودند. در مطالعه‌ای که توسط جام‌بزرگی و همکاران که در دو بیمارستان برزگ در جنوب‌شرقی ایران انجام شد، نشان داد شرایط اقتصادی مطلوب و حمایت مالی از پرستاران، باعث ارتقای تاب‌آوری آن‌ها می‌شود [25]. علت این امر این است درآمد بیشتر و مشوق‌های مالی باعث افزایش انگیزه کاری پرستاران شده و این امر موجب ارتقای توانایی آن‌ها برای تحمل شرایط سخت محیط بالین می‌شود. 
همچنین در مطالعه حاضر بین بیماراستان محل خدمت و میزان تاب‌آوری پرستاران ارتباط معنی‌دار وجود داشت. در مطالعه‌ای که کیوزاک و همکاران در کشور استرالیا انجام دادند، نشان داده شد محل خدمت و محیط کاری یکی از عومل مهم در میزان تاب‌آوری پرستاران می‌باشد که همسو با نتایج مطالعه حاضر است [26]. به نظر می‌رسد علت این تفاوت در میزان تاب‌آوری، به‌علت شرایط و حجم کاری متفاوت بیمارستان‌ها، جو سازمانی حاکم بر آن‌ها و خصوصیت متفاوت پرستاران باشد.
در مطالعه حاضر بین تاب‌آوری و آسیب اخلاقی ارتباط معکوس و معنی‌دار وجود داشت، به‌طوری‌که با افزایش تاب‌آوری در پرستاران، میزان آسیب اخلاقی در آن‌ها کاهش می‌یافت. در مطالعه راشتون و همکاران که در ایالات متحده آمریکا انجام شد، بین تاب‌آوری اخلاقی و آسیب اخلاقی در پرستاران رابطه معکوس وجود داشت که همسو با نتایج مطالعه حاضر است [27]. همچنین مطالعه کلارک و همکاران نشان داد تاب‌آوری موجب افزایش تعهد به کار و کاهش آسیب اخلاقی در پرستاران می‌شود که همسو با نتایج مطالعه حاضر است [28]. در توضیح این امر می‌توان گفت تاب‌آوری در ارتقای ظرفیت‌های اخلاقی پرستاران برای پرداختن منطقی به جنبه‌های مسئولیت‌های شخصی و حرفه‌ای تأثیر بسزایی دارد. پرورش ظرفیت‌های مرتبط با تاب‌آوری ممکن است منابع فردی پرستاران را برای کمک به کاهش تأثیر چالش‌های اخلاقی که در محیط کار با آن‌ها مواجه هستند، توسعه دهد. 
تاب‌آوری یکی از اصول اساسی برای پرستاران بخش اورژانس در شرایط استرس‌زای این بخش می‌باشد که می‌تواند به‌عنوان حائلی در برابر ایجاد آسیب‌های اخلاقی عمل کند. ازآنجا‌که  تاب‌آوری و آسیب اخلاقی هر دو بر توانایی یک سازمان برای حفظ متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و افزایش سطح رضایت شغلی آنان مؤثر است، به این جهت توصیه می‌کنند مدیران باید برای ارتقای تاب‌آوری پرستاران گام بردارند تا بروز آسیب اخلاقی در آن‌ها را تعدیل کنند. ایجاد کمیته‌های اخلاق و استخدام متخصصان اخلاق حرفه‌ای برای توسعه ظرفیت اخلاق و پریشانی اخلاقی در کارکنان مراقبت‌های بهداشتی توصیه می‌شود. ناآگاهی سبب نقص در توانایی تصمیم‌گیری در مواجه با معضلات اخلاقی می‌شود و نپرداختن به جنبه‌های اخلاقی مراقبت سبب بی‌توجهی و مغفول ماندن اخلاق در مراقبت می‌شود در ارائه  مراقبت به بیماران و ارتقای حرفه پرستاری ایجاد مشکل می‌کند.

نتیجه‌گیری
نتایج مطالعه نشان داد بین تاب‌آوری با آسیب اخلاقی در پرستاران بخش اورژانس رابطه معنی‌دار و معکوس وجود دارد. آسیب اخلاقی یک پدیده چندبعدی و پیچیده است که می‌تواند تحت تأثیر مؤلفه‌های متعددی از جمله تاب‌آوری قرار گیرد. آسیب اخلاقی در پرستاران بخش اورژانس می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر پرستاران و بیماران و درنهایت کیفیت مراقبت‌های پرستاری داشته باشد و تاب‌آوری می‌تواند به‌عنوان سپری برای مقابله با این چالش اخلاقی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین ضروری است مدیران و سیاست‌گذاران بهداشتی با انجام اقداماتی همچون ارتقای حمایت مطلوب از پرستاران بخش اورژانس و بهبود شرایط کاری، بستر لازم را برای ارتقای تاب‌آوری در پرستاران ایجاد کنند. ارتقای تاب‌آوری در پرستاران می‌تواند گام مهمی در جهت تعدیل بروز آسیب‌های اخلاقی در پرستاران شده و درنتیجه می‌تواند به‌عنوان یکی از فاکتورهای تضمین‌کننده کیفیت مراقبت‌های پرستاری عمل کند.
این مطالعه از این لحاظ که در بستر بخش اورژانس انجام شده و توانسته یکی از چالش‌های اخلاقی آن را به تصویر بکشد، می‌تواند ارزشمند باشد و به‌نوبه‌خود اطلاعات ارزشمندی را برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در اختیار مسئولین قرار دهد. از محدودیت‌های این مطالعه کوچک بودن حجم نمونه، محدود بودن به بیمارستان‌های آموزشی و نیز استفاده از روش خودگزارش‌دهی در جمع‌آوری داده بود. پیشنهاد می‌شود در مطالعات بعدی به‌جای استفاده از پرسش‌نامه خودگزارش‌دهی برای بررسی آسیب اخلاقی و تاب‌آوری، از روش‌ها و ابزارهای مشاهده‌ای برای اندازه‌گیری عینی آسیب اخلاقی در پرستاران بخش اورژانس استفاده شود. 

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
پژوهش حاضر در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی ارومیه با کد(IR.UMSU.REC.1403.366) تصویب شده است.

حامی مالی
حمایت مالی این طرح بر عهده معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ارومیه بوده است.

مشارکت نویسندگان
مفهوم‌پردازی، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، نظارت و منابع: رضا عبدالهی؛ روش‌شناسی: رضا عبدالهی و یوسف محمدپور؛ گردآوری داده‌ها، بررسی و نگارش پیش نویس اصلی: رضا عبدالهی؛ بررسی و ویرایش: همه نویسندگان.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
 از تمامی پرستاران شرکت‌کننده در پژوهش تشکر می‌شود.

References

1. Kunzler AM, Chmitorz A, Röthke N, Staginnus M, Schäfer SK, Stoffers-Winterling J, Lieb K. Interventions to foster resilience in nursing staff: A systematic review and meta-analyses of pre-pandemic evidence. Int J Nurs Stud. 2022; 134:104312.  [DOI:10.1016/j.ijnurstu.2022.104312] [PMID]
2. Alameddine M, Clinton M, Bou-Karroum K, Richa N, Doumit MAA. Factors associated with the resilience of nurses during the COVID-19 pandemic. Worldviews Evid Based Nurs. 2021; 18(6):320-31. [DOI:10.1111/wvn.12544] [PMID]
3. Rivas N, López M, Castro MJ, Luis-Vian S, Fernández-Castro M, Cao MJ, et al. Analysis of burnout syndrome and resilience in nurses throughout the COVID-19 pandemic: A cross-sectional study. Int J Environ Res Public Health. 2021; 18(19):10470. [DOI:10.3390/ijerph181910470] [PMID]
4. Janzarik G, Wollschläger D, Wessa M, Lieb K. A group intervention to promote resilience in nursing professionals: A randomised controlled trial. Int J Environ Res Public Health. 2022; 19(2):649. [DOI:10.3390/ijerph19020649] [PMID]
5. Fernández-Martínez E, Martín-Pérez I, Liébana-Presa C, Martínez-Fernández M, López-Alonso AI. Fear of death and its relationship to resilience in nursing students: A longitudinal study. Nurse Educ Pract. 2021; 55:103175. [DOI:10.1016/j.nepr.2021.103175] [PMID]
6. Stovall M, Hansen L, van Ryn M. A critical review: Moral injury in nurses in the aftermath of a patient safety incident. J Nurs Scholarsh. 2020; 52(3):320-8. [DOI:10.1111/jnu.12551] [PMID]
7. Anastasi G, Gravante F, Barbato P, Bambi S, Stievano A, Latina R. Moral injury and mental health outcomes in nurses: A systematic review. Nurs Ethics. 2025; 32(3):698-723. [DOI:10.1177/09697330241281376] [PMID]
8. Mewborn EK, Fingerhood ML, Johanson L, Hughes V. Examining moral injury in clinical practice: A narrative literature review. Nurs Ethics. 2023; 30(7-8):960-74. [DOI:10.1177/09697330231164762] [PMID]
9. Amsalem D, Lazarov A, Markowitz JC, Naiman A, Smith TE, Dixon LB, et al. Psychiatric symptoms and moral injury among US healthcare workers in the COVID-19 era. BMC Psychiatry. 2021; 21(1):546. [DOI:10.1186/s12888-021-03565-9] [PMID]
10. McAllister M, McKinnon J. The importance of teaching and learning resilience in the health disciplines: A critical review of the literature. Nurse Educ Today. 2009; 29(4):371-9.[DOI:10.1016/j.nedt.2008.10.011] [PMID]
11. Warelow P, Edward KL. Caring as a resilient practice in mental health nursing. Int J Ment Health Nurs. 2007; 16(2):132-5. [DOI:10.1111/j.1447-0349.2007.00456.x] [PMID]
12. Isakson BL, Legerski JP, Layne CM. Adapting and implementing evidence-based interventions for trauma-exposed refugee youth and families. J Contemp Psychother. 2015; 45(4):245-53. [DOI:10.1007/s10879-015-9304-5]
13. Amini F. The relationship between resiliency and burnout in nurses. J Res Dev Nurs Midwifery. 2013; 10(2):94-102. [Link]
14. Ebrahimi Ghassemi A, Zhang N, Marigliano E. Concepts of courage and resilience in nursing: A proposed conceptual model. Contemp Nurse. 2019; 55(4-5):450-7. [DOI:10.1080/10376178.2019.1661786] [PMID]
15. Nash WP, Marino Carper TL, Mills MA, Au T, Goldsmith A, Litz BT. Psychometric evaluation of the moral injury events scale. Mil Med. 2013; 178(6):646-52. [DOI:10.7205/MILMED-D-13-00017] [PMID]
16. Ahmadi MH, Heidarzadeh M, Fathiazar A, Ajri-Khameslou M. Investigating the relationship between compassion fatigue and moral injury in nurses. Nurs Ethics. 2025; 32(1):201-11. [DOI:10.1177/09697330241247323] [PMID]
17. Keighobadi F, Sadeghi H, Keighobadi F, Tabaraei Y. [The relationship between moral distress and emotional exhaustion in nurses (Persian)]. Iran J Med Ethics Hist Med. 2014; 7(3):36-47. [Link]
18. Borhani F, Mohammadi S, Roshanzadeh M. [Moral distress and its relationship with professional stress in nurses (Persian)]. Iran J Med Ethics Hist Med. 2014; 6(6):10-9. [Link]
19. Asgari S, Shafipour V, Taraghi Z, Yazdani-Charati J. Relationship between moral distress and ethical climate with job satisfaction in nurses. Nurs Ethics. 2019; 26(2):346-56. [DOI:10.1177/0969733017712083] [PMID]
20. Shakerinia I, Mohammadpour M. Relationship between job stress and resiliency with occupational burnout among nurses. J Kermanshah Univ Med Sci. 2010; 14(2):e79518. [Link]
21. Salimi S, Pakpour V, Feizollahzadeh H, Rahmani A. [Resilience and its association with the intensive care unit nurses’ intention to leave their profession (Persian)]. J Hayat. 2017; 23(3):254-65. [Link]
22. Edward KL, Hercelinskyj G. Burnout in the caring nurse: Learning resilient behaviours. Br J Nurs. 2007; 16(4):240-2. [DOI:10.12968/bjon.2007.16.4.22987] [PMID]
23. Jackson D, Firtko A, Edenborough M. Personal resilience as a strategy for surviving and thriving in the face of workplace adversity: A literature review. J Adv Nurs. 2007; 60(1):1-9 [DOI:10.1111/jan.16380] [PMID]
24. Mahdieh O, Darvishi GS. [The study of the relationship b etween nurses’job stress and resiliency (Persian)]. Nurse Phys Within War 2017; 5(14):17-22. [Link]
25. Jamebozorgi MH, Karamoozian A, Bardsiri TI, Sheikhbardsiri H. Nurses burnout, resilience, and its association with socio-demographic factors during COVID-19 pandemic. Front Psychiatry. 2022; 12:803506. [DOI:10.3389/fpsyt.2021.803506] [PMID]
26. Cusack L, Smith M, Hegney D, Rees CS, Breen LJ, Witt RR, et al. Exploring environmental factors in nursing workplaces that promote psychological resilience: Constructing a unified theoretical model. Front Psychol. 2016; 7:600. [DOI:10.3389/fpsyg.2016.00600] [PMID]
27. Rushton CH, Thomas TA, Antonsdottir IM, Nelson KE, Boyce D, Vioral A, et al. Moral injury and moral resilience in health care workers during COVID-19 pandemic. J Palliat Med. 2022; 25(5):712-9. [DOI:10.1089/jpm.2021.0076] [PMID]
28. Clark P, Crawford TN, Hulse B, Polivka BJ. Resilience, moral distress, and workplace engagement in emergency department nurses. West J Nurs Res. 2021; 43(5):442-51. [DOI:10.1177/0193945920956970] [PMID]