نشریه پرستاری ایران

  زمینه و هدف: بیماران یکی از آسیب پذیرترین گروه های اجتماعی هستند که به دلیل شرایط خاص بیماری، توانایی‌های معمول خود را از دست داده و خود را با اعتماد کامل به سیستم ارائه دهنده خدمات بهداشتی می سپارند. به همین دلیل وجود ابزارهایی برای تضمین رعایت حقوق آنان در این سیستم، ضروری به نظر می رسد. طبق نظر سازمان جهانی بهداشت یکی از معیارهای مقبولیت و پذیرفته بودن چنین ابزارهایی، مشارکت کلیه افراد ذینفع در طراحی و تدوین آن ها، به طوری که امکان لحاظ کردن دیدگاه و نظرات آنان را فراهم سازد می باشد.

  با توجه به این که روند تدوین منشور حقوق بیماران در ایران بدون طی کردن این مسیر و از منظری یک سویه توسط مسئولین بهداشت و درمان کشور صورت گرفته است، تبیین دیدگاه افرادی که به نحوی با این موضوع مرتبط و مواجهند می تواند اقدامی اساسی در جهت شکل گیری معیارهای قابل اجرا و واقع گرایانه ارتقاء حقوق بیماران باشد. هدف از انجام این مطالعه کیفی، تبیین پدیدارشناسی رعایت حقوق بیماران بر اساس تجربیات بیمار/همراه، پرستار و پزشک و از دیدگاه آنان بوده است.

  روش مطالعه: این مطالعه با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی انجام شده است. برای گردآوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختاری با نه بیمار، سه همراه بیمار، هشت پرستار و پنج پزشک صورت گرفته است. متن پیاده شده مصاحبه ها با استفاده از روش Van Mannen مورد تجزیه و تحلیل درونمایه ای قرار گرفته و مضامین و ارتباطات موجود آن ها به تدریج پدیدار گشتند.

  نتایج: یافته های این مطالعه�حاکی از آن است که بیماران و همراه آنان، پزشکان و پرستاران مورد مطالعه درک مشترکی از حقوق بیماران داشتند و بر اساس تجربیات خود معنایی خاص برای آن قائل بودند.

  از تجزیه و تحلیل داده ها پنج درونمایه اصلی استخراج شد که عبارت بودند از: مراقبت کل نگر، آگاهی از حقوق، کفایت منابع، پاسخ گویی مسئولانه و هم پیوندی حقوق ارائه دهندگان و دریافت کنندگان مراقبت.

  نتیجه گیری: با توجه به این که طراحی معیارهای رعایت حقوق بیمار بدون در نظر گرفتن دیدگاه های کلیه افراد ذینفع کاربردی بودن این معیارها را زیر سوال می برد، یافته های این مطالعه می تواند تصویری اولیه از تجربیات و دیدگاه های این گروه ها را که همگی به نوعی در مواجه با رعایت حقوق بیمار به عنوان دریافت کننده و یا ارائه دهنده مراقبت بودند ارائه دهد.