جلد 36، شماره 142 - ( تیر- در حال انتشار 1402 )
جلد 36 شماره 142 صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Bastani F, Esmaili S, Zandifar A, Haghani H. A study of Fear of Covid-19 among Elderly with Newly diagnosed Cancer in Hospitals of Alborz University of Medical Sciences, 2021: A longitudinal Panel study. IJN 2023; 36 (142)
URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-3547-fa.html
URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-3547-fa.html
باستانی فریده، اسماعیلی سعیده، زندی فر عاطفه، حقانی حمید. ترس از کووید- 19 در سالمندان مبتلا به سرطان تازه تشخیص داده شده در مراکز آموزشی درمانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی البرز در سال 1400: یک مطالعه طولی. نشریه پرستاری ایران. 1402; 36 (142)
فریده باستانی* 
1، سعیده اسماعیلی2 ، عاطفه زندی فر3 ، حمید حقانی4
1، سعیده اسماعیلی2 ، عاطفه زندی فر3 ، حمید حقانی4
1- گروه سلامت جامعه و پرستاری سالمندی، دانشکده پرستاری مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، ایران، تهران ، Bastani.f@iums.ac.ir
2- دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران، ایران، تهران
3- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت ، دانشگاه علوم پزشکی البرز ، کرج ، ایران
4- گروه آمار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران
2- دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران، ایران، تهران
3- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت ، دانشگاه علوم پزشکی البرز ، کرج ، ایران
4- گروه آمار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران
چکیده: (58 مشاهده)
زمینه و هدف: با شیوع کووید-19، موجی از ترس و نگرانی در جامعه بوجود آمد. سالمندان نیز به عنوان یک گروه آسیب پذیر از این ترس و نگرانی مستثنی نبودند. این وضعیت می تواند بر سلامتی سالمندان نیز تأثیر بگذارد. ضمن اینکه دوره سالمندی با عوامل تهدید کننده زندگی از جمله بیماری سرطان، بویژه در مراحل اولیه تشخیص سرطان همراه است که می تواند تنش و عوارض روانشناختی را دو چندان کند. بنابراین، مداخلات بهداشتی و حمایـت های مبتنی بر شواهد علمی، مستلزم ارزیابی و پایش اختلالات روانشناختی مرتبط با کووید-19 به مرور زمان بوده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین ترس از کووید 19 در سالمندان مبتلا به سرطان تازه تشخیص داده شده در مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز در سال 1400، بصورت یک مطالعه طولی طراحی و انجام شد.
روش اجرا: این تحقیق یک مطالعه طولی بود. حجم نمونه 174 نفر براورد شد. جامعه پژوهش شامل تمام سالمندان مبتلا به انواع سرطان مراجعه کننده سرپایی و بستری در مراکز آموزشی درمانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی البرز بوده است. نمونه های پژوهش از همین جامعه پژوهش که شرایط لازم جهت ورود به مطالعه را کسب نموده بودند را شامل میشد. نمونه‌گیری به صورت مستمر از بین سالمندان مبتلا به سرطان بستری و مراجعه کننده در بخش‌های شیمی درمانی و انکولوژی مراکز آموزشی درمانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی البرز(مرکز آموزشی درمانی شهید رجایی، مرکز آموزشی و درمانی امام علی(ع) یا با هنر قبلی و بیمارستان کوثر) که دارای معیارهای ورود به مطالعه بودند، انجام شد. معیارهای ورود به پژوهش شامل سن 60 سال به بالا، سالمندان مبتلا به هر نوع سرطان طبق تشخیص پزشک در پرونده پزشکی که بتازگی تشخیص داده شده باشند، فاقد اختلال شناختی (کسب نمره 7 از10 تست AMT)، نداشتن بیماری روانی و عدم مصرف دارو روانگردان طبق گزارش مراقبین خانوادگی و یا درج در پرونده پزشکی و توان برقراری ارتباط بود. با توجه به شرایط پاندمی کووید- 19 و عدم بستری بیماران و انجام مراقبت به صورت سرپایی و در نتیجه عدم دسترسی حضوری به سالمندان مبتلا به سرطان، وجود محدودیت‌ها و کاهش رفت آمد سالمندان، پرسشنامه‌ها در هر سه مقطع بصورت تلفنی تکمیل شد. پس از مراجعه به مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی البرز و بررسی پرونده‌های پزشکی بیماران و انتخاب نمونه‌های پژوهش، با مشارکت کنندگان در تحقیق تماس گرفته شد. جهت جمع‌آوری داده‌ها، از اطلاعات جمعیت شناختی، آزمون کوتاه شناختی(AMT) و پرسشنامه ترس از کووید- 19 هفت آیتمی استفاده شد. این پژوهش بصورت طولی بوده و پرسشنامه‌ها در سه مقطع زمانی در بدو تشخیص و درمان سرطان، یک ماه بعد و دو ماه بعد تکمیل گردید. دوره زمانی تکمیل پرسشنامه ها حدود 3 تا 4 ماه، از اول مرداد 1400 تا آخر آبان ماه 1400، به طول انجامید. بعد از جمع آوری پرسشنامه‌ها و کد گذاری، نمره‌های مربوط به پرسشنامه در مقاطع زمانی مختلف برآورد گردید و با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 22 محاسبه و مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: میانگین سنی سالمندان مورد پژوهش 5/86 ±66/85 سال بود و 54/1 درصد آنها زن و 45/9 درصد مرد بودند. تحصیلات زیردیپلم با 67/5 درصد بیشترین فراوانی را داشت. 77/7 درصد از سالمندان مورد پژوهش متاهل، 42/9 درصد خانه دار، 40/1 درصد بازنشسته، 52/2 درصد اعلام کرده بودند با همسر خود زندگی می کنند و بیشتر آنها ( %71/3) درآمد خود را ناکافی دانستند. سرطان پستان با 32/5 درصد و بعد از آن سرطان روده با 19/7 درصد بیشترین نوع سرطان تشخیص داده شده در بین سالمندان مورد پژوهش بوده است. ترس از کووید-19 در سالمندان مبتلا به سرطان در بدو تشخیص در سطح متوسط با میانگین نمره4/74 ±17/69 بود. نمره ترس از کووید-19 در مرحله دوم (یک ماه بعد) 4/09 ±14/26 و در مرحله سوم (دو ماه بعد از تشخیص) 4/13± 11/81 بدست آمد. نتیجه آنالیز واریانس با اندازه های تکراری نشان‌دهنده آن بود که ترس از کووید-19 دو ماه بعد از تشخیص بیماری به طور معنی داری کمتر از یک ماه بعد(0/001001/0p<) و همچنین بدو تشخیص(0/001p<) بود. میانگین نمره ترس از کووید-19 کسب شده در یک ماه بعد نیز به طور معنی داری کمتر از بدو تشخیص (0/001p<) بود. ترس از کووید- 19 در بدو تشخیص با وضعیت تاهل (0/049p=)، بیماری زمینه ای (0/014p=) و درجه درک سالمند از سلامتی خود (0/004p=) ارتباط معنی دار آماری داشته است. ترس از کووید در سالمندان مطلقه یا همسر فوت شده(تنها) و همچنین سالمندانی که دارای بیماری زمینه ای بودند، بالاتر از سایرین بود. ترس از کووید- 19 با درک سالمند از سلامتی همبستگی معنی دار آماری منفی داشتند. به عبارتی با افزایش درک سالمند از سلامتی خود، ترس از کووید-19 کاهش می یابد.
بحث و نتیجه گیری: در این مطالعه ترس از کووید- 19 در سالمندان مبتلا به سرطان تازه تشخیص داده شده در بدو تشخیص در سطح متوسط مشاهده شد، لیکن یک ماه بعد و دو ماه بعد از تشخیص اولیه یک روند نزولی و کاهشی در ترس از کووید در سالمندان مورد مطالعه مشاهده گردید. ترس از کووید-19 با متغیرهایی مانند وضعیت تاهل، بیماری زمینه ای و درک از سلامتی ارتباط معنی دار آماری داشت. هر گونه تنش و استرس و نگرانی روانی بمانند ترس از کووید-19 احتمالا می تواند روند درمان و جلسات شیمی درمانی در سالمندان مبتلا به سرطان را مخدوش سازد. سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های بهداشتی-درمانی می بایست مقابله با ترس از بیماری‌های همه‌گیر را مد نظر قرار دهند تا به ارتقأ سطح سلامت روان افراد کمک کنند. نتایج این مطالعه به میزان قابل توجهی می تواند در شناخت وضعیت روانشناختی و نیاز های سالمندان مبتلا به سرطان بویژه سالمندان تنها، درگیر چند بیماری مزمن و درک سلامتی پایین از وضعیت خود هستند به مرور زمان اثر گذار باشد. لذا پیشنهاد می شود که ضمن تحقیقات وسیعتر، برنامه ریزی مداخلات مرتبط با جلسات مشاوره جهت ارتقاء سلامت روان، سالمندان مبتلا به سرطان عمدتا در همان زمان بدو تشخیص بیماری که ترس و نگرانی بیش از هر زمان دیگر است انجام شده و به مورد اجرا گذارده شود. از نتایج این پژوهش میتوان جهت برنامه ریزی جلسات مشاوره در هنگام مواجهه بیماران با سرطان استفاده نمود.
روش اجرا: این تحقیق یک مطالعه طولی بود. حجم نمونه 174 نفر براورد شد. جامعه پژوهش شامل تمام سالمندان مبتلا به انواع سرطان مراجعه کننده سرپایی و بستری در مراکز آموزشی درمانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی البرز بوده است. نمونه های پژوهش از همین جامعه پژوهش که شرایط لازم جهت ورود به مطالعه را کسب نموده بودند را شامل میشد. نمونه‌گیری به صورت مستمر از بین سالمندان مبتلا به سرطان بستری و مراجعه کننده در بخش‌های شیمی درمانی و انکولوژی مراکز آموزشی درمانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی البرز(مرکز آموزشی درمانی شهید رجایی، مرکز آموزشی و درمانی امام علی(ع) یا با هنر قبلی و بیمارستان کوثر) که دارای معیارهای ورود به مطالعه بودند، انجام شد. معیارهای ورود به پژوهش شامل سن 60 سال به بالا، سالمندان مبتلا به هر نوع سرطان طبق تشخیص پزشک در پرونده پزشکی که بتازگی تشخیص داده شده باشند، فاقد اختلال شناختی (کسب نمره 7 از10 تست AMT)، نداشتن بیماری روانی و عدم مصرف دارو روانگردان طبق گزارش مراقبین خانوادگی و یا درج در پرونده پزشکی و توان برقراری ارتباط بود. با توجه به شرایط پاندمی کووید- 19 و عدم بستری بیماران و انجام مراقبت به صورت سرپایی و در نتیجه عدم دسترسی حضوری به سالمندان مبتلا به سرطان، وجود محدودیت‌ها و کاهش رفت آمد سالمندان، پرسشنامه‌ها در هر سه مقطع بصورت تلفنی تکمیل شد. پس از مراجعه به مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی البرز و بررسی پرونده‌های پزشکی بیماران و انتخاب نمونه‌های پژوهش، با مشارکت کنندگان در تحقیق تماس گرفته شد. جهت جمع‌آوری داده‌ها، از اطلاعات جمعیت شناختی، آزمون کوتاه شناختی(AMT) و پرسشنامه ترس از کووید- 19 هفت آیتمی استفاده شد. این پژوهش بصورت طولی بوده و پرسشنامه‌ها در سه مقطع زمانی در بدو تشخیص و درمان سرطان، یک ماه بعد و دو ماه بعد تکمیل گردید. دوره زمانی تکمیل پرسشنامه ها حدود 3 تا 4 ماه، از اول مرداد 1400 تا آخر آبان ماه 1400، به طول انجامید. بعد از جمع آوری پرسشنامه‌ها و کد گذاری، نمره‌های مربوط به پرسشنامه در مقاطع زمانی مختلف برآورد گردید و با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 22 محاسبه و مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: میانگین سنی سالمندان مورد پژوهش 5/86 ±66/85 سال بود و 54/1 درصد آنها زن و 45/9 درصد مرد بودند. تحصیلات زیردیپلم با 67/5 درصد بیشترین فراوانی را داشت. 77/7 درصد از سالمندان مورد پژوهش متاهل، 42/9 درصد خانه دار، 40/1 درصد بازنشسته، 52/2 درصد اعلام کرده بودند با همسر خود زندگی می کنند و بیشتر آنها ( %71/3) درآمد خود را ناکافی دانستند. سرطان پستان با 32/5 درصد و بعد از آن سرطان روده با 19/7 درصد بیشترین نوع سرطان تشخیص داده شده در بین سالمندان مورد پژوهش بوده است. ترس از کووید-19 در سالمندان مبتلا به سرطان در بدو تشخیص در سطح متوسط با میانگین نمره4/74 ±17/69 بود. نمره ترس از کووید-19 در مرحله دوم (یک ماه بعد) 4/09 ±14/26 و در مرحله سوم (دو ماه بعد از تشخیص) 4/13± 11/81 بدست آمد. نتیجه آنالیز واریانس با اندازه های تکراری نشان‌دهنده آن بود که ترس از کووید-19 دو ماه بعد از تشخیص بیماری به طور معنی داری کمتر از یک ماه بعد(0/001001/0p<) و همچنین بدو تشخیص(0/001p<) بود. میانگین نمره ترس از کووید-19 کسب شده در یک ماه بعد نیز به طور معنی داری کمتر از بدو تشخیص (0/001p<) بود. ترس از کووید- 19 در بدو تشخیص با وضعیت تاهل (0/049p=)، بیماری زمینه ای (0/014p=) و درجه درک سالمند از سلامتی خود (0/004p=) ارتباط معنی دار آماری داشته است. ترس از کووید در سالمندان مطلقه یا همسر فوت شده(تنها) و همچنین سالمندانی که دارای بیماری زمینه ای بودند، بالاتر از سایرین بود. ترس از کووید- 19 با درک سالمند از سلامتی همبستگی معنی دار آماری منفی داشتند. به عبارتی با افزایش درک سالمند از سلامتی خود، ترس از کووید-19 کاهش می یابد.
بحث و نتیجه گیری: در این مطالعه ترس از کووید- 19 در سالمندان مبتلا به سرطان تازه تشخیص داده شده در بدو تشخیص در سطح متوسط مشاهده شد، لیکن یک ماه بعد و دو ماه بعد از تشخیص اولیه یک روند نزولی و کاهشی در ترس از کووید در سالمندان مورد مطالعه مشاهده گردید. ترس از کووید-19 با متغیرهایی مانند وضعیت تاهل، بیماری زمینه ای و درک از سلامتی ارتباط معنی دار آماری داشت. هر گونه تنش و استرس و نگرانی روانی بمانند ترس از کووید-19 احتمالا می تواند روند درمان و جلسات شیمی درمانی در سالمندان مبتلا به سرطان را مخدوش سازد. سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های بهداشتی-درمانی می بایست مقابله با ترس از بیماری‌های همه‌گیر را مد نظر قرار دهند تا به ارتقأ سطح سلامت روان افراد کمک کنند. نتایج این مطالعه به میزان قابل توجهی می تواند در شناخت وضعیت روانشناختی و نیاز های سالمندان مبتلا به سرطان بویژه سالمندان تنها، درگیر چند بیماری مزمن و درک سلامتی پایین از وضعیت خود هستند به مرور زمان اثر گذار باشد. لذا پیشنهاد می شود که ضمن تحقیقات وسیعتر، برنامه ریزی مداخلات مرتبط با جلسات مشاوره جهت ارتقاء سلامت روان، سالمندان مبتلا به سرطان عمدتا در همان زمان بدو تشخیص بیماری که ترس و نگرانی بیش از هر زمان دیگر است انجام شده و به مورد اجرا گذارده شود. از نتایج این پژوهش میتوان جهت برنامه ریزی جلسات مشاوره در هنگام مواجهه بیماران با سرطان استفاده نمود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
نشانی : تهران، خیابان ولی عصر(عج)، بالاتر از میدان ونک، خیابان رشید یاسمی،ساختمان
دانشکده پرستاری و مامایی ومدیریت و اطلاع رسانی پزشکی،مرکز تحقیقات مراقبت های
پرستاری و مامایی
تلفن:۴۳۶۵۱۲۳۰- (۰۲۱)
پست الکترونیک: ijn
journals.iums.ac.ir
تلفن ناشر:۴۵۳۵۵۰۰۰(۰۲۱)
