جلد 32، شماره 117 - ( اردیبهشت 1398 )
جلد 32 شماره 117 صفحات 6-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Joolaee S. “Editorial Letter”
Managing Authorship Conflicts: A Guide for Researchers. IJN 2019; 32 (117) :1-6
URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-2876-fa.html
URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-2876-fa.html
جولایی سودابه. «نامه سردبیری»
مدیریت اختلافات نویسندگی: راهنمایی برای پژوهشگران. نشریه پرستاری ایران. 1398; 32 (117) :1-6
استاد، مرکز تحقیقات مراقبتهای پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی ایران. پژوهشگر مرکز تحقیقات علوم ارزشیابی سلامت، ونکوور، کانادا
چکیده: (3850 مشاهده)
اختلافات مربوط به موضوع حق نویسندگی یا Authorship، این روزها به طور فزاینده‌ای در فضای آکادمیک مطرح شده و مشکلات زیادی را برای پژوهشگران و همچنین شورای سردبیری نشریات علمی ایجاد کرده است. با توجه به افزایش تعداد دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی و فعالیت‌های پژوهشی متعاقب آن، همه روزه شاهد بگو مگوهای رسمی و غیر رسمی در مورد مبهم و ناعادلانه بودن تصمیم گیری‌های مربوط به اسامی نویسندگان و نارضایتی دانشجویان و اساتید در این زمینه هستیم. این نارضایتی‌ها، ضرورت وجود سیاست‌های روشن مبتنی بر عملکرد افراد در فرایند پژوهش و انتشار نتایج آن را بیش از پیش روشن می‌سازد. آگاهی در مورد این سیاست‌ها و کابرد آنها در عمل، می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری از سوء استفاده‌های احتمالی و مدیریت اختلاف نظرهای رایج در خصوص حق نویسندگی داشته باشد.
حق نویسندگی یک روش صحیح تخصیص مسئولیت و دادن اعتبار برای انجام یک کار فکری به افراد است. اعتباری که به یک فرد برای همکاری در انجام یک پژوهش اعطاء می‌شود و اهمیت آن در ایجاد شهرت و حمایت از ارتقاء آکادمیک برای فرد نویسنده و افزایش قدرت و اعتبار سازمان‌هایی است که فرد به آن وابسته است.
افراد به صورت‌های مختلفی اصول اخلاقی را در زمینه نویسندگی زیر پا می‌گذارند. گاه به صورت قرار دادن اسامی افرادی که نقشی در انجام کار نداشته و یا نقش بسیار کوچکی داشته‌اند و گاه با حذف اسامی افرادی که عملاّ بخشی از کار را به عهده داشته‌اند. پیشگیری از چنین اتفاقاتی همواره بهتر از مواجهه با آن پس از وقوع است.
بسیاری از نهادها و سازمان‌های آکادمیک مثل دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی استانداردهایی را برای حق نویسندگی ایجاد کرده‌اند که اگر چه در اصول اساسی مشابه هستند، اما ممکن است در طول زمان و از یک رشته به یک رشته دیگر تا حدودی متفاوت باشند. انگیزه‌های گوناگونی ممکن است وسوسه عدول از این استانداردها و اصول اساسی را در افراد تقویت کند. مثلاّ پژوهشگران جوان ممکن است بر این باور باشند که قرار دادن اسامی اساتید ارشد در فهرست نویسندگان، می‌تواند به اعتبار مقاله و شانس پذیرش آن برای انتشار بیفزاید و یا عدول از قراردان نام افراد صاحب قدرت، موقعیت کاری آنان را در خطر قرار دهد. گاهی سرمایه گذاری برای افزایش فرصت‌های شغلی و تحقیقاتی و دریافت حمایت‌های مالی، ممکن است پژوهشگران را به افزودن اسامی افراد، بر خلاف استانداردهای نویسندگی تشویق کند.
مسئولیت تصمیمگیری در خصوص دادن اعتبار نویسندگی در هنگام انتشار نتایج فعالیت‌های پژوهشی در نشریات، به عهده کسانی است که کار پژوهش را انجام داده‌اند. گاهی ممکن است در مورد نویسندگان محصول یک اثر فکری اختلاف نظر پیش بیاید که معمولاّ انجام کار را دچار اختلال می‌کند. پژوهشگران باید از اصول اعطای حق نویسندگی که معمولاّ در بخش راهنمای نویسندگان هر نشریه به آن اشاره می‌شود، آگاهی داشته و به آن عمل کنند. همچنین مستندات مربوط به کدهای اخلاقی در انتشارات لازم است همواره به عنوان منبعی قابل قبول مد نظر قرار گیرد.
یکی از نکات مهم برای پیشگیری از اختلاف نظرهای احتمالی این است که معیارهای نویسندگی توسط همه اعضای تیم پژوهش در مرحله اول تحقیق مورد توافق قرار گیرد. در صورت امکان، توصیه می‌شود که سوابق کتبی مربوط به تصمیمگیری دربارۀ نویسندگی توسط مسئول تیم حفظ و در صورت لزوم با توجه به نقش و مشارکت افراد در طول تحقیق با همفکری اعضای تیم بازنگری شود.
دانشکده پزشکی هاروارد ضمن اشاره به تفاوت‌های سطحی، اصول اساسی نویسندگی را شامل موارد زیر می‌داند:
حق نویسندگی یک روش صحیح تخصیص مسئولیت و دادن اعتبار برای انجام یک کار فکری به افراد است. اعتباری که به یک فرد برای همکاری در انجام یک پژوهش اعطاء می‌شود و اهمیت آن در ایجاد شهرت و حمایت از ارتقاء آکادمیک برای فرد نویسنده و افزایش قدرت و اعتبار سازمان‌هایی است که فرد به آن وابسته است.
افراد به صورت‌های مختلفی اصول اخلاقی را در زمینه نویسندگی زیر پا می‌گذارند. گاه به صورت قرار دادن اسامی افرادی که نقشی در انجام کار نداشته و یا نقش بسیار کوچکی داشته‌اند و گاه با حذف اسامی افرادی که عملاّ بخشی از کار را به عهده داشته‌اند. پیشگیری از چنین اتفاقاتی همواره بهتر از مواجهه با آن پس از وقوع است.
بسیاری از نهادها و سازمان‌های آکادمیک مثل دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی استانداردهایی را برای حق نویسندگی ایجاد کرده‌اند که اگر چه در اصول اساسی مشابه هستند، اما ممکن است در طول زمان و از یک رشته به یک رشته دیگر تا حدودی متفاوت باشند. انگیزه‌های گوناگونی ممکن است وسوسه عدول از این استانداردها و اصول اساسی را در افراد تقویت کند. مثلاّ پژوهشگران جوان ممکن است بر این باور باشند که قرار دادن اسامی اساتید ارشد در فهرست نویسندگان، می‌تواند به اعتبار مقاله و شانس پذیرش آن برای انتشار بیفزاید و یا عدول از قراردان نام افراد صاحب قدرت، موقعیت کاری آنان را در خطر قرار دهد. گاهی سرمایه گذاری برای افزایش فرصت‌های شغلی و تحقیقاتی و دریافت حمایت‌های مالی، ممکن است پژوهشگران را به افزودن اسامی افراد، بر خلاف استانداردهای نویسندگی تشویق کند.
مسئولیت تصمیمگیری در خصوص دادن اعتبار نویسندگی در هنگام انتشار نتایج فعالیت‌های پژوهشی در نشریات، به عهده کسانی است که کار پژوهش را انجام داده‌اند. گاهی ممکن است در مورد نویسندگان محصول یک اثر فکری اختلاف نظر پیش بیاید که معمولاّ انجام کار را دچار اختلال می‌کند. پژوهشگران باید از اصول اعطای حق نویسندگی که معمولاّ در بخش راهنمای نویسندگان هر نشریه به آن اشاره می‌شود، آگاهی داشته و به آن عمل کنند. همچنین مستندات مربوط به کدهای اخلاقی در انتشارات لازم است همواره به عنوان منبعی قابل قبول مد نظر قرار گیرد. یکی از نکات مهم برای پیشگیری از اختلاف نظرهای احتمالی این است که معیارهای نویسندگی توسط همه اعضای تیم پژوهش در مرحله اول تحقیق مورد توافق قرار گیرد. در صورت امکان، توصیه می‌شود که سوابق کتبی مربوط به تصمیمگیری دربارۀ نویسندگی توسط مسئول تیم حفظ و در صورت لزوم با توجه به نقش و مشارکت افراد در طول تحقیق با همفکری اعضای تیم بازنگری شود.
دانشکده پزشکی هاروارد ضمن اشاره به تفاوت‌های سطحی، اصول اساسی نویسندگی را شامل موارد زیر می‌داند:
- داشتن سهم قابل توجه و مستقیم در انجام کار از توسعه‌ی مفهوم، تا طراحی، تجزیه و تحلیل و/ تفسیر داده‌ها
- مشوق و هدایت‌گری فکری برای ایده اولیه و حمایت در تداوم کار. (لازم به ذکر است که حمایت مالی شامل معیارهای نویسندگی نمی‌باشد).
- در تحقیقاتی که توسط تیم‌های تخصصی انجام می‌شود، مشارکت و مسئولیت فردی ممکن است به جنبه‌های خاصی از کار محدود شود، اما همه افراد بایستی در نوشتن مقاله و طرح و تأیید نسخه نهایی آن مشارکت داشته باشند.
- نویسنده مسئول، حتی اگر درک عمیقی از هر بخش تخصصی کار ندارد، باید درک و اشراف کامل نسبت به کلیت کار داشته باشد.
- نویسنده مسئول باید اطمینان حاصل کند که همه‌ی نویسندگان استانداردهای اساسی نویسندگی را دارا هستند و توضیحات مختصر از مشارکت آنان را در روند کار بصورت مکتوب برای ارائه به سردبیر داشته باشد.
تعیین ترتیب نویسندگان ممکن است در کشورها، سازمان‌ها و گروه‌های تحقیقاتی مختلف، به شیوه‌های متفاوتی صورت گیرد. یکی از روش‌های متداول تعیین ترتیب نویسندگان، بر اساس سهمی است که هر یک در انجام کار داشته‌اند و این که چه کسی رهبری کار تحقیق و نگارش مقاله را به عهده داشته است. در برخی موارد با تجربه‌ترین افراد به عنوان نویسنده آخر و مسئول در نظر گرفته می‌شوند و گاهی هم اسامی ممکن است به ترتیب حروف الفبا ذکر شود. معمولاّ انتخاب بر اساس نقش و مسئولیت افراد در پژوهش و سپس در نگارش مقاله، متداول‌تر از دیگر روش‌هاست. به این ترتیب انتظار می‌رود که نویسنده اول، بیشترین نقش را در انجام کار داشته باشد.
گاهی اوقات اسامی افرادی در فهرست نویسندگان قرار می‌گیرد که هیچ نقشی در انجام کار نداشته‌اند. این افراد ممکن است رئیس دپارتمان یا افرادی با نفوذ و قدرت باشند. از سوی دیگر ممکن است شما اسامی دوستی را به فهرست خود اضافه کنید با این امید که او نیز چنین کاری را برای شما انجام دهد. به این افراد "نویسنده افتخاری" گفته می‌شود و افزودن اسامی آنان با اصول اخلاق نشر در تضاد است.
کمیته بین المللی سردبیران نشریات پزشکی(International Committee of Medical Journals Editors /ICMJE) در سال 2018 توصیه‌هایی را برای انجام، گزارش، ویرایش و انتشار فعالیت‌های علمی در نشریات پزشکی توصیه کرده است که بر اساس آن نویسندگی چهار شرط اساسی دارد:
• داشتن سهم قابل توجه در طراحی، گردآوری، یا تجزیه و تحلیل و یا تفسیر داده‌ها
• تهیه پیش نویس مقاله و یا مرور و نقد دقیق محتوای فکری آن
• مرور و تأیید نسخه نهایی مقاله پیش از انتشار
• توافق برای پاسخگویی به تمام جنبه های کار و حصول اطمینان از این که سئوالات مربوط به صحت و یا یکپارچگی هر بخش از کار، مناسب مورد بررسی و حل و فصل قرار می‌گیرند.
هریک از افراد در فهرست اسامی نویسندگان، علاوه بر پاسخگویی در مورد بخش‌هایی از کار که شخصاً انجام داده است، باید قادر به تشخیص نقش سایر نویسندگان باشد. همچنین افرادی که به انجام پروژه و یا تدوین مقاله کمک کرده‌اند، اما مشارکت آنها به اندازه‌ای نبوده که در فهرست نویسندگان قرار گیرند، باید در قسمت قدردانی از آنها تشکر شود.
موارد یاد شده یک راهنمای عمومی است و ممکن است رشته‌ها یا نشریات مختلف، استانداردهای گوناگونی را در حوزه خود اعمال کنند. مثلا برخی نشریات تأکید دارند که تمام کسانی که در فهرست نویسندگان قرار دارند حتماّ دارای تمام چهار معیار ICMJE برای نویسندگی باشند. نویسنده مسئول مسئولیت شناسایی افرادی که با این معیارها مطابقت دارند را بر عهده دارد. برقراری ارتباط با مجله در هنگام ارسال مقاله، بررسی سهم و نحوه مشارکت افراد در کار پژوهشی و حصول اطمینان از انجام تمام الزامات اداری مجله، نظیر ارائه جزئیات صحیح مربوط به نویسندگان، مجوز کمیته اخلاق، مدارک ثبت کارآزمایی و فرم‌های مربوط به تعارض منافع از دیگر وظایف نویسنده مسئول می‌باشد. نویسنده مسئول همچنین دریافت کننده نظرات داوران و نسخه نهایی برای تأیید نویسندگان نیز می‌باشد. اگر چه این وظایف ممکن است بر اساس توافق قبلی به یک یا چند همکار اختصاص داده شود.
نویسنده مسئول مقاله باید قبل از شروع کار مشخص گردد و هنگامی که یک گروه بزرگ با چندین نویسنده یک کار پژوهشی را انجام داده است، به طور ایده آل گروه باید تصمیم بگیرند که چه کسی قرار است در فهرست نویسندگان باشد. همه اعضای گروه که قرار است در فهرست نویسندگان قرار گیرند لازم است که تمام چهار معیار نویسندگی از جمله مرور و تأیید نسخه نهایی مقاله را داشته باشند و بتوانند مسئولیت کلی کار و مسئولیت دقت و صحت کار دیگر نویسندگان گروه را به عهده بگیرند.
در هر حال هنگامی که در میان نویسندگان با اختلاف نظر مواجه می‌شویم، لازم است حتماّ به دستورالعمل کمیته اخلاق نشر و یا توصیه‌های سردبیران نشریات پزشکی و دیگر دستورالعمل‌های موجود در این زمینه مراجعه شود. اما قبل از هرچیز ایجاد و تقویت یک فرهنگ اخلاقی در زمینه انتشارات موضوعی کلیدی است که انتظار می‌رود که اساتید به نوبه خود این موضوع را مدنظر قرار داده و به عنوان یک الگو در این زمینه فرهنگ سازی کنند. صحبت در مورد این موضوع از ابتدای کار و تصمیم گیری در باره آن قبل از شروع نگارش هر مقاله می‌تواند در پیشگیری از اختلاف نظرهای بعدی بسیار مؤثر واقع شود.
گاهی اوقات اسامی افرادی در فهرست نویسندگان قرار می‌گیرد که هیچ نقشی در انجام کار نداشته‌اند. این افراد ممکن است رئیس دپارتمان یا افرادی با نفوذ و قدرت باشند. از سوی دیگر ممکن است شما اسامی دوستی را به فهرست خود اضافه کنید با این امید که او نیز چنین کاری را برای شما انجام دهد. به این افراد "نویسنده افتخاری" گفته می‌شود و افزودن اسامی آنان با اصول اخلاق نشر در تضاد است.
کمیته بین المللی سردبیران نشریات پزشکی(International Committee of Medical Journals Editors /ICMJE) در سال 2018 توصیه‌هایی را برای انجام، گزارش، ویرایش و انتشار فعالیت‌های علمی در نشریات پزشکی توصیه کرده است که بر اساس آن نویسندگی چهار شرط اساسی دارد:
• داشتن سهم قابل توجه در طراحی، گردآوری، یا تجزیه و تحلیل و یا تفسیر داده‌ها
• تهیه پیش نویس مقاله و یا مرور و نقد دقیق محتوای فکری آن
• مرور و تأیید نسخه نهایی مقاله پیش از انتشار
• توافق برای پاسخگویی به تمام جنبه های کار و حصول اطمینان از این که سئوالات مربوط به صحت و یا یکپارچگی هر بخش از کار، مناسب مورد بررسی و حل و فصل قرار می‌گیرند.هریک از افراد در فهرست اسامی نویسندگان، علاوه بر پاسخگویی در مورد بخش‌هایی از کار که شخصاً انجام داده است، باید قادر به تشخیص نقش سایر نویسندگان باشد. همچنین افرادی که به انجام پروژه و یا تدوین مقاله کمک کرده‌اند، اما مشارکت آنها به اندازه‌ای نبوده که در فهرست نویسندگان قرار گیرند، باید در قسمت قدردانی از آنها تشکر شود.
موارد یاد شده یک راهنمای عمومی است و ممکن است رشته‌ها یا نشریات مختلف، استانداردهای گوناگونی را در حوزه خود اعمال کنند. مثلا برخی نشریات تأکید دارند که تمام کسانی که در فهرست نویسندگان قرار دارند حتماّ دارای تمام چهار معیار ICMJE برای نویسندگی باشند. نویسنده مسئول مسئولیت شناسایی افرادی که با این معیارها مطابقت دارند را بر عهده دارد. برقراری ارتباط با مجله در هنگام ارسال مقاله، بررسی سهم و نحوه مشارکت افراد در کار پژوهشی و حصول اطمینان از انجام تمام الزامات اداری مجله، نظیر ارائه جزئیات صحیح مربوط به نویسندگان، مجوز کمیته اخلاق، مدارک ثبت کارآزمایی و فرم‌های مربوط به تعارض منافع از دیگر وظایف نویسنده مسئول می‌باشد. نویسنده مسئول همچنین دریافت کننده نظرات داوران و نسخه نهایی برای تأیید نویسندگان نیز می‌باشد. اگر چه این وظایف ممکن است بر اساس توافق قبلی به یک یا چند همکار اختصاص داده شود.
نویسنده مسئول مقاله باید قبل از شروع کار مشخص گردد و هنگامی که یک گروه بزرگ با چندین نویسنده یک کار پژوهشی را انجام داده است، به طور ایده آل گروه باید تصمیم بگیرند که چه کسی قرار است در فهرست نویسندگان باشد. همه اعضای گروه که قرار است در فهرست نویسندگان قرار گیرند لازم است که تمام چهار معیار نویسندگی از جمله مرور و تأیید نسخه نهایی مقاله را داشته باشند و بتوانند مسئولیت کلی کار و مسئولیت دقت و صحت کار دیگر نویسندگان گروه را به عهده بگیرند.
در هر حال هنگامی که در میان نویسندگان با اختلاف نظر مواجه می‌شویم، لازم است حتماّ به دستورالعمل کمیته اخلاق نشر و یا توصیه‌های سردبیران نشریات پزشکی و دیگر دستورالعمل‌های موجود در این زمینه مراجعه شود. اما قبل از هرچیز ایجاد و تقویت یک فرهنگ اخلاقی در زمینه انتشارات موضوعی کلیدی است که انتظار می‌رود که اساتید به نوبه خود این موضوع را مدنظر قرار داده و به عنوان یک الگو در این زمینه فرهنگ سازی کنند. صحبت در مورد این موضوع از ابتدای کار و تصمیم گیری در باره آن قبل از شروع نگارش هر مقاله می‌تواند در پیشگیری از اختلاف نظرهای بعدی بسیار مؤثر واقع شود.
فهرست منابع
1. https://publicationethics.org/resources/guidelines-new/how-handle-authorship-disputesa-guide-new-researchers
2. https://hms.harvard.edu/sites/default/files/assets/Sites/Ombuds/files/AUTHORSHIP%20GUIDELINES.pdf
3. https://www.bmj.com/about-bmj/resources-authors/article-submission/authorship-contributorship
4. https://www.research-integrity.admin.cam.ac.uk/research-integrity/guidelines/guidelines-authorship
5. http://www.icmje.org/recommendations
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
