لیلا ترشیزی، منیره انوشه، فضل الله غفرانی پور، فضل الله احمدی، آناهیتا هوشیارراد،
جلد ۲۲، شماره ۵۹ - ( ۶-۱۳۸۸ )
زمینه و هدف: استئوپورز و شکستگی های ناشی از آن به دلیل ایجاد ناخوشی، ناتوانی، کاهش کیفیت زندگی و مرگ و میر یک مسأله مهم بهداشتی در سرتاسر دنیا می باشد. شواهد نشان می دهدکه با پذیرش برخی تغییرات در سبک زندگی می توان از بروز استئوپورز پیشگیری کرد یا وقوع آن را به تأخیر انداخت. مهم ترین عوامل خطر قابل اصلاح در این رابطه دریافت مقادیر کافی کلسیم و انجام ورزش های تحمل وزن نظیر پیاده روی می باشد. هدف از مطالعه حاضر تعیین میزان تأثیر کاربرد مدل باور بهداشتی بر به کارگیری عوامل پیشگیری کننده از استئوپورز در زنان یائسه می باشد.
روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی و در دو گروه آزمون (۴۳ نفر) و شاهد (۴۱ نفر) صورت گرفته است. این دو گروه به روش نمونه گیری غیر احتمالی و از میان مراجعین به ۴ پایگاه بسیج واقع در شهر ری انتخاب شدند. گروه آزمون در یک برنامه آموزشی طراحی شده بر مبنای مدل باور بهداشتی در طی ۶ جلسه و هر جلسه به مدت ۹۰-۶۰ دقیقه شرکت کردند. ابزار گردآوری دادهها در این مطالعه پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک شامل ۲ بخش اطلاعات فردی و عادات فردی از جمله انجام پیاده روی، پرسشنامه اجزای مدل باور بهداشتی و پرسشنامه بسامد غذاهای غنی از کلسیم بود که قبل و دو ماه بعد از انجام مداخله تکمیل شد.
یافته ها: قبل از مداخله دو گروه از نظر مشخصات فردی، اجزای مدل باور بهداشتی، میزان مصرف کلسیم و انجام پیادهروی اختلاف معنی داری نداشتند. بعد از مداخله، آزمون تیمستقل در زمینه حساسیت درکشده (۰۰۰۱/۰ P< )، شدت درک شده (۰۰۰۱/۰ P< )، موانع درک شده کلسیم (۰۰۱/۰ P= ) و موانع درکشده ورزش (۰۰۰۱/۰ P< ) بین دو گروه اختلاف معنیداری نشان داد. اما در میزان منافع درک شده کلسیم (۰۶/۰ P= ) و ورزش (۰۶/۰ P= ) اختلاف معنیداری مشاهده نشد. در گروه آزمون میزان دریافت کلسیم از
۹۳/۲۹۵ ± ۲۶/۸۲۱ میلی گرم قبل از مداخله به ۴۵/۲۸۲ ± ۵۵/۹۰۶ میلیگرم بعد از مداخله افزایش یافت اما اختلاف بین دو گروه از نظر آماری معنی دار نبود (۴۰/۰ P= ). در زمینه پیاده روی آزمون آماری تی مستقل اختلاف معنی داری از نظر تعداد دفعات پیادهروی بین دو گروه نشان داد (۰۰۵/۰ P= ) اما از نظر مدت زمان انجام پیادهروی بین دو گروه اختلاف معنیداری مشاهده نشد (۰۷/۰ P= ).
نتیجه گیری: برنامه آموزشی بر اساس مدل باور بهداشتی بر افزایش حساسیت، شدت درک شده نسبت به بیماری و کاهش موانع درک شده انجام ورزش و نیز تعداد دفعات هفتگی پیادهروی تأثیر داشته است، اما بر میزان دریافت کلسیم تأثیر چشمگیری نداشته است.
