فهیمه دهقانی، زهرا بهاری،
جلد ۳۴، شماره ۱۳۳ - ( ۱۰-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: یکی از مشکلات مرتبط با سلامت در محیط کار، استرس مرتبط با شغل است. پرستاری از جمله مشاغلی است که در آن پرستاران استرس زیادی را تجربه می‌کنند. استرس طولانی مدت کار بر سلامت جسمانی و روانی پرستاران تأثیر منفی می‌گذارد و بهزیستی روانشناختی آنها را کاهش می‌دهد. یکی از متغیرهایی که به نظر می‌رسد می‌تواند چگونگی این رابطه را توضیح دهد انعطاف‌پذیری شناختی است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین استرس شغلی با بهزیستی روانشناختی با نقش میانجی انعطاف پذیری شناختی می‌باشد.
روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه ای مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمام پرستاران مشغول به کار در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال ۱۳۹۸ بود. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چهار بیمارستان (کاشانی، چمران، خورشید و حجتیه) به صورت تصادفی انتخاب شدند و پس از آن از هر بیمارستان ۴ بخش به صورت تصادفی و روش قرعه کشی انتخاب شد و پرسشنامه ها بصورت تمام شماری در بین پرستاران آن بخش ها به تعداد ۱۵۰ نفر توزیع شد. ابزار پژوهش شامل چهار پرسشنامه بود. ۱- پرسشنامه مشخصات فردی ۲- پرسشنامه استرس شغلی ۳-HSE پرسشنامه بهزیستی روانشناختی 'Ryff فرم کوتاه ۴- پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ و از مراحل پیشنهادی Baron و Kenny به روش رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که در مرحله اول استرس شغلی (۴۲/۰-=β) پیش بینی‌کننده معنادار بهزیستی روانشناختی است. در مرحله دوم متغیرهای استرس شغلی و انعطاف‌پذیری شناختی (به ترتیب، ۲۱/۰-=β و ۵۴/۰=β) بهزیستی روانشناختی را پیش‌بینی کردند. با توجه اینکه بتای استرس شغلی در مرحله دوم نسبت به مرحله اول کاهش یافت، نقش میانجی جزئی انعطاف‌پذیری شناختی در رابطه بین استرس شغلی و بهزیستی روانشناختی مورد تایید قرار گرفت.
نتیجه‌گیری: بیشتر افراد می توانند برای مدت کوتاهی با استرس مقابله کنند اما استرس مزمن باعث ایجاد تغییراتی در وضعیت فیزیولوژیکی و روانشناختی می‌شود که از پیامدهای آن می توان به کاهش بهزیستی روانشناختی اشاره کرد. به نظر می‌رسد در رابطه بین استرس شغلی و بهزیستی روانشناختی برخی از عوامل نقش میانجی دارند از جمله انعطاف‌پذیری شناختی که در این پژوهش مورد بررسی و تایید قرار گرفت. در این راستا پیشنهاد می‌شود که جلساتی با هدف آموزش انعطاف‌پذیری شناختی برای پرستاران برگزار گردد و اثربخشی آن بر افزایش بهزیستی روانشناختی مورد بررسی قرار گیرد.
دکتر پریسا بزرگ زاد، خانم غزاله سلیقه دار، دکتر حمید پیروی، دکتر حانیه غلام نژاد، خانم مریم محمودی، خانم شیما حقانی، مهدی منوچهری،
جلد ۳۷، شماره ۱۴۷ - ( ۲-۱۴۰۳ )
چکیده
زمینه و هدف پرستاران شاغل در بخش اورژانس درمعرض خطاهای کاری ناشی از نارسایی‌های شناختی‌شغلی هستند. منظور از نارسایی‌های شناختی‌شغلی اختلال در درک، حافظه و عملکرد حرکتی است. دراین‌میان به نظر می‌رسد ویژگی‌های شخصیتی افراد در بروز خطا بی‌تأثیر نباشد. بر همین اساس این مطالعه با هدف تعیین ارتباط نارسایی‌های شناختی‌شغلی با ویژگی‌های شخصیتی پرستاران اورژانس شاغل در مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه در سال ۱۳۹۹ انجام شد.
روش بررسی پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی‌همبستگی است که با شرکت ۱۶۵ نفر از پرستاران شاغل در بخش اورژانس مراکز آموزشی‌درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ارومیه انجام شد. نمونه‌ها به روش تمام‌شماری از بهمن سال ۱۳۹۹ لغایت اردیبهشت سال ۱۴۰۰ انتخاب شدند. به منظور جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامه‌های نارسایی‌های شناختی‌شغلی و شخصیتی پنج عاملی نئو استفاده شد. برای توصیف و اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش از آمار توصیفی ( فراوانی و درصد فراوانی و میانگین و انحراف‌معیار) استفاده شد و داده‌ها با آزمون‌های تحلیل واریانس یک‌طرفه (آنووا) و آزمون تی گروه‌های مستقل، همبستگی پیرسون و آنالیز رگرسیون چندگانه در نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۲ تحلیل شدند. سطح معنی‌دار به‌صورت ۰/۰۵˂P در نظر گرفته شد.
یافته‌ها میانگین و انحراف‌معیار نارسایی شناختی‌شغلی برابر با ۰/۷۸±۱/۵۶ بود. در ابعاد نارسایی شناختی‌شغلی بیشترین میانگین در حواس‌پرتی با میانگین ۰/۷۷±۱/۶۶ و کمترین میانگین در بعد اشتباهات سهوی برابر با ۰/۹۳±۱/۴۲ دیده شد. درخصوص ویژگی‌های شخصیتی پرستاران شاغل در اورژانس، یافته‌ها نشان دادند بیشترین میانگین در وجدان کاری با میانگین و انحراف‌معیار ۶/۷۴±۲۹/۹۸ و کمترین میانگین در روان‌رنجور خویی با میانگین و انحراف‌معیار ۶/۵۶±۲۱/۲۱ بود. همچنین مشخص شد بین نارسایی شناختی‌شغلی و ابعاد آن با تمام ویژگی‌های شخصیتی همبستگی معنی‌دار و معکوس وجود دارد (۰/۰۰۱>P). بین نارسایی‌های شناختی‌شغلی پرستاران با متغیرهای مصرف داروی آرام‌بخش (۰/۰۰۱=P)، نوبت کاری (۰/۰۰۱>P) و میزان رضایت از سطح درآمد ماهیانه (۰/۰۴۱=P) نیز ارتباط معنی‌دار آماری وجود داشت.
نتیجه‌گیری نمره نارسایی‌های شناختی پرستاران اورژانس در سطح متوسطی قرار دارند. براین‌اساس محیط کاری پرستاران اورژانس تحت تأثیر محرک‌های تأثیرگذار منفی بر عملکرد کاری آنها بوده است و می‌توان گفت تا دست‌یابی به ارائه خدمات مطلوب و ایمن به بیماران فاصله وجود دارد و رسیدن به آن نیازمند برنامه‌ریزی است. همچنین بین نارسایی‌های شناختی‌شغلی و ویژگی‌های شخصیتی در پرستاران اورژانس همبستگی وجود دارد؛ بدین معنا که پرستارانی که وجدان کاری بالاتری داشتند نارسایی شناختی کمتری داشتند و همچنین پرستارانی که روان‌رنجور خوی بودند، نارسایی شناختی‌شغلی بیشتری داشتند. نتایج این مطاللعه نشان می‌دهد درنظر گرفتن ویژگی‌های شخصیتی پرستاران در مشخص کردن محل خدمت ایشان در مراکز خدمات درمانی و کیفیت مراقبت تأثیرگذار است. ازاین‌رو توجه به این عامل در جذب پرستاران مراکز درمانی اهمیت دارد.
