نشریه پرستاری ایران

  مقدمه: استفاده از گروه متمرکز برای گردآوری اطلاعات، روش با ارزشی برای محققین کیفی می‌باشد. این روش به طور روزافزونی جایگاه خود را در تحقیقات پرستاری باز نموده است. با استفاده از این روش می توان اطلاعات غنی را طی پویایی گروه، در ارتباط با موضوعی خاص به دست آورد. هدف از این مقاله، مروری نسبتا جامع با استفاده از کتب مرجع و مقالات موجود، بر مشخصات گروه متمرکز و چگونگی برگزاری آن به عنوان یکی از روش های گردآوری اطلاعات می‌باشد.

  محتو ا: گروه متمرکز یک جلسه مصاحبه گروهی نیمه ساختاری است که به وسیله رهبر گروه هدایت و در شرایطی غیررسمی با هدف گردآوری اطلاعات در مورد عنوانی خاص، برگزار می‌شود. خصوصیت اصلی که گروه متمرکز را متمایز می سازد، آگاهی و اطلاعاتی است که از طریق تعامل بین شرکت کنندگان ایجاد می‌شود. شکل باز سؤالات در گروه متمرکز موجب می‌شود که اطلاعات وسیع، عمیق و غنی با کلمات خود شرکت کنندگان به دست آید. هم چنین پاسخ های غیر کلامی مثل وضعیت بدنی شرکت کنندگان نیز اطلاعات مربوط به پاسخ های کلامی را تکمیل می نماید. گروه های متمرکز برای مطالعه موضوعات کیفی، سیاست ها، رضایت مصرف کنندگان، بررسی مشکلات بهداشتی، ارزیابی کیفیت مراقبت، تصمیم‌گیری های حرفه‌ای، ابزارسازی، و بسیاری زمینه های دیگر کاربرد دارند.

  عناصر اصلی یک گروه متمرکز شامل مصاحبه گر ماهر، شرکت کنندگانی که به درستی انتخاب شده اند، مکان و زمان مناسب، و اجرای صحیح فرآیند بحث گروهی می باشند. مصاحبه گر باید بحث را هدایت نماید و اطمینان یابد که طی بحث عنوان تحقیق به خوبی پوشش داده می‌شود. نقش مصاحبه گر تشویق کلیه شرکت کنندگان به شرکت در بحث، تحریک بحث در گروه، تسهیل ارتباطات در گروه، ایجاد تعامل و حفظ پویایی گروه، می‌باشد. توصیه شده است که در هر جلسه گروه متمرکز حداقل دو محقق باتجربه، یکی به عنوان مصاحبه گر و دیگری به عنوان یادداشت بردار، حضور داشته باشند. استفاده از یک راهنمای بحث یا راهنمای سؤالات می تواند به گردآوری موثر اطلاعات کمک نماید. در طی بحث محقق از سؤالات ژرفکاو نیز جهت دست یابی به عمق اطلاعات استفاده می کند. انتخاب شرکت‌کنندگان مناسب برای هر یک از گروه های متمرکز حیاتی است. جهت نمونه گیری معمولا از روش مبتنی بر هدف که طی آن افراد دارای تجربه مورد نظر انتخاب می گردند، استفاده می‌شود. محقق باید مطمئن باشد که افراد دعوت شده به گروه دارای تجربه یا صفتی مشترک در مورد موضوع مورد نظر می باشند. زمان و مکان انجام گروه متمرکز و مدت زمان برگزاری هر جلسه نیز باید متناسب با موضوع تحقیق و شرایط شرکت کنندگان باشد. ضبط صدا و پیاده سازی کلمه به کلمه گفتگوها، به همراه یادداشت برداری و نوشتن یادداشت های عرصه؛ روش های معمول ثبت اطلاعات در گروه متمرکز می‌باشد. رعایت اخلاق در پژوهش نیز از مسائل بسیار مهم می باشند که باید در برگزاری گروه متمرکز مورد نظر باشند.

  نتیجه گیری کلی: گروه متمرکز یک سری بحث های گروهی برنامه ریزی شده جهت دست یابی به ادراکات گروهی از افراد، در مورد موضوعی خاص به شکلی مجاز و غیر تهدیدکننده می‌باشد. گروهی که به درستی سازماندهی و هدایت شده است، منجر به ایجاد اطلاعاتی غنی و عمیق در مورد پدیده مورد نظر می گردد. البته این روش نیز دارای نقاط قدرت و ضعفی است که باید در هنگام به کارگیری آن مورد توجه قرار گیرند.