زمینه و هدف : خطر بازگشت به مصرف مواد مخدر به دنبال ترک اعتیاد همواره مطرح است و این مسئله مقابله با مسئله اعتیاد را پیچیده‌تر می‌سازد. آگاهی از دیدگاه مبتلایان به سوء مصرف مواد در خصوص موانع تداوم ترک اعتیاد می‌تواند کمک مؤثری در پیشگیری از عود مجدد آن باشد.

  روش بررسی : این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بود. نمونه گیری به صورت در دسترس انجام شد و نمونه‌ها را 200 مرد تشکیل می‌دادند که حداقل یک بار سابقه بازگشت به مصرف مواد مخدر را داشتند. داده ها با استفاده از مصاحبه ساختار یافته به صورت رو در رو جمع آوری شد. پاسخ‌ها در مورد شدت ارتباط عوامل مرتبط با عود به صورت اصلاً، تا حدی، متوسط و زیاد ارائه شده بود.

  یافته ها : نتایج نشان داد که 5/33 درصد مبتلایان به سوء مصرف مواد یک بار، 38 درصد دو تا سه بار و 5/28 درصد بیش از سه بار درمان نا‌موفق داشتند. 53 درصد آن ها در کمتر از 3 ماه به مصرف مجدد مواد مخدر روی آورده بودند. فقط 12 درصد آن ها توانسته بودند به مدت بیش از یک سال عاری از مواد مخدر باقی بمانند. میانگین زمان اجتناب از مواد مخدر 3 ± 3/6 ماه بود. بر اساس میانگین امتیازات محاسبه شده، بی‌خوابی و وسوسه مهم‌ترین عوامل فردی، و دسترسی آسان به مواد مخدر، کشمکش های خانوادگی و عدم پایبندی به درمان مهم‌ترین عوامل محیطی عود اعتیاد بودند.

  نتیجه گیری کلی : از آنجایی که عوامل روانی مهم‌ترین عوامل عدم تداوم ترک در این مطالعه بودند(با میانگین 5/0 ± 6/1)، به نظر می رسد سم زدایی صرف برای تداوم ترک کافی نبوده و عواملی وجود دارند که می توانند سبب عود شوند. لذا پیشنهاد می شود مراکز درمانی با پی‌گیری بیشتر، بهداشت روانی را سرلوحه اقدامات خود قرار دهند. همچنین تقویت مهارت های مقابله با عود در مصرف کنندگان مواد مخدر ضرورت دارد.