Fuladvandi M, Fouladvand G, Malekyan L, Maleki S, Nourmohammade N. The Relationship between Moral Distress and Quality of Work Life and among Nurses in Southeastern Iran. IJN 2025; 38 (S1 )
URL:
http://ijn.iums.ac.ir/article-1-3839-fa.html
فولادوندی معصومه، فولادوند غلامرضا، ملکیان لیلا، ملکی سهیلا، نورمحمدی نادیا. رابطه بین پریشانی اخلاقی و کیفیت زندگی کاری در پرستاران جنوب شرق ایران. نشریه پرستاری ایران. 1404; 38
(S1 ) URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-3839-fa.html
1- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشکده پرستاری الیگودرز، دانشگاه علوم پزشکی لرستان، خرمآباد، ایران،
2- دانشجوی دکترای روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3- مرکز تحقیقات بالینی، بیمارستان آموزشی پاستور، دانشگاه علوم پزشکی بم، بم، کرمان ، l.malkyan@gmail.com
4- دانشجوی دکترای روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، اصفهان، ایران
5- مرکز تحقیقات بالینی، بیمارستان شفا، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
چکیده: (43 مشاهده)
زمینه: پرستاران، بهعنوان بخش اصلی سیستمهای مراقبت بهداشتی، نقش حیاتی در ارائه خدمات اخلاقی و باکیفیت ایفا میکنند. آنها با گذراندن زمان بیشتر در کنار بیماران نسبت به سایر ارائهدهندگان خدمات بهداشتی، بهطور مداوم با مسائل پیچیده اخلاقی مواجه هستند که میتواند آنها را در معرض دیسترس اخلاقی قرار دهد. این وضعیت که برای اولین بار توسط جامپتون شرح داده شد، زمانی رخ میدهد که افراد با وجود دانش کافی، به دلیل محدودیتهای سازمانی نمیتوانند به شکل اخلاقی عمل کنند، که این امر به تعارض درونی و درماندگی منجر میشود, پژوهشهای مختلف، از جمله مطالعات ایران و برزیل، سطح متوسطی از دیسترس اخلاقی را در میان پرستاران گزارش کردهاند. این پدیده پیامدهای منفی بسیاری از جمله فرسودگی شغلی، نارضایتی شغلی، تمایل به ترک حرفه و حتی کاهش کیفیت مراقبت از بیماران دارد. در نتیجه، دیسترس اخلاقی علاوه بر تأثیر بر زندگی شخصی پرستاران، میتواند بر عملکرد حرفهای آنها بهویژه در فرهنگ سازمانی و کیفیت خدمات تأثیر منفی داشته باشد. از سوی دیگر، کیفیت زندگی کاری (QWL)، که به توانایی پرستاران در تأمین نیازهای شخصی و حرفهای در محیط کار اشاره دارد، بهعنوان یک عامل کلیدی در افزایش رضایت شغلی و کاهش مشکلات اخلاقی شناخته شده است. کیفیت پایین زندگی کاری میتواند ایمنی بیماران را تهدید کرده و کیفیت مراقبت را کاهش دهد. همچنین، مطالعات نشان می دهند که فرسودگی شغلی و کیفیت پایین زندگی کاری با افزایش تمایل به ترک شغل و کاهش رفتار حرفهای مرتبط هستند. توجه به QWL نهتنها موجب بهبود بهرهوری سازمان میشود، بلکه به جذب و ماندگاری پرستاران کمک میکند. بعبارتی ارتقای کیفیت زندگی پرستاران به عنوان عامل مهمی برای تضمین ثبات نظام سلامت تلقی می شود. همچنین باتوجه بهﻧﮕﺮانی ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در بیمارستان ﻧﺎﺷـﯽازﻋـﺪم رﻋﺎیﺖ برخی از معیارهای اخلاقی و ناآگاهی از اصول اخلاقی، در حال حاضر دیسترس اخلاقی یکی ازموضوعات مهم وروبه رشدحرفه پرستاری بوده که میتواندباتوجه به ماهیت خودتأثیرات زیادی بر کار پرستاران داشته باشد و زمینه ساز افت عملکردپرستاران شود؛ لذا این مطالعه باهدف تعیین ارتباط دیسترس اخلاقی وکیفیت زندگی کاری درپرستاران انجام گرفت.
روششناسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی-تحلیلی همبستگی است که در بیمارستانهای آموزشی استان کرمان (کرمان، بم، جیرفت) در بهمن 1398 انجام شده است. پرستاران با حداقل مدرک کارشناسی و حداقل ۶ ماه سابقه کار تمام وقت از طریق نمونهگیری تصادفی ساده و پس از تکمیل فرم رضایت آگاهانه وارد مطالعه شدند. پرسشنامههای ناقص حذف شدند(تعداد). ابزار جمعآوری دادهها شامل سه پرسشنامه بود. اول اطلاعات دموگرافیک شامل سن، جنسیت، بخش خدمت، سابقه خدمت، موقعیت شغلی و تحصیلات را بررسی کرد. پرسشنامه دوم دیسترس اخلاقی بود که توسط کورلی و همکاران در سال ۱۹۹۵ طراحی و در سال ۲۰۰۱ بازنگری شده و شامل ۲۱ سوال است. گزینههای این پرسشنامه در دو بعد شدت و تکرار مرتب شدهاند و بر اساس مقیاس لیکرت از صفر (اصلاً) تا ۴ (خیلی زیاد) برای شدت و از صفر (هرگز) تا ۴ (مکرراً) برای تکرار نمرهگذاری میشوند. پایایی این پرسشنامه در مطالعه عباسزاده و همکاران با ضریب آلفای کرونباخ ۰.۹۳ گزارش شده و اعتبار آن با روش CVI معادل ۸۸٪ تأیید شد. mouseout="msoCommentHide('_com_3')" onmouseover="msoCommentShow('_anchor_3','_com_3')">[Ma3] پرسشنامه سوم، مقیاس کیفیت زندگی کاری پرستاران بروکس است که شامل چهار بعد کیفیت زندگی کاری و ۴۲ سوال با مقیاس لیکرت ۶ گزینهای است. ابعاد شامل حوزه زندگی شخصی (سوالات ۱ تا ۷)، حوزه زمینه کاری (سوالات ۸ تا ۱۷)، حوزه محیط کاری (سوالات ۱۸ تا ۳۷) و حوزه کار جهانی (سوالات ۳۸ تا ۴۲) است. هر آیتم از ۱ تا ۶ نمرهگذاری میشود. برای محاسبه امتیاز کلی پرسشنامه، امتیازات همه آیتمها با هم جمع میشوند. بنابراین حداقل امتیاز کیفیت زندگی کاری از دیدگاه شرکتکننده ۴۲ و حداکثر امتیاز ۲۵۲ است. بر اساس نظر طراح پرسشنامه، تجمیع میانگین نمرات سه مقیاس از کاملاً مخالف تا مخالف بهعنوان مخالف و تجمیع نمرات سه مقیاس از موافق تا کاملاً موافق بهعنوان موافق گزارش میشود. این پرسشنامه توسط ۱۰ نفر از کارشناسان و اساتید داخل و خارج از دانشگاه علوم پزشکی کرمان بازبینی شده و اصلاحات پیشنهادی اجرا شده است (شاخص اعتبار محتوایی: ۸۱٪). پس از تأیید اعتبار محتوایی، ابزار کیفیت زندگی کاری بر روی نمونهای از ۲۰ پرستار آزمایش شد و ضریب پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه و ۰.۸۳ برآورد شد. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه ۲۰ تجزیه و تحلیل شد و سطح معناداری آزمونها ۹۵٪ در نظر گرفته شد.
نتایج: این مطالعه شامل ۲۹۰ پرستار از بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کرمان بود که ۸۹٪ آنها زن و ۱۱٪ مرد بودند. میانگین سن پرستاران ۲۷.۳۴ ± ۱.۰۲ سال بود و ۳۳.۱٪ از آنها بین ۳۱ تا ۴۰ سال داشتند. اکثر شرکتکنندگان (۷۸.۳٪) متأهل بودند و ۴۱.۷٪ بیش از ۱۰ سال سابقه کار داشتند. اکثریت (۸۱.۴٪) دارای موقعیت شغلی پرستاری بودند، و ۳۰٪ در بخشهای تخصصی و ۲۱٪ در بخشهای جراحی کار میکردند. علاوه بر این، ۹۰.۷٪ از پرستاران دارای مدرک کارشناسی بودند و ۵۶.۶٪ بهطور رسمی استخدام شده بودند و ۷۲.۱٪ بهصورت شیفتهای چرخشی کار میکردند. میانگین امتیاز دیسترس اخلاقی در بین شرکتکنندگان ۱۴۰.۶۱ ± ۴۳.۷۹۵ و میانگین امتیاز کیفیت زندگی کاری ۱۵۵.۹ ± ۲۵.۰۷۷ بود. سطوح دیسترس اخلاقی بهصورت بالا در ۲۳.۱٪ از پرستاران، متوسط در ۷۳.۸٪ و پایین در ۲.۱٪ طبقهبندی شد. در مورد کیفیت زندگی کاری، ۸۵.۹٪ از شرکتکنندگان سطوح متوسط، ۷.۲٪ سطوح بالا و ۶.۹٪ سطوح پایین را گزارش کردند. تجزیه و تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که بین دیسترس اخلاقی و جنسیت و بخش کاری رابطه معناداری وجود دارد (P<0.05). کیفیت زندگی کاری نیز بهطور معناداری با عواملی همچون سابقه کار، موقعیت شغلی، بخش کاری و نوع شیفت مرتبط بود (P<0.05). علاوه بر این، مطالعه یک رابطه معکوس متوسط بین دیسترس اخلاقی و کیفیت زندگی کاری نشان داد (P<0.05)، به این معنی که سطوح بالاتر دیسترس اخلاقی با سطوح پایینتر کیفیت زندگی کاری مرتبط است. همچنین، شدت و تکرار دیسترس اخلاقی با ابعاد مختلف کیفیت زندگی کاری ارتباط معناداری داشتند. برای مثال، بین شدت پریشانی و حوزه محیط کاری رابطه منفی ولی خیلی ضعیف وجود داشت (R = -0.042, P<0.05)، و بین تکرار پریشانی و کیفیت زندگی کاری بهطور کلی نیز رابطه منفی مشاهده شد (R = -0.063, P<0.05). این یافتهها بر تاثیر منفی دیسترس اخلاقی بر رضایت شغلی و کیفیت کلی زندگی کاری پرستاران تأکید میکنند و اهمیت راهبردهایی برای کاهش دیسترس اخلاقی و بهبود شرایط کاری در محیطهای بهداشتی را برجسته میکنند.
نتیجهگیری: این مطالعه نشان داد که بین دیسترس اخلاقی و کیفیت زندگی کاری پرستاران در استان کرمانرابطه منفی معناداری وجود دارد. با افزایش دیسترس اخلاقی، کیفیت زندگی کاری کاهش مییابد، که این امر نیاز به مداخلات هدفمند برای کاهش دیسترس اخلاقی و بهبود شرایط کاری برای پرستاران را برجسته میکند. مدیران بهداشتی باید اولویت ایجاد محیطهایی را داشته باشند که در آن پرستاران بتوانند به چالشهای اخلاقی بهطور مؤثری رسیدگی کنند بدون آنکه سلامت و رفاه آنها به خطر بیفتد. ارائه حمایت، بهبود سطح کارکنان، آموزش اخلاقی و بهبود سیاستهای بیمارستانی همگی میتوانند به کاهش دیسترس اخلاقی کمک کنند. با بهبود محیط کاری، سازمانهای بهداشتی میتوانند رضایت شغلی پرستاران را ارتقا دهند، که به نوبه خود منجر به بهبود نتایج بیماران و ایجاد سیستمهای بهداشتی پایدارتر میشود. در مجموع، رابطه بین دیسترس اخلاقی و کیفیت زندگی کاری یک عامل حیاتی در مراقبتهای پرستاری است و پرداختن به آن برای اطمینان از رفاه پرستاران و ارائه مراقبتهای بهداشتی با کیفیت بالا ضروری است. تحقیقات آینده باید این پویاییها را بیشتر مورد بررسی قرار دهد و از روشهای عمیقتری همچون مصاحبه استفاده کند تا درک دقیقتری از چگونگی کاهش دیسترس اخلاقی در حرفه پرستاری به دست آید.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
پرستاری دریافت: 1403/6/26 | پذیرش: 1404/1/1 | انتشار: 1404/1/1