جلد 36، شماره 144 - ( آبان 1402 )
جلد 36 شماره 144 صفحات 385-376 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Salamat A, Siahmansour khorin Z, Abbasi Z, Ghanbari L, Khalili M. Death Anxiety in Nurses Working in the Intensive Care Units for COVID-19 Patients in Hospitals Affiliated to Tehran University of Medical Sciences. IJN 2023; 36 (144) :376-385
URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-3626-fa.html
URL: http://ijn.iums.ac.ir/article-1-3626-fa.html
سلامت اکرم، سیاه منصور خورین زهرا، عباسی زهرا، قنبری لیلا، خلیلی مریم. اضطراب مرگ پرستاران بخش مراقبت ویژه کووید-19 در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران. نشریه پرستاری ایران. 1402; 36 (144) :376-385
اکرم سلامت1 
، زهرا سیاه منصور خورین2 ، زهرا عباسی3 ، لیلا قنبری4 ، مریم خلیلی 5
، زهرا سیاه منصور خورین2 ، زهرا عباسی3 ، لیلا قنبری4 ، مریم خلیلی 5
1- گروه مراقبتهای ویژه، بیمارستان امام خمینی (ره)، دانشگاه علوم پرشکی تهران، تهران، ایران.
2- گروه روان پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
3- گروه روان پرستاری، مرکز تحقیقات مراقبتهای پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
4- مرکز تحقیقات پرستاری تروما، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران.
5- گروه پرستاری مراقبتهای ویژه، مرکز تحقیقات مراقبتهای پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران. ،khalili.ma923@gmail.com
2- گروه روان پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
3- گروه روان پرستاری، مرکز تحقیقات مراقبتهای پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
4- مرکز تحقیقات پرستاری تروما، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران.
5- گروه پرستاری مراقبتهای ویژه، مرکز تحقیقات مراقبتهای پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران. ،
متن کامل [PDF 3834 kb]
(135 دریافت)
| چکیده (HTML) (854 مشاهده)
References
1.WHO. WHO Coronavirus (COVID-19) dashboard. Geneva: WHO; 2022.
2.Arsenault C, Gage A, Kim MK, Kapoor NR, Akweongo P, Amponsah F, et al. COVID-19 and resilience of healthcare systems in ten countries. Nat Med. 2022; 28(6):1314-24. [DOI:10.1038/s41591-022-01750-1] [PMID]
3.Khetrapal S, Bhatia R. Impact of COVID-19 pandemic on health system & Sustainable Development Goal 3. Indian J Med Res. 2020; 151(5):395-9. [DOI:10.4103/ijmr.IJMR_1920_20] [PMID]
4.Bernacki K, Keister A, Sapiro N, Joo JS, Mattle L. Impact of COVID-19 on patient and healthcare professional attitudes, beliefs, and behaviors toward the healthcare system and on the dynamics of the healthcare pathway. BMC Health Serv Res. 2021; 21(1):1309. [DOI:10.1186/s12913-021-07237-y] [PMID]
5.Moynihan R, Sanders S, Michaleff ZA, Scott AM, Clark J, To EJ, et al. Impact of COVID-19 pandemic on utilisation of healthcare services: A systematic review. BMJ Open. 2021 ; 11(3):e045343. [DOI:10.1136/bmjopen-2020-045343] [PMID]
6.Ghaleb Y, Lami F, Al Nsour M, Rashak HA, Samy S, Khader YS, et al. Mental health impacts of COVID-19 on healthcare workers in the Eastern Mediterranean Region: A multi-country study. J Public Health (Oxf). 2021; 43(Suppl 3):iii34-iii42. [DOI:10.1093/pubmed/fdab321] [PMID]
7.Belash I, Barzagar F, Mousavi G, Janbazian K, Aghasi Z, Ladari AT, et al. COVID-19 pandemic and death anxiety among intensive care nurses working at the Hospitals Affiliated to Tehran University of Medical Science. J Family Med Prim Care. 2021; 10(7):2499-502. [DOI:10.4103/jfmpc.jfmpc_2105_20] [PMID]
8.Sampaio F, Sequeira C, Teixeira L. Impact of COVID-19 outbreak on nurses' mental health: A prospective cohort study. Environ Res. 2021; 194:110620. [DOI:10.1016/j.envres.2020.110620] [PMID]
9.Riedel B, Horen SR, Reynolds A, Hamidian Jahromi A. Mental health disorders in nurses during the COVID-19 Pandemic: Implications and coping strategies. Front Public Health. 2021; 9:707358. [DOI:10.3389/fpubh.2021.707358] [PMID]
10.Biber J, Ranes B, Lawrence S, Malpani V, Trinh TT, Cyders A, et al. Mental health impact on healthcare workers due to the COVID-19 pandemic: A U.S. cross-sectional survey study. J Patient Rep Outcomes. 2022; 6(1):63. [DOI:10.1186/s41687-022-00467-6] [PMID]
11.De Kock JH, Latham HA, Leslie SJ, Grindle M, Munoz SA, Ellis L, et al. A rapid review of the impact of COVID-19 on the mental health of healthcare workers: Implications for supporting psychological well-being. BMC Public Health. 2021; 21(1):104. [DOI:10.1186/s12889-020-10070-3] [PMID]
12.Mohamadzadeh Tabrizi Z, Mohammadzadeh F, Davarinia Motlagh Quchan A, Bahri N. COVID-19 anxiety and quality of life among Iranian nurses. BMC Nurs. 2022; 21(1):27. [DOI:10.1186/s12912-021-00800-2] [PMID]
13.Shin S, Yoo HJ. Frontline nurses' caring experiences in COVID-19 units: A qualitative study. J Nurs Manag. 2022; 30(5):1087-95. [DOI:10.1111/jonm.13607] [PMID]
14.Kiyak S, Türkben Polat H. The Relationship between death anxiety and COVID-19 fear and anxiety in women with breast cancer. Omega (Westport). 2022; 302228221086056. [DOI:10.1177/00302228221086056] [PMID]
15.Zhang J, Peng J, Gao P, Huang H, Cao Y, Zheng L, et al. Relationship between meaning in life and death anxiety in the elderly: Self-esteem as a mediator. BMC Geriatr. 2019; 19(1):308. [DOI:10.1186/s12877-019-1316-7]
16.Dadfar M, Lester D, Bahrami F. Death anxiety, reliability, validity, and factorial structure of the Farsi form of the Arabic scale of death anxiety in Iranian old-aged persons. J Aging Res. 2016; 2016:2906857. [DOI:10.1155/2016/2906857] [PMID]
17.Nia HS, Lehto RH, Ebadi A, Peyrovi H. Death anxiety among nurses and health care professionals: A review article. Int J Community Based Nurs Midwifery. 2016; 4(1):2-10. [PMID]
18.Han P, Duan X, Zhao S, Zhu X, Jiang J. Nurse's psychological experiences of caring for severe COVID-19 patients in intensive care units: A qualitative meta-synthesis. Front Public Health. 2022; 10:841770. [DOI:10.3389/fpubh.2022.841770] [PMID]
19.Dadgari F, Rouhi M, Farsi Z. Death anxiety in nurses working in critical care units of AJA hospitals. Mil Caring Sci. 2015; 2(3):150-7. [DOI:10.18869/acadpub.mcs.2.3.150]
20.Karabağ Aydın A, Fidan H. The effect of nurses' death anxiety on life satisfaction during the COVID-19 pandemic in Turkey. J Relig Health. 2022; 61(1):811-26. [DOI:10.1007/s10943-021-01357-9] [PMID]
21.Shen X, Zou X, Zhong X, Yan J, Li L. Psychological stress of ICU nurses in the time of COVID-19. Critical Care. 2020; 24(1):200. [DOI:10.1186/s13054-020-02926-2] [PMID]
22.Templer DI. The construction and validation of a Death Anxiety Scale. J Gen Psychol. 1970; 82(2d Half):165-77. [DOI:10.1080/00221309.1970.9920634] [PMID]
23.Sharif Nia H, Ebadi A, Lehto RH, Mousavi B, Peyrovi H, Chan YH. Reliability and validity of the Persian version of templer death anxiety scale-extended in veterans of Iran-Iraq warfare. Iran J Psychiatry Behav Sci. 2014; 8(4):29-37. [PMID]
24.Rajabi GR, Nobandegani Z. Reliability and validity of the Persian Version of reasons for Death Fear Scale. J Pract Clin Psychol. 8(1):9-16. [Link]
25.Choi J, Gu M, Oh S, Sok S. Relationship between end-of-life care stress, death anxiety, and self-efficacy of clinical nurses in South Korea. Int J Environ Res Public Health. 2022; 19(3):1082. [DOI:10.3390/ijerph19031082] [PMID]
26.Karkhah S, Jafari A, Paryad E, Kazemnejad Leyli E, Ghazanfari MJ, Osuji J, et al. Death anxiety and related factors among Iranian critical care nurses: A multicenter cross-sectional study. Omega (Westport). 2024; 88(3):1153-67. [DOI:10.1177/00302228211062368] [PMID]
27.Khajoei R, Dehghan M, Heydarpour N, Mazallahi M, Shokohian S, Azizzadeh Forouzi M. Comparison of death anxiety, death obsession, and humor in nurses and medical emergency personnel in COVID-19 pandemic. J Emerg Nurs. 2022; 48(5):559-70. [DOI:10.1016/j.jen.2022.02.004] [PMID]
متن کامل: (133 مشاهده)
مقدمه
همه‌گیری کووید-19 یک بیماری عفونی ناشی از سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا-2 بوده است [1]. همه‌گیری کووید-19 تا 2 سپتامبر 2022، با میزان ابتلای بیش از 600 میلون نفر و حدود 6 میلیون و 500 هزار نفر مرگ‌ومیر در جهان و ابتدای 7 میلیون و 500 هزار نفر و فوت بیش از 140 هزار نفر در ایران، طیف گسترده‌ای از تأثیرات مختلف بر ابعاد گوناگون زندگی انسان و جامعه جهانی به‌خصوص نظام سلامت و درمان داشته است [1-3]. تأثیرات کووید-19 بر نظام سلامت را می‌توان شامل ابعاد مالی و اقتصادی، نحوه ارائه و دریافت خدمات، کیفیت مراقبت‌ها و جنبه روان‌شناختی همه‌گیری دانست [3، 4] که این اختلال در ارائه خدمات سلامت بیشتر از همه در کشورهای با سطح درآمد پایین دیده می‌شود [5].
همه‌گیری کووید-19، تهدیدی بزرگ و جهانی است که شدیداً سلامت روان را در سرتاسر دنیا تحت تأثیر قرار داده است [6]. مراقبان سلامت نقش کلیدی و عمده‌ای در مراقبت و درمان افراد مبتلابه کووید-19 دارند. بنابراین جهت حفظ روند مراقبتهای مؤثر، حفظ سلامت روان آنان بسیار حیاتی است [7]. باتوجه‌به تأثیرات روان‌شناختی عمده همه‌گیری کووید-19، علاوه‌بر جمعیت عادی، مراقبان سلامت ازجمله پرستاران نیز با چالش‌های فراوان روان‌شناختی مواجهه شده‌اند [8]. در این دوران همه‌گیری پرستاران در محیطی مملو از تنش با نوبت‌های کاری اضافه مشغول به فعالیت بودند. همچنین باتوجه‌به اینکه مددجویان مبتلابه کووید-19 در شرایط پزشکی ناپایداری هستند، پرستاران دچار اضطراب زیادی می‌شوند و تبعات منفی زیادی ازجمله میزان مرگ‌ومیر بالای این مددجویان را تجربه می‌کنند [9, 10].
این همه‌گیری با سطوح بالایی از استرس و اضطراب در کارکنان سلامت به‌ویژه پرستاران همراه است و آنان خستگی، خودکشی، افسردگی، جدایی از خانواده، ترس از ابتلا خود و خانواده و درد مواجهه با از دست دادن مددجویان و همکارانشان را تجربه می‌کنند که آنان را درمعرض خطر اختلالات روانی قرار می‌دهد [11] . تلاش برای برقراری تعادل میان وظایف حرفه‌ای، از خودگذشتگی و ترس از ابتلای خود و اطرافیان اغلب به بحران و تناقض در میان این کارکنان منجر می‌شود [6، 12]. دی کاک و همکاران در یک مرور نظام‌مند بیان می‌کنند که همه‌گیری کووید-19 تأثیرات عمده و مخربی بر سلامت روانی و بهزیستی روان‌شناختی کارکنان سلامت به‌خصوص پرستاران که در خط مقدم سلامت فعالیت می‌کنند، دارد [11]. این همه‌گیری از هر زمانی بیشتر پرستاران را درمعرض استرس و اضطراب شغلی قرار داده است که ابعاد مختلف کاری و زندگی آنان ازجمله کیفیت مراقبت‌ها و کیفیت زندگی آنان را تحت تأثیر قرار داده است [12، 13]. یکی از حالت‌های حائز اهمیتی که شرایط فعلی همه‌گیری کووید-19 می‌تواند بروز آن را شدت بخشد، اضطراب مرگ است [14]. اضطراب مرگ یک وضعیت روان‌شناختی خودآگاه یا ناخودآگاه ناشی از مکانیسم‌های دفاعی فرد است و زمانی به وجود می‌آید که فرد تهدید مرگ و مردن خود یا فرد دیگری را احساس کند [15, 16].
اضطراب مرگ در پرستاران و سایر کارکنان مراقب و درمان که در مواجهه با بیماری‌ها، تروماها، خشونت و سایر عواملی که با مرگ و مردن گره خورده‌اند نیز ممکن است تجربه شود. عواملی که می‌تواند تجربه سطوح متفاوت اضطراب مرگ در پرستاران را تحت تأثیر قرار دهد شامل سن، جنس، وضعیت جسمانی و روانی، نژاد و مذهب، تنش‌زاهای شغلی و تجارب شخصی از فرایند مرگ است [17]. ترس و اضطراب ناشی از این اختلال می‌تواند بار روان‌شناختی مخرب و عمده‌ای را بر فرد ازجمله پرستاران تحمیل کند و به بروز اختلالات روانی، تضعیف سیستم ایمنی منجر شود و کیفیت مراقبتهای ارائه‌شده و همچنین رضایت شغلی و وضعیت روان‌شناختی پرستاران را تحت تأثیر قرار دهد [7].
هان و همکاران در مطالعه خود بیان می‌کنند که در شرایط همه‌گیری کووید-19 پرستاران بخش‌های ویژه به‌عنوان کارکنان خط مقدم سلامت، با وجود تجهیزات محافطتی ناکافی، به‌طور مستقیم درمعرض ویروس کووید-19 و ابتلا به آن هستند و محدودیت‌های اشاره‌شده و حجم کاری بالا، آنان را درمعرض مخاطرات فراوان جسمی و روانی قرار داده است [18]. از طرفی بستری بودن مددجویان با شرایط بحرانی در بخش‌های مراقبتهای ویژه، پرستاران شاغل در این بخش‌ها اغلب سطوح بالای خستگی، استرس، و اضطراب را تجربه می‌کنند و کار کردن در این بخش‌ها معمولاً با مواردی همچون شرایط کاری دشوار، ساعات کاری طولانی، استراحت ناکافی، نارضایتی شغلی و مشکلات مالی همراه است [7].
دادگری و همکاران در مطالعه خود بیان می‌کنند که حدود 40 درصد از پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه اضطراب مرگ شدید داشتند و اظهار کردند که در درازمدت تبعات گسترده‌ای چون فرسودگی شغلی، کاهش کارآمدی، افزایش غیبت از کار، کاهش رضایت مددجویان، ترک شغلی، سوء مصرف الکل و موادمخدر و حتی خودکشی را برای پرستاران درپی دارد و کیفیت مراقبت‌ها را شدیداً تحت تأثیر می‌گذارد [19]. اما فیدان و کارابگ یدین در مطالعه خود در شرایط همه‌گیری کووید-19 به این نتیجه رسیدند که پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه در چنین شرایطی سطوح متوسطی از اضطراب مرگ را نشان دادند و سطوح بالای اضطراب مرگ با سطوح پایین رضایت از زندگی مرتبط است [20].
شن و همکاران نیز معتقدند که در شرایط همه‌گیری کووید-19 پرستارانی که از مددجویان با شرایط بحرانی مراقبت می‌کنند در معرض خطر بحران‌های روان‌شناختی عدیده‌ای هستند که اگر به‌طور کارآمدی حل‌وفصل نشود می‌تواند تأثیرات مخرب فراوانی بر ابعاد زندگی شخصی و حرفه‌ای پرستاران داشته باشد [21].
باتوجه‌به اهمیت ابعاد روان‌شناختی پرستاران به‌خصوص با درنظر گرفتن محدودیت‌ها و تأثیرات مخرب همه‌گیری کووید-19 به‌ویژه در پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه و ماهیت تنش‌زای این بخش‌ها، نیاز به بررسی اضطراب مرگ در پرستاران شاغل در بخش مراقبت ویژه کووید-19 مراکز آموزشی درمانی منتخب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران در سال 1399 شامل بیمارستان امام خمینی (ره) و بیمارستان ولیعصر باهدف تعیین میزان اضطراب مرگ پرستاران بخش مراقبت ویژه کووید-19 انجام شد.
روش
این پژوهش یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی بود که در آن اضطراب مرگ پرستاران شاغل در بخش مراقبت ویژه کووید-19 مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران در سال 1399 انجام شد. جامعه مطالعه حاضر را 179 نفر از پرستاران شاغل در بخش مراقبت ویژه کووید-19 مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران شامل مجتمع امام خمینی ره و بیمارستان ولیعصر تشکیل داده‌اند. پژوهشگر پس از کسب کد اخلاق با شماره طی جلسه معارفه کوتاه با سرپرستاران، اهداف و نحوه انجام مطالعه را توضیح داده و درمورد محرمانگی اطلاعات اطمینان داده شد. سپس بنابر توصیه سرپرستاران و باتوجه‌به محدودیت‌های ناشی از کووید-19 لینک پرسش‌نامه (به‌صورت غیرحضوری) در اختیار سرپرستاران قرار گرفت تا براساس معیار ورود به مطالعه (حداقل 3 ماه سابقه کار در بخش کووید-19)، لینک برای آن‌ها از طریق شبکه اجتماعی واتساپ ارسال شد.
محدودیت زمانی خاص برای تکمیل پرسش‌نامه باتوجه‌به مشغله و فشار کاری پرستاران در نظر گرفته نشد و باتوجه‌به اینکه امکان دریافت رضایت آگاهانه از پرستاران وجود نداشت، رضایت آگاهانه شفاهی از آن‌ها توسط سرپرستاران قبل از ارسال لینک پرسش‌نامه دریافت شد. در این مطالعه از روش نمونه‌گیری مستمر استفاده شد. پس از ارسال لینک پرسش‌نامه، 179 نفر از پرستاران به سؤالات به‌صورت کامل پاسخ دادند. زمان تقریبی برای تکمیل پرسش‌نامه 5 دقیقه بود. مدت‌زمان گردآوری داده‌ها از 5 دی تا 16 اسفند 1399 بود. از فرم اطلاعات جمعیت‌شناختی برای سنجش اطلاعاتی نظیر سن، جنس، وضعیت تأهل، سابقه کار و سطح تحصیلات استفاده شد و برای بررسی اضطراب مرگ از پرسش‌نامه اضطراب مرگ تمپلر استفاده شد.
پرسش‌نامه اضطراب مرگ را تمپلر در سال 1969 ارائه کرده است. این مقیاس، پرسش‌نامه‌ای خوداظهاری متشکل از 15 گویه به‌صورت بلی-خیر است. در گویه‌های 14، 13، 12، 11، 10، 9، 8، 4، 1 به پاسخ‌های بله نمره (1) و خیر نمره (0) و گویه‌های 15، 7، 6، 5، 3، 2 به‌صورت برعکس نمره‌دهی می‌شود. دامنه نمرات پرسش‌نامه (0-15) است که کسب نمره بالاتر به معنی اضطراب مرگ بیشتر است. همسانی درونی پرسش‌نامه در مطالعه تمپلر 0/76 به دست آمد [22]. باتوجه‌به مطالعات، پرسش‌نامه ثبات درونی بالایی داشت (0/89=α). برای تشخیص همبستگی آزمون بازآزمون 0/90 در سطح معنی‌داری 0/05 گزارش شد. [23، 24]. در این پژوهش در نمونه‌های موردمطالعه، آلفای کرونباخ پرسش‌نامه مذبور 0/87 گزارش شده است. در این مطالعه تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه24 صورت گرفت. در آمار توصیفی از جداول توزیع فراوانی برای متغیرهای کیفی پژوهش و شاخص‌های عددی کمینه، بیشینه، میانگین و انحراف‌معیار برای متغیر کمی نظیر اضطراب مرگ استفاده شد. در آمار استنباطی از آزمون‌های تی مستقل و تحلیل واریانس یک‌طرفه برای ارتباط اضطراب مرگ با اطلاعات جمعیت‌شناختی استفاده شد.
یافته‌ها
نتایج حاصل از مطالعه نشان داد بیشتر پرستاران را زنان (83 درصد) تشکیل داده‌اند. میانگین سنی پرستاران 35/5±75/79 سال بود و بیش از 50 درصد از پرستاران کمتر از 40 سال سن داشتند. ازنظر سابقه کار، اغلب پرستاران 10-15 سال سابقه کار داشتند و میانگین سابقه کار آنان 12/77±0/859 سال بود. بیشتر پرستاران (60/9 درصد) متأهل بودند. تحصیلات بیشتر پرستاران (84/4 درصد) در سطح کارشناسی بود (جدول شماره 1).
میانگین اضطراب مرگ پرستاران 8/74±2/007 به دست آمد که باتوجه‌به دامنه نمره (0 تا 15)، میانگین نمره کسب‌شده بالاتر از میانه ابزار 7/5 است (جدول شماره 2).
نتایج نشان داد اضطراب مرگ تنها با سن پرستاران (0/001>P) ارتباط معنی‌دار آماری داشت. مقایسه دوبه‌دو توکی نشان‌دهنده آن بود که میانگین نمره کسب‌شده در اضطراب مرگ پرستاران با محدوده سنی 30-39، کمتر از پرستاران 40 سال و بالاتر (0/001>P) و پرستاران کمتر از 30 سال (0/001>P) بود. سایر اطلاعات جمعیت‌شناختی پرستاران با اضطراب مرگ ارتباط معنی‌دار آماری مشاهده نشد (0/05<P) (جدول شماره 2).
بحث
یافته‌های حاصل از این مطالعه نشان داد که اضطراب مرگ در پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه کووید-19، بالاتر از میانه ابزار بود و این یعنی بیشتر پرستاران شاغل در بخش مراقبت ویژه کووید-19 مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران سطح متوسط از اضطراب مرگ را تجربه می‌کنند.
آیدین کارابگ و فیدان در مطالعه‌ای همبستگی‌مقطعی که بر روی 411 نفر از پرستاران کشور ترکیه در شرایط همه‌گیری کووید-19 با مقیاس تجدیدنظرشده اضطراب مرگ انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که پرستاران سطوح متوسطی از اضطراب مرگ را نشان دادند [20]. یافته‌های این مطالعه ناهمسو با پژوهش حاضر بود. علت این ناهمگنی احتمالاً به‌دلیل بخش‌های کاری متفاوت پرستاران و ابزار متفاوت مطالعه بود.
چوی و همکاران در مطالعه توصیفی مقطعی بر روی 124 نفر از پرستاران کشور کره‌جنوبی که ارائه‌دهنده مراقبتهای تسکینی و پایانی زندگی هستند با مقیاس اضطراب مرگ (DAS) توسعه‌یافته تمپلر گزارش کردند که اضطراب مرگ در پرستاران بالینی بالاتر از حد میانه است (48/32±6/54) [25] که همسو با نتایج مطالعه حاضر بود.
در ایران در مطالعه دادگری و همکاران بر روی 100 نفر از پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه بیمارستان‌های منتخب آجا که اضطراب آن‌ها با ابزار اضطراب تمپلر بررسی شد، میانگین نمره اضطراب مرگ در پرستاران (7/55±2/1) محاسبه شد که 39 درصد از آنان اضطراب مرگ شدید داشتند [19]. در این مطالعه دلیل اضطراب مرگ در پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه، کار در محیط‌های خاص و منحصربه‌فرد و ارتباط مداوم با مددجویان با شرایط بحرانی و بدحال بود که ممکن است دچار این نوع از اضطراب شوند که این یافته همسو با مطالعه حاضر بود.
کهخا و همکاران در پژوهش بر روی پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه در ایران، به این نتیجه رسیدند که مشخصات جمعیت‌شناختی همچون نوبت‌کاری ثابت صبح، سابقه کاری، تعداد مددجویان بدحال، سن، تعداد فرزندان، وقایع استرس‌زا در زندگی و پرستاربخشمراقبت‌های ویژه بودن به‌طور معنی‌داری با سطوح بالای اضطراب مرگ ارتباط دارد [26]. در پژوهشی که خواجویی و همکاران بر پرستاران شهر کرمان انجام دادند، اضطراب مرگ در پرستاران هیچ تفاوت معنی‌داری براساس ویژگی‌های جمعیت‌شناختی آنان نداشت [27].
در مطالعه بلاش و همکاران مشخص شد که سطوح اضطراب مرگ پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه با سن، ساعات کاری در هفته، نگهداری از کودک، مراقبت از مددجویان فاز تسکینی و رضایت از تجهیزات محافظتی ارتباط دارد. درواقع میانگین نمره اضطراب مرگ در پرستاران سنین بالاتر (35 تا 50 سال)، بیشتر از پرستاران جوان‌تر گزارش شد [7] که تا حدودی همسو با یافته‌های مطالعه حاضر در نظر گرفته می‌شود. به‌دلیل پذیرش مددجویان با شرایط حیاتی در بخش‌های ویژه، پرستاران شاغل در این بخش‌ها معمولاً سطوح بالایی از خستگی، استرس و اضطراب را تجربه می‌کنند.
از یافته‌های پژوهشی که چوی و همکاران در کشور کره‌جنوبی بر روی 148 نفر پرستاران بخش ویژه انجام دادند نیز این نتیجه حاصل شد که اضطراب مرگ با تحصیلات و سابقه کاری دارای ارتباط معنی‌داری است و پرستاران بدون سابقه کاری دارای سطوح بالاتری از اضطراب مرگ هستند [25] که با مطالعه حاضر ناهمسو بود و دلیل این تفاوت ممکن است به‌علت تفاوت‌های فرهنگی در پذیرش مرگ باشد.
از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به خودگزارشی بودن پرسش‌نامه‌ها اشاره کرد که می‌تواند در صحت پاسخ‌دهی شرکت‌کنندگان تأثیر داشته باشد که پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی از سایر روش‌های جمع‌آوری داده‌ها مانند انجام مصاحبه نیز استفاده شود.
از محدودیت دیگر این مطالعه می‌توان به محدود بودن نمونه‌های پژوهش شامل پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه اشاره کرد که می‌تواند تعمیم نتایج را با محدودیت مواجه کند.
نتیجه گیری
نتایج نشان داد که پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه در زمان همه‌گیری کووید-19 سطوح بالایی از اضطراب مرگ را تجربه می‌کنند که اهمیت توجه به ابعاد سلامت روان‌شناختی پرستاران به‌خصوص پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه را دو چندان می‌کند. بنابراین لازم است سیاستگذاران، مدیران آموزشی، درمانی و بیمارستانی مربوطه باتوجه‌به یافته‌های حاصل و همچنین نظر به عوامل مؤثر بر اضطراب مرگ، برنامه‌های مدون آموزشی و مداخله‌ای از جمله برنامه‌های ضمن خدمت و مشاوره را در دستور کار قرار دهند تا از این طریق بتوانند به پرستاران برای تطابق با شرایط موجود کمک کنند.
مدیران آموزشی نیز می‌توانند با تقویت مهارت‌های مقابله‌ای دانشجویان پرستاری به‌عنوان پرستاران آینده، آنان را برای همه‌گیری‌های آینده و به تبع آن مواجهه با تأثیرات روان‌شناختی آن آماده کنند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
مجوز اخلاقی برای این پژوهش از کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران با کد IR.IUMS.REC.1399.644 دریافت شده است و اطلاعات شرکت‌کنندگان در این مطالعه به‌صورت کاملاً محرمانه نگه داشته شده است.
حامی مالی
حامی مالی این پروژه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران بوده است.
مشارکت نویسندگان
ویراستاری و نهایی‌سازی، جمع‌آوری داده‌ها: زهرا عباسی و زهرا سیاه منصور خورین؛ مدیریت پروژه و تکمیل گزارش نهایی: اکرم سلامت؛ تحقیق و بررسی، روش‌شناسی و نهایی کردن مقاله و اصلاحات: مریم خلیلی؛ گردآوری و تحلیل داده‌ها: لیلا قنبری.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان از پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران و مسئولان دانشکده پرستاری جهت مشارکت در نمونه‌گیری مطالعه حاضر قدردانی می‌کنند.
همه‌گیری کووید-19 یک بیماری عفونی ناشی از سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا-2 بوده است [1]. همه‌گیری کووید-19 تا 2 سپتامبر 2022، با میزان ابتلای بیش از 600 میلون نفر و حدود 6 میلیون و 500 هزار نفر مرگ‌ومیر در جهان و ابتدای 7 میلیون و 500 هزار نفر و فوت بیش از 140 هزار نفر در ایران، طیف گسترده‌ای از تأثیرات مختلف بر ابعاد گوناگون زندگی انسان و جامعه جهانی به‌خصوص نظام سلامت و درمان داشته است [1-3]. تأثیرات کووید-19 بر نظام سلامت را می‌توان شامل ابعاد مالی و اقتصادی، نحوه ارائه و دریافت خدمات، کیفیت مراقبت‌ها و جنبه روان‌شناختی همه‌گیری دانست [3، 4] که این اختلال در ارائه خدمات سلامت بیشتر از همه در کشورهای با سطح درآمد پایین دیده می‌شود [5].
همه‌گیری کووید-19، تهدیدی بزرگ و جهانی است که شدیداً سلامت روان را در سرتاسر دنیا تحت تأثیر قرار داده است [6]. مراقبان سلامت نقش کلیدی و عمده‌ای در مراقبت و درمان افراد مبتلابه کووید-19 دارند. بنابراین جهت حفظ روند مراقبتهای مؤثر، حفظ سلامت روان آنان بسیار حیاتی است [7]. باتوجه‌به تأثیرات روان‌شناختی عمده همه‌گیری کووید-19، علاوه‌بر جمعیت عادی، مراقبان سلامت ازجمله پرستاران نیز با چالش‌های فراوان روان‌شناختی مواجهه شده‌اند [8]. در این دوران همه‌گیری پرستاران در محیطی مملو از تنش با نوبت‌های کاری اضافه مشغول به فعالیت بودند. همچنین باتوجه‌به اینکه مددجویان مبتلابه کووید-19 در شرایط پزشکی ناپایداری هستند، پرستاران دچار اضطراب زیادی می‌شوند و تبعات منفی زیادی ازجمله میزان مرگ‌ومیر بالای این مددجویان را تجربه می‌کنند [9, 10].
این همه‌گیری با سطوح بالایی از استرس و اضطراب در کارکنان سلامت به‌ویژه پرستاران همراه است و آنان خستگی، خودکشی، افسردگی، جدایی از خانواده، ترس از ابتلا خود و خانواده و درد مواجهه با از دست دادن مددجویان و همکارانشان را تجربه می‌کنند که آنان را درمعرض خطر اختلالات روانی قرار می‌دهد [11] . تلاش برای برقراری تعادل میان وظایف حرفه‌ای، از خودگذشتگی و ترس از ابتلای خود و اطرافیان اغلب به بحران و تناقض در میان این کارکنان منجر می‌شود [6، 12]. دی کاک و همکاران در یک مرور نظام‌مند بیان می‌کنند که همه‌گیری کووید-19 تأثیرات عمده و مخربی بر سلامت روانی و بهزیستی روان‌شناختی کارکنان سلامت به‌خصوص پرستاران که در خط مقدم سلامت فعالیت می‌کنند، دارد [11]. این همه‌گیری از هر زمانی بیشتر پرستاران را درمعرض استرس و اضطراب شغلی قرار داده است که ابعاد مختلف کاری و زندگی آنان ازجمله کیفیت مراقبت‌ها و کیفیت زندگی آنان را تحت تأثیر قرار داده است [12، 13]. یکی از حالت‌های حائز اهمیتی که شرایط فعلی همه‌گیری کووید-19 می‌تواند بروز آن را شدت بخشد، اضطراب مرگ است [14]. اضطراب مرگ یک وضعیت روان‌شناختی خودآگاه یا ناخودآگاه ناشی از مکانیسم‌های دفاعی فرد است و زمانی به وجود می‌آید که فرد تهدید مرگ و مردن خود یا فرد دیگری را احساس کند [15, 16].
اضطراب مرگ در پرستاران و سایر کارکنان مراقب و درمان که در مواجهه با بیماری‌ها، تروماها، خشونت و سایر عواملی که با مرگ و مردن گره خورده‌اند نیز ممکن است تجربه شود. عواملی که می‌تواند تجربه سطوح متفاوت اضطراب مرگ در پرستاران را تحت تأثیر قرار دهد شامل سن، جنس، وضعیت جسمانی و روانی، نژاد و مذهب، تنش‌زاهای شغلی و تجارب شخصی از فرایند مرگ است [17]. ترس و اضطراب ناشی از این اختلال می‌تواند بار روان‌شناختی مخرب و عمده‌ای را بر فرد ازجمله پرستاران تحمیل کند و به بروز اختلالات روانی، تضعیف سیستم ایمنی منجر شود و کیفیت مراقبتهای ارائه‌شده و همچنین رضایت شغلی و وضعیت روان‌شناختی پرستاران را تحت تأثیر قرار دهد [7].
هان و همکاران در مطالعه خود بیان می‌کنند که در شرایط همه‌گیری کووید-19 پرستاران بخش‌های ویژه به‌عنوان کارکنان خط مقدم سلامت، با وجود تجهیزات محافطتی ناکافی، به‌طور مستقیم درمعرض ویروس کووید-19 و ابتلا به آن هستند و محدودیت‌های اشاره‌شده و حجم کاری بالا، آنان را درمعرض مخاطرات فراوان جسمی و روانی قرار داده است [18]. از طرفی بستری بودن مددجویان با شرایط بحرانی در بخش‌های مراقبتهای ویژه، پرستاران شاغل در این بخش‌ها اغلب سطوح بالای خستگی، استرس، و اضطراب را تجربه می‌کنند و کار کردن در این بخش‌ها معمولاً با مواردی همچون شرایط کاری دشوار، ساعات کاری طولانی، استراحت ناکافی، نارضایتی شغلی و مشکلات مالی همراه است [7].
دادگری و همکاران در مطالعه خود بیان می‌کنند که حدود 40 درصد از پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه اضطراب مرگ شدید داشتند و اظهار کردند که در درازمدت تبعات گسترده‌ای چون فرسودگی شغلی، کاهش کارآمدی، افزایش غیبت از کار، کاهش رضایت مددجویان، ترک شغلی، سوء مصرف الکل و موادمخدر و حتی خودکشی را برای پرستاران درپی دارد و کیفیت مراقبت‌ها را شدیداً تحت تأثیر می‌گذارد [19]. اما فیدان و کارابگ یدین در مطالعه خود در شرایط همه‌گیری کووید-19 به این نتیجه رسیدند که پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه در چنین شرایطی سطوح متوسطی از اضطراب مرگ را نشان دادند و سطوح بالای اضطراب مرگ با سطوح پایین رضایت از زندگی مرتبط است [20].
شن و همکاران نیز معتقدند که در شرایط همه‌گیری کووید-19 پرستارانی که از مددجویان با شرایط بحرانی مراقبت می‌کنند در معرض خطر بحران‌های روان‌شناختی عدیده‌ای هستند که اگر به‌طور کارآمدی حل‌وفصل نشود می‌تواند تأثیرات مخرب فراوانی بر ابعاد زندگی شخصی و حرفه‌ای پرستاران داشته باشد [21].
باتوجه‌به اهمیت ابعاد روان‌شناختی پرستاران به‌خصوص با درنظر گرفتن محدودیت‌ها و تأثیرات مخرب همه‌گیری کووید-19 به‌ویژه در پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه و ماهیت تنش‌زای این بخش‌ها، نیاز به بررسی اضطراب مرگ در پرستاران شاغل در بخش مراقبت ویژه کووید-19 مراکز آموزشی درمانی منتخب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران در سال 1399 شامل بیمارستان امام خمینی (ره) و بیمارستان ولیعصر باهدف تعیین میزان اضطراب مرگ پرستاران بخش مراقبت ویژه کووید-19 انجام شد.
روش
این پژوهش یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی بود که در آن اضطراب مرگ پرستاران شاغل در بخش مراقبت ویژه کووید-19 مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران در سال 1399 انجام شد. جامعه مطالعه حاضر را 179 نفر از پرستاران شاغل در بخش مراقبت ویژه کووید-19 مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران شامل مجتمع امام خمینی ره و بیمارستان ولیعصر تشکیل داده‌اند. پژوهشگر پس از کسب کد اخلاق با شماره طی جلسه معارفه کوتاه با سرپرستاران، اهداف و نحوه انجام مطالعه را توضیح داده و درمورد محرمانگی اطلاعات اطمینان داده شد. سپس بنابر توصیه سرپرستاران و باتوجه‌به محدودیت‌های ناشی از کووید-19 لینک پرسش‌نامه (به‌صورت غیرحضوری) در اختیار سرپرستاران قرار گرفت تا براساس معیار ورود به مطالعه (حداقل 3 ماه سابقه کار در بخش کووید-19)، لینک برای آن‌ها از طریق شبکه اجتماعی واتساپ ارسال شد.
محدودیت زمانی خاص برای تکمیل پرسش‌نامه باتوجه‌به مشغله و فشار کاری پرستاران در نظر گرفته نشد و باتوجه‌به اینکه امکان دریافت رضایت آگاهانه از پرستاران وجود نداشت، رضایت آگاهانه شفاهی از آن‌ها توسط سرپرستاران قبل از ارسال لینک پرسش‌نامه دریافت شد. در این مطالعه از روش نمونه‌گیری مستمر استفاده شد. پس از ارسال لینک پرسش‌نامه، 179 نفر از پرستاران به سؤالات به‌صورت کامل پاسخ دادند. زمان تقریبی برای تکمیل پرسش‌نامه 5 دقیقه بود. مدت‌زمان گردآوری داده‌ها از 5 دی تا 16 اسفند 1399 بود. از فرم اطلاعات جمعیت‌شناختی برای سنجش اطلاعاتی نظیر سن، جنس، وضعیت تأهل، سابقه کار و سطح تحصیلات استفاده شد و برای بررسی اضطراب مرگ از پرسش‌نامه اضطراب مرگ تمپلر استفاده شد.
پرسش‌نامه اضطراب مرگ را تمپلر در سال 1969 ارائه کرده است. این مقیاس، پرسش‌نامه‌ای خوداظهاری متشکل از 15 گویه به‌صورت بلی-خیر است. در گویه‌های 14، 13، 12، 11، 10، 9، 8، 4، 1 به پاسخ‌های بله نمره (1) و خیر نمره (0) و گویه‌های 15، 7، 6، 5، 3، 2 به‌صورت برعکس نمره‌دهی می‌شود. دامنه نمرات پرسش‌نامه (0-15) است که کسب نمره بالاتر به معنی اضطراب مرگ بیشتر است. همسانی درونی پرسش‌نامه در مطالعه تمپلر 0/76 به دست آمد [22]. باتوجه‌به مطالعات، پرسش‌نامه ثبات درونی بالایی داشت (0/89=α). برای تشخیص همبستگی آزمون بازآزمون 0/90 در سطح معنی‌داری 0/05 گزارش شد. [23، 24]. در این پژوهش در نمونه‌های موردمطالعه، آلفای کرونباخ پرسش‌نامه مذبور 0/87 گزارش شده است. در این مطالعه تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه24 صورت گرفت. در آمار توصیفی از جداول توزیع فراوانی برای متغیرهای کیفی پژوهش و شاخص‌های عددی کمینه، بیشینه، میانگین و انحراف‌معیار برای متغیر کمی نظیر اضطراب مرگ استفاده شد. در آمار استنباطی از آزمون‌های تی مستقل و تحلیل واریانس یک‌طرفه برای ارتباط اضطراب مرگ با اطلاعات جمعیت‌شناختی استفاده شد.
یافته‌ها
نتایج حاصل از مطالعه نشان داد بیشتر پرستاران را زنان (83 درصد) تشکیل داده‌اند. میانگین سنی پرستاران 35/5±75/79 سال بود و بیش از 50 درصد از پرستاران کمتر از 40 سال سن داشتند. ازنظر سابقه کار، اغلب پرستاران 10-15 سال سابقه کار داشتند و میانگین سابقه کار آنان 12/77±0/859 سال بود. بیشتر پرستاران (60/9 درصد) متأهل بودند. تحصیلات بیشتر پرستاران (84/4 درصد) در سطح کارشناسی بود (جدول شماره 1).
میانگین اضطراب مرگ پرستاران 8/74±2/007 به دست آمد که باتوجه‌به دامنه نمره (0 تا 15)، میانگین نمره کسب‌شده بالاتر از میانه ابزار 7/5 است (جدول شماره 2).
نتایج نشان داد اضطراب مرگ تنها با سن پرستاران (0/001>P) ارتباط معنی‌دار آماری داشت. مقایسه دوبه‌دو توکی نشان‌دهنده آن بود که میانگین نمره کسب‌شده در اضطراب مرگ پرستاران با محدوده سنی 30-39، کمتر از پرستاران 40 سال و بالاتر (0/001>P) و پرستاران کمتر از 30 سال (0/001>P) بود. سایر اطلاعات جمعیت‌شناختی پرستاران با اضطراب مرگ ارتباط معنی‌دار آماری مشاهده نشد (0/05<P) (
بحث
یافته‌های حاصل از این مطالعه نشان داد که اضطراب مرگ در پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه کووید-19، بالاتر از میانه ابزار بود و این یعنی بیشتر پرستاران شاغل در بخش مراقبت ویژه کووید-19 مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران سطح متوسط از اضطراب مرگ را تجربه می‌کنند.
آیدین کارابگ و فیدان در مطالعه‌ای همبستگی‌مقطعی که بر روی 411 نفر از پرستاران کشور ترکیه در شرایط همه‌گیری کووید-19 با مقیاس تجدیدنظرشده اضطراب مرگ انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که پرستاران سطوح متوسطی از اضطراب مرگ را نشان دادند [20]. یافته‌های این مطالعه ناهمسو با پژوهش حاضر بود. علت این ناهمگنی احتمالاً به‌دلیل بخش‌های کاری متفاوت پرستاران و ابزار متفاوت مطالعه بود.
چوی و همکاران در مطالعه توصیفی مقطعی بر روی 124 نفر از پرستاران کشور کره‌جنوبی که ارائه‌دهنده مراقبتهای تسکینی و پایانی زندگی هستند با مقیاس اضطراب مرگ (DAS) توسعه‌یافته تمپلر گزارش کردند که اضطراب مرگ در پرستاران بالینی بالاتر از حد میانه است (48/32±6/54) [25] که همسو با نتایج مطالعه حاضر بود.
در ایران در مطالعه دادگری و همکاران بر روی 100 نفر از پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه بیمارستان‌های منتخب آجا که اضطراب آن‌ها با ابزار اضطراب تمپلر بررسی شد، میانگین نمره اضطراب مرگ در پرستاران (7/55±2/1) محاسبه شد که 39 درصد از آنان اضطراب مرگ شدید داشتند [19]. در این مطالعه دلیل اضطراب مرگ در پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه، کار در محیط‌های خاص و منحصربه‌فرد و ارتباط مداوم با مددجویان با شرایط بحرانی و بدحال بود که ممکن است دچار این نوع از اضطراب شوند که این یافته همسو با مطالعه حاضر بود.
کهخا و همکاران در پژوهش بر روی پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه در ایران، به این نتیجه رسیدند که مشخصات جمعیت‌شناختی همچون نوبت‌کاری ثابت صبح، سابقه کاری، تعداد مددجویان بدحال، سن، تعداد فرزندان، وقایع استرس‌زا در زندگی و پرستاربخشمراقبت‌های ویژه بودن به‌طور معنی‌داری با سطوح بالای اضطراب مرگ ارتباط دارد [26]. در پژوهشی که خواجویی و همکاران بر پرستاران شهر کرمان انجام دادند، اضطراب مرگ در پرستاران هیچ تفاوت معنی‌داری براساس ویژگی‌های جمعیت‌شناختی آنان نداشت [27].
در مطالعه بلاش و همکاران مشخص شد که سطوح اضطراب مرگ پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه با سن، ساعات کاری در هفته، نگهداری از کودک، مراقبت از مددجویان فاز تسکینی و رضایت از تجهیزات محافظتی ارتباط دارد. درواقع میانگین نمره اضطراب مرگ در پرستاران سنین بالاتر (35 تا 50 سال)، بیشتر از پرستاران جوان‌تر گزارش شد [7] که تا حدودی همسو با یافته‌های مطالعه حاضر در نظر گرفته می‌شود. به‌دلیل پذیرش مددجویان با شرایط حیاتی در بخش‌های ویژه، پرستاران شاغل در این بخش‌ها معمولاً سطوح بالایی از خستگی، استرس و اضطراب را تجربه می‌کنند.
از یافته‌های پژوهشی که چوی و همکاران در کشور کره‌جنوبی بر روی 148 نفر پرستاران بخش ویژه انجام دادند نیز این نتیجه حاصل شد که اضطراب مرگ با تحصیلات و سابقه کاری دارای ارتباط معنی‌داری است و پرستاران بدون سابقه کاری دارای سطوح بالاتری از اضطراب مرگ هستند [25] که با مطالعه حاضر ناهمسو بود و دلیل این تفاوت ممکن است به‌علت تفاوت‌های فرهنگی در پذیرش مرگ باشد.
از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به خودگزارشی بودن پرسش‌نامه‌ها اشاره کرد که می‌تواند در صحت پاسخ‌دهی شرکت‌کنندگان تأثیر داشته باشد که پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی از سایر روش‌های جمع‌آوری داده‌ها مانند انجام مصاحبه نیز استفاده شود.
از محدودیت دیگر این مطالعه می‌توان به محدود بودن نمونه‌های پژوهش شامل پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه اشاره کرد که می‌تواند تعمیم نتایج را با محدودیت مواجه کند.
نتیجه گیری
نتایج نشان داد که پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه در زمان همه‌گیری کووید-19 سطوح بالایی از اضطراب مرگ را تجربه می‌کنند که اهمیت توجه به ابعاد سلامت روان‌شناختی پرستاران به‌خصوص پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه را دو چندان می‌کند. بنابراین لازم است سیاستگذاران، مدیران آموزشی، درمانی و بیمارستانی مربوطه باتوجه‌به یافته‌های حاصل و همچنین نظر به عوامل مؤثر بر اضطراب مرگ، برنامه‌های مدون آموزشی و مداخله‌ای از جمله برنامه‌های ضمن خدمت و مشاوره را در دستور کار قرار دهند تا از این طریق بتوانند به پرستاران برای تطابق با شرایط موجود کمک کنند.
مدیران آموزشی نیز می‌توانند با تقویت مهارت‌های مقابله‌ای دانشجویان پرستاری به‌عنوان پرستاران آینده، آنان را برای همه‌گیری‌های آینده و به تبع آن مواجهه با تأثیرات روان‌شناختی آن آماده کنند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
مجوز اخلاقی برای این پژوهش از کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران با کد IR.IUMS.REC.1399.644 دریافت شده است و اطلاعات شرکت‌کنندگان در این مطالعه به‌صورت کاملاً محرمانه نگه داشته شده است.
حامی مالی
حامی مالی این پروژه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران بوده است.
مشارکت نویسندگان
ویراستاری و نهایی‌سازی، جمع‌آوری داده‌ها: زهرا عباسی و زهرا سیاه منصور خورین؛ مدیریت پروژه و تکمیل گزارش نهایی: اکرم سلامت؛ تحقیق و بررسی، روش‌شناسی و نهایی کردن مقاله و اصلاحات: مریم خلیلی؛ گردآوری و تحلیل داده‌ها: لیلا قنبری.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان از پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران و مسئولان دانشکده پرستاری جهت مشارکت در نمونه‌گیری مطالعه حاضر قدردانی می‌کنند.
References
1.WHO. WHO Coronavirus (COVID-19) dashboard. Geneva: WHO; 2022.
2.Arsenault C, Gage A, Kim MK, Kapoor NR, Akweongo P, Amponsah F, et al. COVID-19 and resilience of healthcare systems in ten countries. Nat Med. 2022; 28(6):1314-24. [DOI:10.1038/s41591-022-01750-1] [PMID]
3.Khetrapal S, Bhatia R. Impact of COVID-19 pandemic on health system & Sustainable Development Goal 3. Indian J Med Res. 2020; 151(5):395-9. [DOI:10.4103/ijmr.IJMR_1920_20] [PMID]
4.Bernacki K, Keister A, Sapiro N, Joo JS, Mattle L. Impact of COVID-19 on patient and healthcare professional attitudes, beliefs, and behaviors toward the healthcare system and on the dynamics of the healthcare pathway. BMC Health Serv Res. 2021; 21(1):1309. [DOI:10.1186/s12913-021-07237-y] [PMID]
5.Moynihan R, Sanders S, Michaleff ZA, Scott AM, Clark J, To EJ, et al. Impact of COVID-19 pandemic on utilisation of healthcare services: A systematic review. BMJ Open. 2021 ; 11(3):e045343. [DOI:10.1136/bmjopen-2020-045343] [PMID]
6.Ghaleb Y, Lami F, Al Nsour M, Rashak HA, Samy S, Khader YS, et al. Mental health impacts of COVID-19 on healthcare workers in the Eastern Mediterranean Region: A multi-country study. J Public Health (Oxf). 2021; 43(Suppl 3):iii34-iii42. [DOI:10.1093/pubmed/fdab321] [PMID]
7.Belash I, Barzagar F, Mousavi G, Janbazian K, Aghasi Z, Ladari AT, et al. COVID-19 pandemic and death anxiety among intensive care nurses working at the Hospitals Affiliated to Tehran University of Medical Science. J Family Med Prim Care. 2021; 10(7):2499-502. [DOI:10.4103/jfmpc.jfmpc_2105_20] [PMID]
8.Sampaio F, Sequeira C, Teixeira L. Impact of COVID-19 outbreak on nurses' mental health: A prospective cohort study. Environ Res. 2021; 194:110620. [DOI:10.1016/j.envres.2020.110620] [PMID]
9.Riedel B, Horen SR, Reynolds A, Hamidian Jahromi A. Mental health disorders in nurses during the COVID-19 Pandemic: Implications and coping strategies. Front Public Health. 2021; 9:707358. [DOI:10.3389/fpubh.2021.707358] [PMID]
10.Biber J, Ranes B, Lawrence S, Malpani V, Trinh TT, Cyders A, et al. Mental health impact on healthcare workers due to the COVID-19 pandemic: A U.S. cross-sectional survey study. J Patient Rep Outcomes. 2022; 6(1):63. [DOI:10.1186/s41687-022-00467-6] [PMID]
11.De Kock JH, Latham HA, Leslie SJ, Grindle M, Munoz SA, Ellis L, et al. A rapid review of the impact of COVID-19 on the mental health of healthcare workers: Implications for supporting psychological well-being. BMC Public Health. 2021; 21(1):104. [DOI:10.1186/s12889-020-10070-3] [PMID]
12.Mohamadzadeh Tabrizi Z, Mohammadzadeh F, Davarinia Motlagh Quchan A, Bahri N. COVID-19 anxiety and quality of life among Iranian nurses. BMC Nurs. 2022; 21(1):27. [DOI:10.1186/s12912-021-00800-2] [PMID]
13.Shin S, Yoo HJ. Frontline nurses' caring experiences in COVID-19 units: A qualitative study. J Nurs Manag. 2022; 30(5):1087-95. [DOI:10.1111/jonm.13607] [PMID]
14.Kiyak S, Türkben Polat H. The Relationship between death anxiety and COVID-19 fear and anxiety in women with breast cancer. Omega (Westport). 2022; 302228221086056. [DOI:10.1177/00302228221086056] [PMID]
15.Zhang J, Peng J, Gao P, Huang H, Cao Y, Zheng L, et al. Relationship between meaning in life and death anxiety in the elderly: Self-esteem as a mediator. BMC Geriatr. 2019; 19(1):308. [DOI:10.1186/s12877-019-1316-7]
16.Dadfar M, Lester D, Bahrami F. Death anxiety, reliability, validity, and factorial structure of the Farsi form of the Arabic scale of death anxiety in Iranian old-aged persons. J Aging Res. 2016; 2016:2906857. [DOI:10.1155/2016/2906857] [PMID]
17.Nia HS, Lehto RH, Ebadi A, Peyrovi H. Death anxiety among nurses and health care professionals: A review article. Int J Community Based Nurs Midwifery. 2016; 4(1):2-10. [PMID]
18.Han P, Duan X, Zhao S, Zhu X, Jiang J. Nurse's psychological experiences of caring for severe COVID-19 patients in intensive care units: A qualitative meta-synthesis. Front Public Health. 2022; 10:841770. [DOI:10.3389/fpubh.2022.841770] [PMID]
19.Dadgari F, Rouhi M, Farsi Z. Death anxiety in nurses working in critical care units of AJA hospitals. Mil Caring Sci. 2015; 2(3):150-7. [DOI:10.18869/acadpub.mcs.2.3.150]
20.Karabağ Aydın A, Fidan H. The effect of nurses' death anxiety on life satisfaction during the COVID-19 pandemic in Turkey. J Relig Health. 2022; 61(1):811-26. [DOI:10.1007/s10943-021-01357-9] [PMID]
21.Shen X, Zou X, Zhong X, Yan J, Li L. Psychological stress of ICU nurses in the time of COVID-19. Critical Care. 2020; 24(1):200. [DOI:10.1186/s13054-020-02926-2] [PMID]
22.Templer DI. The construction and validation of a Death Anxiety Scale. J Gen Psychol. 1970; 82(2d Half):165-77. [DOI:10.1080/00221309.1970.9920634] [PMID]
23.Sharif Nia H, Ebadi A, Lehto RH, Mousavi B, Peyrovi H, Chan YH. Reliability and validity of the Persian version of templer death anxiety scale-extended in veterans of Iran-Iraq warfare. Iran J Psychiatry Behav Sci. 2014; 8(4):29-37. [PMID]
24.Rajabi GR, Nobandegani Z. Reliability and validity of the Persian Version of reasons for Death Fear Scale. J Pract Clin Psychol. 8(1):9-16. [Link]
25.Choi J, Gu M, Oh S, Sok S. Relationship between end-of-life care stress, death anxiety, and self-efficacy of clinical nurses in South Korea. Int J Environ Res Public Health. 2022; 19(3):1082. [DOI:10.3390/ijerph19031082] [PMID]
26.Karkhah S, Jafari A, Paryad E, Kazemnejad Leyli E, Ghazanfari MJ, Osuji J, et al. Death anxiety and related factors among Iranian critical care nurses: A multicenter cross-sectional study. Omega (Westport). 2024; 88(3):1153-67. [DOI:10.1177/00302228211062368] [PMID]
27.Khajoei R, Dehghan M, Heydarpour N, Mazallahi M, Shokohian S, Azizzadeh Forouzi M. Comparison of death anxiety, death obsession, and humor in nurses and medical emergency personnel in COVID-19 pandemic. J Emerg Nurs. 2022; 48(5):559-70. [DOI:10.1016/j.jen.2022.02.004] [PMID]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
